Budżet Państwa.

1. Budżet Państwa. Finanse publiczne

2. Skarb Państwa • Skarb Państwa jest osobą prawną reprezentującą państwo (Rzeczpospolitą Polską), • jest to złożona, szczególna osoba prawna, składająca się z wielu jednostek organizacyjnych,

3. Skarb Państwa SP działa w sferze stosunków majątkowych i finansowych: • za pomocą metod władczych, • wchodząc w stosunki prywatno-prawne.

4. Skarb Państwa a Państwo Państwo: instytucja władcza, polityczna i administracyjna, Skarb Państwa: posiada wspomniane wyżej cechy, jest to jednak przede wszystkim instytucja dysponująca majątkiem i prowadząca działalność finansową oraz gospodarczą.

5. Skarb Państwa a Państwo Państwo: działając w płaszczyźnie majątkowej i finansowej działa jako SP. Skarb Państwa: posiada dwojakiego rodzaju władzę: zarówno tę, która daje prawo własności mienia państwowego jak i władzę związaną z możliwością zastosowania przymusu państwowego.

6. Skarb Państwa a Państwo Państwowe jednostki organizacyjne będące jednocześnie jednostkami organizacyjnymi SP: • ministerstwa, • urzędy.

7. Budżet państwa - pojęcie • akt prawny, • zawiera wiążące ustalenia w zakresie rocznych dochodów i wydatków państwowych.

8. Budżet państwa – cechy charakterystyczne • fundusz scentralizowany zasobów pieniężnych gromadzonych i dzielonych przez państwo, • proces gromadzenia ma charakter nie tylko ekonomiczny, ale i społeczny : wyraża się to w przejmowaniu części produktu społecznego i dysponowania nim.

9. Budżet państwa – cechy charakterystyczne • dotyczy działalności podmiotów państwa w przyszłości, • cecha okresowości jest immanentną cechą budżetu, bez której istnieć on nie może, • budżet musi cechować specjalizacja, • strumieniowy charakter budżetu oznacza konieczność egzekwowania należnych w danym okresie dochodów jak również obliguje do wydatkowania środków budżetowych przed upływem okresu budżetowego.

10. Budżet państwa art. 95 ustawy • Budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów: • Organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa, • Sądów i trybunałów.

11. Budżet państwa art. 95 ustawy • Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego (roku budżetowego). • Ustawa budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej państwa w roku budżetowym.

12. Ustawa budżetowa • Określa prognozę dochodów budżetu państwa oraz limit wydatków budżetu państwa, • Ustala: • Deficyt budżetu państwa oraz źródła jego pokrycia, • Limity zatrudnienia osób objętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń w państwowych jednostkach budżetowych,

13. Ustawa budżetowa • Przychody i rozchody budżetu państwa, • Rozchody obejmujące prefinansowanie zadań przewidzianych do finansowania ze środków UE, • Dotacje celowe dla j.s.t na realizację zadań z zakresu administracji rządowej, zadań inspekcji i straży oraz innych zadań zleconych odrębnymi ustawami, • Zakres i kwoty dotacji przedmiotowych.

14. Ustawa budżetowa Ustawa budżetowa zawiera także: • Zestawienie przychodów i wydatków zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, • Plany finansowe państwowych funduszy celowych, • Plany finansowe jednostek podsektora rządowego,

15. Ustawa budżetowa • Wykaz programów wieloletnich, • Wykaz inwestycji wieloletnich, • Wykaz wydatków budżetu państwa na współfinansowanie programów i projektów, realizowanych z udziałem środków pochodzących z UE,

16. Ustawa budżetowa • Wykaz jednostek otrzymujących dotacje podmiotowe i celowe oraz kwoty dotacji, • Wykaz wieloletnich limitów zobowiązań w kolejnych latach realizacji NPR oraz wykaz wieloletnich limitów wydatków w kolejnych latach realizacji NPR, • Zestawienie programów i projektów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi i pochodzące z UE (przedakcesyjne i inne) w podziale na poszczególne okresy realizacji,

17. Ustawa budżetowa • Zestawienie programów i projektów realizowanych ze środków z UE w podziale na poszczególne okresy realizacji i źródła pochodzenia środków na ich realizację.

18. Zasady budżetowe 1/4 • Zasada zupełności, • Zasada realności, • Zasada jedności, • Zasada równowagi budżetowej,

19. Zasady budżetowe 2/4 • Zasada specjalizacji budżetu ma charakter złożony, gdyż wedle niej: • dochody i wydatki powinny być ujmowane nie w sumach ogólnych, lecz z dokładnym określeniem źródeł dochodów oraz przeznaczenia wydatków.

20. Zasady budżetowe 3/4 • Zasada operatywności budżetu - wymaga opracowywania go w układzie podmiotowym. • Zasada przejrzystości - układ budżetu powinien być przejrzysty.

21. Zasady budżetowe 4/4 • Zasada jawności - głosi konieczność prezentowania dochodów i wydatków społeczeństwu. • Zasada gospodarności - wymaga racjonalnego, a więc i oszczędnego, wydatkowania środków budżetowych.

22. Procedura budżetowa 1. Minister finansów przedstawia Radzie Ministrów założenia projektu budżetu państwa na rok następny, 2. Minister finansów określa w drodze rozporządzenia szczegółowe zasady, tryb i terminy opracowania materiałów. W dokumencie tym minister finansów zobowiązuje dysponentów części budżetowych do sporządzenia: a) planów rzeczowych zadań realizowanych ze środków budżetowych, b) projektów planów dochodów i wydatków poszczególnych części budetowych. Są one opracowywane na standardowych formularzach.

23. Procedura budżetowa 3. minister finansów przedstawia Radzie Ministrów projekt ustawy budżetowej na rok następny wraz z uzasadnieniem. Minister finansów włącza do projektu ustawy budżetowej dochody i wydatki: a) naczelnej władzy państwowej, b) kontroli, ochrony prawa, c) administracji rządowej. Projekt ustawy budżetowej zawiera szerokie uzasadnienie, w którym uwzględnia się w szczególności: - główne cele polityki społecznej i gospodarczej, - założenia makroekonomiczne na rok budżetowy i dwa kolejne lata dotyczące: kształtowania się PKB, bilansu płatniczego, poziomu bezrobocia, deficytu budżetu państwa, poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych, - kierunki prywatyzacji majątku skarbu państwa.

24. Procedura budżetowa 4.Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej lub projekt ustawy o prowizorium budżetowym i wraz z uzasadnieniem przedstawia go sejmowi 5. Rada Ministrów przyjmuje projekt budżetu państwa

25. Dochody i wydatki budżetowe

26. Dochody publiczne • Ponieważ państwo nie jest w stanie wytwarzać dochodów, a są one niezbędne do jego działalności - musi ono sięgać do dochodów wypracowanych przez inne podmioty.

27. Dochody publiczne • państwo nie ponosi żadnego wysiłku gospodarczego, aby pozyskać dochody, • nie ponosi ryzyka w związku z działalnością gospodarczą, • wysiłek państwa sprowadza się do stworzenia prawnych podstaw definitywnego przejmowania dochodów, • państwo ponosi przede wszystkim ryzyko polityczne – pojęcie nadmiernego fiskalizmu.

28. Dochody publiczne Popyt władz publicznych na pieniądz może być zaspokojony przez: • przymusowe sięganie do dochodów innych podmiotów, • zaciąganie pożyczek.

29. Wpływy a dochody publiczne • W związku z trwałą praktyką rządów i samorządów zaciągania pożyczek, występowania deficytu budżetowego i długu publicznego, w tym długu państwowego i długu lokalnego, konieczne jest rozróżnienie dwóch zasadniczych pojęć: • wpływy publiczne, • dochody publiczne.

30. Wpływy publiczne • Przez wpływy publiczne rozumie się wszystkie środki pieniężne zasilające rachunki władz publicznych (rządowych i samorządowych).

31. Wpływy publiczne o charakterze pożyczkowym • kredyty z banków komercyjnych, • pożyczki od banków zagranicznych, • wpływy ze sprzedaży weksli (bonów) skarbowych, • wpływy związane z innymi instrumentami finansowymi potwierdzającymi zaciąganie pożyczek przez władze publiczne.

32. Dochody publiczne • Dochody publiczne przejęte przez państwo (samorząd) oznaczają definitywne, czyli bezzwrotne, zasilanie finansowe władz publicznych.

33. Dochody budżetowe • rzeczywiste – pochodzą od przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych spoza systemu budżetowego i stanowią o wielkości budżetu państwa, np. podatki, cła. • rozliczeniowe – inaczej transfery, przelewy,

34. podatkowe niepodatkowe Klasyfikacja wpływów budżetowych ekonomiczne prawne organizacyjne krajowe zagraniczne Dochody budżetu państwa Dochody budżetów j.s.t. Zwrotne np. pożyczki Bezzwrotne np. opłaty Odpłatne np. opłaty Nieodpłatne np. podatki Przymusowe np. podatki Dobrowolne np. pożyczki Zasadnicze np. pożyczki Uboczne np. opłaty

35. Dochody budżetu państwaw tys. zł

36. Dochody budżetu państwaw mln zł

37. Struktura dochodów budżetu państwa w 2008r. - plan

38. Dochody budżetu państwaw tys. zł

39. Struktura dochodów podatkowych budżetu państwa w 2008r.

40. Struktura dochodów z tytułu podatku akcyzowego (2006r.)

41. Dochody budżetu państwa w tys. zł

42. Struktura dochodów niepodatkowych budżetu państwa w 2008r.

43. Relacja dochodów budżetu państwa do PKB

44. Wydatki publiczne • Do XIX wieku wydatki służyły jedynie zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku, • Dopiero później wypełnianie dodatkowych funkcji (państwo opiekuńcze, opatrznościowe, dobrobytu).

45. Wydatki publiczne • Systematyczny wzrost wydatków publicznych – prawo Wagnera, • Zjawisko wzrostu wydatków winno być rozpatrywane łącznie ze zjawiskiem wzrostu publicznych obciążeń, • funkcjonuje przekonanie, iż istnieje pewne optimum wydatków, którego nie należy przekraczać.

46. Wydatki publiczne Punkt optimum: • osiągnięty wówczas, gdy społecznie niekorzystne konsekwencje wzrostu opodatkowania zaczynają przeważać nad społecznymi korzyściami ze wzrostu wydatków. • granica ta zmienia w zależności od koniunktury gospodarczej: - dlatego w okresach ożywienia warto nieraz ograniczyć wydatki publiczne, oszczędzając środki na gorsze czasy lub przeznaczając je na spłatę długów, - w okresach recesji przeciwnie: wzrost wydatków może stymulować gospodarkę,

47. Funkcje państwa • Podstawowe kryterium podziału wydatków publicznych wiąże się z funkcjami państwa i samorządu. Do trzech podstawowych funkcji należy zaliczyć: • klasyczne funkcje publiczne państwa, • socjalne funkcje władz publicznych, • ekonomiczne funkcje państwa.

48. Wydatki publiczne • Bieżące, • Inwestycyjne .

49. Wydatki publiczne • Nabywcze – związane są ze świadczeniami wzajemnymi. • redystrybucyjne – to przekazywanie środków pieniężnych z jednej jednostki do drugiej, np. dotacje.

50. Wydatki budżetu państwa • Świadczenia na rzecz osób fizycznych, • Wydatki bieżące jednostek budżetowych, • Wydatki majątkowe, • Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa, • Wpłaty środków własnych UE.