POLİO ERADİKASYON PROGRAMI

1. POLİO ERADİKASYON PROGRAMI Geçmişten günümüzegelişmeler Gizem Akça

2. TARİHÇE • 1908; Avusturya’lı hekimler çocuk felcinin bir virüsten kaynaklanabileceği yolundaki ilk hipotezi ortaya koymuşlardır. • 1954;Dr.Jonas Salk tarafından geliştirilen ilk aşı olan inaktif polio aşısı ABD de geniş saha denemelerinde başarılı olmuştur. 1955; Dr.Salk’ın Çocuk felci aşısının Amerika’da kullanımı onaylandı.

3. 1951-1955 arasında Avrupa bölgesindeki ülkelerde her yıl yaklaşık 28.500 çocuğun çocuk felcine yakalandığı tahmin edilmektedir. Virüse karşı aşı geliştirilmesi ve tüm Avrupa bölgesinde uygulamaya başlanmasıyla Polio kontrolunda tarihi bir adım atılmıştır. • 1957;Dr Albert Sabin , Dr.Salk’ın inaktif çocuk felci aşısından daha ucuz ve daha kolay uygulanabilen ağızdan verilen çocuk felci aşısını (OPV) tanıttı. • 1960 lı yıllar; Küba ve Doğu Avrupa’da düzenlenen aşı kampanyalarında OPV başarısı kanıtlanınca birçok ulusal bağışıklama programında OPV tercih edilmeye başlandı. 1961-1965 arasında Avrupa bölgesi ülkelerinde 7671 vaka bildirildi.

4. 1980 li yıllar; Vahşi Çocuk felci virüsünün dolaşımı belirgin bir şekilde azalmıştır.1975 yılına göre %81 lik bir azalışla Avrupa bölgesinde 209 vaka bildirilmiştir. • 1985 Latin Amerika’da çocuk felcine karşı başlatılan Ulusal Aşı Günlerinin başarıyla sonuçlanmasından sonra Pan Amerikan Sağlık Örgütü –PAHO tüm Amerika’da çocuk felcinin eradike edilmesine karar verdi. • 1988; Dünya Sağlık Asamblesi 2000 yılına kadar çocuk felci hastalığını yok etme kararı aldı. Dünyada 125 den fazla ülkede tahmini 350.000 çocuk felci vakası vardı. • 1998 ;Hindistan’da bir günde 125 milyon çocuk , çocuk felcine karşı aşılandı. Somali ve Güney Sudan’da ilk kez Ulusal Aşı Günleri gerçekleştirildi

5. 1999; Angola’da 1000 den fazla çocuğun felç olmasına ve 50 den fazla çocuğun ölümüne neden olan büyük bir çocuk felci salgını yaşadı. İki sorunlu ve endemik ülke Kongo ve Sierra Leone’de ilk ulusal aşılama günleri gerçekleştirildi. • 2000;Tüm dünyadan 2979 çocuk felci vakası bildirildi. Bu rakam 1988 yılına göre % 99 luk bir azalmayı göstermekteydi. 17 Doğu ve Orta Afrika ülkesinde aynı anda başlatılan Ulusal Aşı Günleri sayesinde 76 milyon çocuğa aşı yapıldı.

6. DÜNYADA DURUM-2002 2002 DSÖ Avrupa bölgesi “Poliosuz” olarak sertifikalandırıldı Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler 1918 VAKA Poliosuz olarak sertifikalandırıldı 6

7. Vahşi Poliovirus*, 28Tem 2003 - 27Tem 2004 Tip 1 vahşi virüs Tip 3 vahşi virüs Tip 1 ve 3 vahşi virüs Endemik ülkeler İmportasyon sonrası vaka veya salgın 1 Ocak-27 Temmuz 2004’de toplam 486 Vaka Endemik ülkeler: Afganistan, Mısır, Pakistan, Hindistan, Nijerya, Nijer İmportasyon: Benin, Botswana, Burkino Faso, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Fildişi Sahili, Gana, Togo, Sudan *Çevresel sürveyans ve VDPV’ler hariç 27Tem 2004 itibarıyla DSÖ verileri

8. Vahşi Poliovirüs*, 12Ara 2006-11Ara 2007 Vahşi virüs tip 1 Vahşi virüs tip 3 Vahşi virüs tip 1 & 3 2006 1997 vaka 2007 820 vaka Endemikülkeler İmportasyon sonrası vaka veya salgın (son 6 ay) İmportasyon sonrası vaka veya salgın (6 - 12 ay) As of 01 January 2006, Egypt and Niger were reclassified as non-endemic countries. The boundaries and names shown and the designations used on this map do not imply the expression of any opinion whatsoever on the part of the World Health Organization concerning the legal status of any country, territory, city or area or of its authorities, or concerning the delimitation of its frontiers or boundaries. Dotted lines on maps represent approximate border lines for which there may not yet be full agreement.  WHO 2006. All rights reserved *Excludes viruses detected from environmental surveillance and vaccine derived polio viruses. Data in WHO HQ as of 07 Nov 2006

9. Türkiye’de polio eradikasyonu programı Uluslar arası hedefler doğrultusunda, 1989 yılında ülkemizde polionun eradikasyonuna yönelik “Polio Eradikasyonu Programı” başlatılmıştır.

10. 2001 • 26 Kasım tarihinde poliosuz 3. yıl kutlamaları düzenlendi. • İlkbaharda 1.Çocuk Felci Aşı günleri, sonbaharda 5.mopup uygulaması gerçekleştirildi. • Eylül ayı içinde DSÖ Avrupa Bölgesi Sertifikasyon komisyonundan iki üyenin katılımıyla il değerlendirme ziyaretleri yapıldı. Aynı komisyona Türkiye’nin durumu hakkında sunum yapıldı. • Türkiye’de Polio Eradikasyonuna yönelik tüm aktiviteler ve durumu açıklayan dökümanlar hazırlanarakAvrupa Bölgesi Sertifikasyon Komisyonuna sunuldu. 10

11. 2002 Nisan ve mayıs aylarında 39 ilde çocuk felci aşı günleri uygulandı. Refik Saydam Hıfzısıhha merkezi Başkanlığı Polio Laboratuarı olarak akredite oldu. Vahşi Polio virüsünün laboratuarlarda tespiti ve yokedilmesi ile ilgili çalışmalar tamamlandı ve Ulusal Envanter hazırlandı. 11

12. 2002 Türkiye Dünya Sağlık Örgütü Avrupa bölgesi ile birlikte 21 haziran 2002 tarihinde çocuk felci hastalığından (polio) arındırılmış olarak sertifikalandırıldı. 12

13. Vahşi poliovirüs transmisyonunu durdurmak Polio Eradikasyonu Amacı 13

14. POLİO ERADİKASYONU STRATEJİLERİ • Rutin aşılama çalışmaları • Destek aşılama çalışmaları • Ulusal aşı günleri • Mop-up aşılama çalışmaları • AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı 14

15. Polio Eradikasyon ProgramıPolio vakaları ve OPV3 aşılama oranlarıTürkiye, 1985-2003 * Klinik sınıflandırma **Virolojik sınıflandırma

16. GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI (GBP) AMAÇ: Aşı ile korunulabilir hastalıklardan kaynaklanan bebek ve çocuk hastalık, sakatlık ve ölümlerini önlemek, Hassas yaş gruplarına enfeksiyona yakalanmalarından önce ulaşıp bağışıklanmalarını sağlamak, Etkinliği korunmuş aşı ile yüksek aşılama oranlarına ulaşmaktır.

17. Genişletilmiş Bağışıklama ProgramıHedef • Aşı ile korunulabilir on hastalığın morbidite ve mortalitesinin azaltılmasıdır. • - Difteri • - Boğmaca • - Tetanos • - Kızamık • - Tüberküloz • - Polio • - Hepatit B • - Kızamıkçık • - Kabakulak • - Hemofilus influenza tip b (Hib)

18. GBP HASTALIK KONTROL HEDEFLERİ Polionun Eradikasyonu, Maternal ve Neonatal Tetanosun Eliminasyonu, Kızamık Eliminasyonu, Hepatit-B Kontrolü, Difteri, Boğmaca, Tetanos, Kızamıkçık, Kabakulak ve Hib morbidite ve mortalitesinin azaltılması.

19. 2008 Hedefleri • BCG, • DaBT-IPA-Hib 3, % 95 (% 90’ın altında il ve • Hep B 3 aşıları sağlık ocağı bölgesi kalmaması) • KKK aşısı % 95 (eliminasyon programına uygun olarak) • Td2+ % 80 (eliminasyon hedefine ulaşıldığını belgelemek)

20. Genişletilmiş Bağışıklama Programı Daimi Genelgesinde yapılan değişiklikler

21. ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞI TAKVİMİ -2007 İlk rapeller dahil 13 ayrı enjeksiyon ve 8 aşı ziyareti gerekli.

22. DaBT-IPA-Hib aşısı DaBT-IPA-Hib beşli aşılaması 2. 4. ve 6. ay bitiminde birer doz, 18-24. ayda bir kez rapel olmak üzere 4 kez uygulanacaktır. Oral Polio Aşısı (OPA) ise 6. ayda beşli aşının üçüncü dozu ile ve 18–24 ay rapel aşılaması ile birlikte yapılacaktır ilköğretim birinci sınıf okul aşılamasında devam edecektir.

23. ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞI TAKVİMİ 2008 İlk rapeller dahil 9 ayrı enjeksiyon ve 7 aşı ziyareti gereklidir.

24. 1 Yaş Üstü Hiç Aşılanmamış Çocuklarda Aşılama Şeması 6 yaşından küçük ve yaşamının ilk yılında hiç aşılanmamış çocuklarda aşılama şeması (12-71 ay): İlk karşılaşma DaBT-IPA-Hib, Hep B, ppd ile TCT İlk karşılaşmadan 2 gün sonra KKK, TCT sonucuna göre gerekiyorsa BCG İlk karşılaşmadan 2 ay sonraDaBT-IPA-Hib, Hep B İlk karşılaşmadan 8 ay sonra DaBT-IPA-Hib, OPA, Hep B Çocukluk çağı aşılama takvimine okul aşıları ile devam edilecektir. DaBT-IPA-Hib aşısı için üst yaş sınırı 6 yaştır (72 ay).

25. 1 Yaş Üstü Hiç Aşılanmamış Çocuklarda Aşılama Şeması 6 yaş üzerinde ve daha önce hiç aşılanmamış çocuklarda aşılama şeması (72 ay ve üzeri): İlk karşılaşma Td, OPA, Hep B, KKK İlk karşılaşmadan 2 ay sonra Td, OPA, Hep B, KKK İlk karşılaşmadan 8 ay sonra Td, OPA, Hep B