UKK -2011 21 Nisan 2011

1. ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİ TEDAVİSİNDE HEMŞİRELİK YAKLAŞIMLARI Ph.D. Medine Ç. YILMAZ E.Ü.T.F. PEDİATRİK ONKOLOJİ BİLİM DALI UKK -2011 21 Nisan 2011

2. Günümüzde kanser tedavisindeki değişimler, sağlık bakım sunum sistemindeki gelişmeler pediatrik onkoloji hemşirelerinin rol ve sorumluluklarının, bakım alanının genişlemesini sağlamaktadır

3. Çocukluk çağı kanserlerinde hemşirelik bakımının amacı; Çocuğun fiziksel ve psikososyal sağlığının sürdürülmesi, çocuk ve ailenin bakıma katılımının sağlanmasıdır

4. Pediatrik onkoloji hemşireleri hem AKUT hem KRONİK sağlık sorunu olan kanserli çocukların; • yeni tanı alma • tedavinin ortasında • relaps döneminde • palyatif bakım döneminde bakımlarına odaklanırlar

5. hemşirelik bakımı; Test/ KİA / MR-BT izlem Yan etkileri erken belirleme ve kontrol etme Fiziksel tanılama, Semptom yönetimi KT uygulama ve değerlendirme

6. Bilinmesi Gerekenler… • Hastalık • Semptomlar • Tıbbi Öykü • Tanı-test İşlemleri • Laboratuvar Değerleri • Vital Bulgular • Geç Yan Etkiler • Alerjiler • Görüntüleme Yöntemleri • Aile Dinamikleri • Destek Sistemleri • Hasta ve Ailenin Beklentileri

7. Vaka -1 • 7 yaşında- down sendromu olan kız hasta Anne çocuğun; • Çok yorgun ve halsiz • Kol ve bacaklarında eziklik ve morluk • Son 2 gündür 38.2oC ve üzeri ateşi , • Aynı zamanda karın ağrısı şikayeti olduğunu anlatıyor

8. Fiziksel muayenede ; • Sağ üst kadranda ağrı Hepatosplenomegali • Karında şişlik • Boyun çevresinde şişlik Lenfadenopati • Hb: 8.0 gr/dl • Hct:24 • Plt: 85.000 ALL

9. Tıbbi girişimler… • Sağlık öyküsü ve fiziksel muayene • Kan sayımı ve periferik yayma • Kemik iliği aspirasyonu • BOS örneği alma • Görüntüleme yöntemleri • İntratekal tedaviler

10. ALL- Hemşirelik Yaklaşımı • NÖTROPENİ- Sepsis izlemi • ANEMİ – Kan Tx • TROMBOSİTOPENİ- Kanama İzlemi • MUKOZİT (Derece 3-4)- Oral bakım • GIS semptomlar- Etkin yönetim • BESLENME- Enteral Beslenme desteği Nötropenik Diyet • YORGUNLUK; Etkin yönetim • PSİKOSOSYAL SORUNLAR - Hastalığa uyum ? - Uzun dönemli hastanede kalma

11. Gözönünde bulundurulması gerekenler… • SIVI-ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ (Tümör Lizis Sendromu) -Ph izlemi (hiperürisemi) - Ürikoliz kullanımı • Vincristin- Periferik nöropati !!! • Siklofosfamid- Hemorajik sistit izlemi • Vincristin- Doxorubicin- Ekstravazasyon • L-Asparaginaz- Anaflaktik şok !!! • İntratekal tedavi- Eğitim

12. Tümör Lizis Sendromu (TLS) Çok miktarda tümör hücresinin hızla yıkımı Hücre içi metabolitler; ürik asit, potasyum, fosfor Böbrekte renal tübüllerde çökme RENAL YETMEZLİK

13. TLS - Diürez izlemi - Ph izlemi - Allopurinol kullanımı - Fosfordan kısıtlı diyet - Tansiyon- Nb-solunum - EKG Bulantı- kusma İshal Sırt ağrısı (kramp) Oligüri Kardiyak aritmi

14. Vaka -2 • Erkek- 3 yaşında- sol gözde şişlik • Ateş = 38.4o C • Dişetlerinde şişlik, sağ üst karın bölgesinde hassasiyet, yürümeye çalıştığında ağlıyor • Son bir hafta içinde yaklaşık 1 kg. kaybı

15. Sağ üst kadranda ağrı Hepatosplenomegali • Karında şişlik • PT; 16 dk.’dan daha fazla • PLT: 30.000 • Hb:9 gr/dl AML

16. Varolan semptomlar.. • Anormal kan değerleri • Kemik veya eklem ağrıları • Karaciğer ve dalakta genişleme • Büyük lenf nodları • Dişetlerinde şişlik • Ateş • Kilo kaybı

17. AML- Hemşirelik Yaklaşımı • ATEŞ – Sepsis izlemi • NÖTROPENİ- İnfeksiyon Önlemleri • ANEMİ – Kan Tx • TROMBOSİTOPENİ- Kanama İzlemi • MUKOZİT (G3-4 DERECE)- Oral bakım • GIS semptomlar - Enteral Beslenme desteği Nötropenik Diyet Diyare izlemi • YORGUNLUK; Etkin yönetim

18. Bilinmesi Gerekenler… • Böbrek- Krc fonk.- yakın izlem • Pneumocysitis carinii proflaksisi – Sulfametoksazol trimetoprim (Bactrim) • Steroid kullanımı- Tuzsuz diyet - Sıkı tansiyon izlemi • Vincristin- Periferik nöropati • Fungal infeksiyonlara dikkat !!!!

19. Vaka- 3 • 20 yaşında erkek hasta • Boyunda ağrısız, katı, lastiksi lenfoadenopati • Hasta son birkaç haftadır çok çabuk yorulduğunu ve hiçbir şey yiyemediğini söylüyor • 6 aydır 10 kilo kaybı var • Göğüs röntgeninde mediastende kitle görünüyor

20. Lenfoma (Hodgkin) • Baş-boyun; ağrısız kitle • Mediasten; plevral effüzyon, respiratuvar distres • Karın; distansiyon, bağırsak alışkanlıklarında değişkenlik, akut karın • Kemik iliği; anemi, trombositopeni • SSS; başağrısı

21. Tıbbi girişimler • Biyopsi • Kan sayımı ve periferik yayma • Kemik iliği aspirasyonu • Göğüs,karın ve pelvis röntgeni • BT-MR

22. HL- Hemşirelik Yaklaşımı • ATEŞ – Sepsis izlemi • NÖTROPENİ-Febril Nötropeni !!!! • GIS SEMPTOM- Etkin yönetim • AŞIRI KİLO KAYBI – Enteral Beslenme Nötropenik diyet !!! • PSİKOSOSYAL SORUNLAR

23. Gözönünde bulundurulması gerekenler • SIVI-ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ (TLS); Ph izlemi-Ürikoliz kullanımı • Vincristin- Doxorubicin- Ekstravazasyon • Vincristin- Periferik nöropati • Kortizon- Tuzsuz diyet

24. Vaka-4 • 15 yaşında- futbol oynuyor • Sol dizde ağrı, şişlik ve aksama şikayeti • 3 ay önce oyun oynarken düşme öyküsü (kendi kendine tedavi) • 1 hafta önce; ağrıda artış, hareket kısıtlılığı kilo kaybı

25. Tıbbi girişimler… • Göğüs röntgeni • BT / MR • Metastaz değerlendirmesi • Kemik taraması • Göğüs BT’si EWING SARKOM

26. Tıbbi Girişimler • KMT- Cerrahi • Amputasyon (….) • Protez problemleri • Graft yetmezliği • Geç enfeksiyonlar • Protezi kaybetme • Rezeksiyon ( Fonksiyonda azalma)

27. HL- Hemşirelik Yaklaşımı • SIVI-ELEKTROLİT DESTEĞİ • ATEŞ-Sepsis izlemi-Febril Nötropeni !!!! • BULANTI-KUSMA- Etkin yönetim • MUKOZİT (G3-4) - Oral Bakım • AŞIRI KİLO KAYBI - Enteral Beslenme Nötropenik diyet !!! • PSİKOSOSYAL SORUNLAR - Adölesan Dönem - Amputasyon !!!

28. Gözönünde bulundurulması gerekenler… • İyon desteği ( Hipomagnezemi- hipokalsemi ) • Cisplatin – Odyometrik testler • Adriamisin- EKO izlemi • Vincristin- periferik nöropati • Siklofosfamid- Mesna uygulaması Hemorajik sistit izlemi

29. Vaka- 5 • Erkek- 2.5 yaşında • 3 hafta önce ÜSYE, bazen karın ağrısı • Karında şişlik • Elle muayenede karında bir sertlik • Batın- Abdominal USG Nöroblastom

30. Varolan Semptomlar • Karında şişlik • Karın ağrısı • Hepatomegali • Kemik hassasiyeti • Mesane disfonksiyonu

31. Tıbbi girişimler • MIBG- uzak metastazlar • BT- MR • İdrarda VMA düzeyi (Vanilyadan kısıtlı diyet) • Cerrahi- KT- RT

32. NRB- Hemşirelik Yaklaşımı • SIVI-ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ • ATEŞ- Sepsis izlemi-Febril Nötropeni !!!! • BULANTI-KUSMA- Etkin yönetim • AŞIRI KİLO KAYBI - Enteral Beslenme Nötropenik diyet !!! • PSİKOSOSYAL SORUNLAR

33. Gözönünde bulundurulması gerekenler.. • Etoposid- Hipotansiyon (hızlı uygulama) • Siklofosfamid – İzlem- Mesna uygulaması • Vincristin- Periferik nöropati- Ekstravazasyon !!!! • Cisplatin- Odyometrik test

34. Vaka -6 • 8 yaş- erkek • Yaklaşık 3-4 aydır süren başağrısı • Kusma • Konuşma bozukluğu BT- MR tetkiki KİA- LP ASTROSİTOM

35. Varolan semptomlar • Başağrısı • Kusma • Görme bozukluğu • Koordinasyon bozukluğu • El ve ayaklarda karıncalanma

36. Hemşirelik Yaklaşımı • GIS semptomların yönetimi • Psikososyal destek; - IQ testi - Okula uyum

37. Gözönünde bulundurulması gerekenler… • Etoposid- Hipotansiyon (hızlı uygulama) • İfosfamid – İzlem- Mesna uygulaması • Vincristin- Periferik nöropati- Ekstravazasyon !!!! • Cisplatin- Odyometrik test

38. Teşekkürler…