1 / 46

PANORAMA EKONOMIKA & POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE

PANORAMA EKONOMIKA & POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE. Helder Lopes Koordenador Politika Ekonomia Ministeriu Finansas Timor-Leste Dili, Junhu-2014. PANORMAKA EKONOMIA: Kresimentu Ekonomiku. Komparasaun Investimentu Husi Setor Privadu no Publiku (Naun Petroliferu).

wing-guy
Télécharger la présentation

PANORAMA EKONOMIKA & POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. PANORAMA EKONOMIKA & POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Helder Lopes Koordenador Politika Ekonomia Ministeriu Finansas Timor-Leste Dili, Junhu-2014

  2. PANORMAKA EKONOMIA: Kresimentu Ekonomiku Komparasaun Investimentu Husi Setor Privadu no Publiku (Naun Petroliferu)

  3. PANORAMA EKONOMIA: EkonomiaDominaHusiSetorPubliku

  4. PANORAMA EKONOMIA TL Defisit iha Komersiu Internasional (wainhira eksklui Mina-rai nudar produtus eksportasaun )

  5. PANORAMA EKONOMIA TL Nia Eksportasaun (Eksklui Mina-rai)

  6. PANORAMA EKONOMIA:TL NiaImportasaun (000 USD) Timor-Leste Nia Produtus Importasaun iha Lista “Top 10” Merchandise & Non Merchandise

  7. PANORAMA EKONOMIA :Inflasaun nebe boot no produtivadade nebe ki’ik nudar impedimentus ba investimentu husi setor privadu

  8. PANORAMA EKONOMIA :“Investimentu Eksternu Diretu (FDI)”

  9. PANORAMA EKONOMIA : Populasaun ho tinan apropriadu atu servisu – barak mak la involve iha merkadu trabalhu

  10. PANORAMA EKONOMIA :(1) Kriasaun Empregu Husi Setor Privadu Empregu Kria Husi Setor Privadu (%) Empregu Kria Husi Setor Privadu Naun-Petroliferu

  11. PANORAMA EKONOMIA :(2) Kriasaun Empregu Husi Setor Privadu Kriasaun Empregu Husi Setor Privadu Bazeia ba Industria Kriasaun Empregu Husi Setor Privadu Bazeia ba Distritu

  12. PANORAMA EKONOMIA :Se makbenefisiaHusiKresimentuEkonomikuNebe Boot Fonte: ADB Fonte: Banku Mundial

  13. PANORAMA EKONOMIA :(1) EstratejiaAtuIhaKresimentuEkonomikuNebe Boot, Inklusivu no Sustentavel

  14. PANORAMA EKONOMIA :(2) EstratejiaAtuIhaKresimentuEkonomikuNebe Boot, Inklusivu no Sustentavel • ESTABILIDADE MAKRO EKONOMIA • AseguraKatakPolitikaFiskalSustentavel: • Tambasetorprivaduduvidaatuinveste se karikihatempunarukdespeza no demandagovernu la sustentavel • InflasaunModerada: • Timor-Leste hahuihainflasaunnebekiik (Q4 2013), importanteatumanteininflasaun entre 4%-6% • REFORM ESTRUTURAL • Objetivu: Atu halo ambientenegosiuiha Timor-Leste saiatrativuliu tan. • PolitikaAtu Halo FerformaEstrutural • - SERVE (One Stop Shop) • - PresizaLei baRai (Kolateral) • - Lei investimentu • - Lei tributaria

  15. PANORAMA EKONOMIA :(3) EstratejiaAtuIhaKresimentuEkonomikuNebe Boot, Inklusivu no Sustentavel • IHA KOMITMENTU ATU KONTINUA HADIA INFRA-ESTRUTURA NO REKURSUS UMANUS: • Objetivu: Atuhatuunkustuprodusaun, riskuno aumentaprodutividade • Infra-estrutra: Estarada, eletrisidade (Jestaun O&M), portu, aeroportu, be mos • RekursusUmanu: asesubaedukasaun, kualidadeedukasaunno edukasaunnebeorientaba“demand and supply” • DIVERSIFIKA EKONOMIA: • DezenvolveSetorAgrikultura: tambaihapotensia (maibetenkibazeiabavantajenkomparativu), populasaunbarak (liu-liuiha areas rurais) makseidependebasetorida nee, no Agrikulturanudarsetor ho karakter “labor intensive.” no SME • DezenvolveSetorTurismu: tambaihapotensia, labor intensive no ho natureza SME; • DezenvolveSetorPetroliferu: liu-liuindustria downstream • DezenvolveSetorManufaktura: transformasaunekonomiano “labor intensive” • Dezenvolve SME: Tambasei halo ekonomia ho alisersenebemetin, labor intensive.

  16. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Panoramika Orsamentu Timor-Leste Emprestimus Fundu Mina-rai OrsamentuJeralEstadu (OJE) Reseitashusiimpostos RSE Rikeza Mina-rai ReseitasDomestikas Reseitaslaosimposto ReseitasPetroliferasihaFuturu Ajensiaretensaun DespezasGovernu Promesas Kapital Rekorrente

  17. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Fundu Petroliferu: Balansu Fundu Petroliferu Aumentu Kada Tinan.

  18. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Fundu Petroliferu: Reseitas Fundu Mina-rai • Source: NDPF and BU 2013 • Figura 2013-2022 bazeabakalkulasaun no asumpsaunihaOrsamentu 2014. Kalkulasaunatualizadu (updated calculation) sei halo ihafulanAgostu 2014 baOrsamentu 2015.

  19. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Reseitas Domestika • Governuihakomitmentuatuaumentareseitasdomestika • Presizaestabelegruputrabalhunasionalbareforma lei tributaria no investimentu – KomitmentuGovernuiha 2014

  20. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Politika Fiskal: Regulamentu no Disiplina Fiskal Atu iha Sustentabilidade Fiskal, Governu estabele ona instrumentu fiskal hirak tuir mai nudar meius atu kontrola despeza publiku

  21. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Fatores Prinsipais Nebe Konsidera Iha Prosesu Preparasaun Orsamentu • PrioridadeNasional • SustentabilidadeFiskal • KapasidadeEzekusaun • KualidadeOrsamentu • KapasidadeEkonomiaatuAbsorve

  22. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE PrioridadeNasional: Planeamentu & Orsamentu. Faze Implementasaun PED PLANU ESTRATEJIKU DEZENVOLVIMENTU NASIONAL 2011-2030 “Visaun: Timor-Leste SaiNasaun ho RendimentuMédiu-Altuiha 2030” PLANU BA 2021-2030 PLANU BA 2016-2020 PLANU BA 2011-2015 • FAZE I • DezenvolveRekursusUmanus; • Dezenvolve Infra-estrutura; • HametinInstitusoens • MDGs no “New Deal” • FAZE II • KontinuaDezenvolve Infra-estrutura; • HametinRekursusUmanus; • HaburasKompetividadeEkonomika • FAZE III • HalakonKi’ak; • HaforsaSétorPrivadu no “Kooperativa; • Moderniza no DiversifikaEkonomia

  23. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE PrioridadeNasional: Planeamentu & Orsamentu. DiversifikasaunEkonomia PLANU ESTRATEJIKU DEZENVOLVIMENTU NASIONAL 2011-2030 “Visaun: Timor-Leste SaiNasaun ho RendimentuMédiu-Altuiha 2030” TRANSFORMA ESTRUTURA EKONOMIA Moderniza no DiversifikaEkonomia TURISMU PETROLIFERU AGRIKULTURA SETORES PRINSIPAIS: Dezenvolvimentu Infra-estrutura no RekursusUmanus

  24. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE PrioridadeNasional: Planeamentu & Orsamentu. MetasPrinsipaisba 2015 OBJETIVU: Iha Oportunidades ba ema hotu-hotu ho forma justa no inkluziva, no kresimentu ekonomikunebe dinâmika no inovadora.

  25. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE PrioridadeNasional: Planeamentu & Orsamentu. MDGs

  26. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTEPrioridadeNasional: Planeamentu & Orsamentu. Relasaun Entre PED, PSGs and MDGs Planudezenvolvimentu Infra-estruturaiha PED atusuportadezenvolvimentusosiu-ekonomikunebeinklusivu no sustentavel.

  27. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTEPrioridadeNasional: Planeamentu & Orsamentu. OinsaAtuSaiNasaun ho RendimentuMédiu - Altu Nasaun– RendimentuAltu (GNI per-kapita>$12,616) ITA AGORA IHA NEE??? BELE ATINJI KA LAE??? OINSA??? Nasaun-Rendimentu Médiu - Altu (GNI per-kapita $4,086 too $12,615) Timor-Leste – non-oil GNI $1,361 DezenvolvimentuEkonomiku DezenvolvimentuSosial Nasaun-Rendimentu Médiu - Baixu (GNI per-kapita $1,036 too $4,085) Nasaun - Rendimentu Baixa (GNI per-kapita <$ 1,035) PerioduOkupasaunIndonesia PerioduKolonizasaun too 1975

  28. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTEPrioridadeNasional: Planeamentu & Orsamentu. “Economic Miracle Countries” PersizaTinanHiraHodiSaiNasaunRendimentuMédiu- Altu

  29. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTEPrioridadeNasional: Planeamentu & OrsamentuEstratejia Iha “Mirracle Economic Countries” Hodi Sai Nasaun ho Rendimentu Médiu- Altu

  30. Estrutura DPCM Social Strategic Sector Co-Chairs: VPM Supported by AusAID Economic Strategic Sector Co-Chairs: MoF/MoCIE/MoAF Supported by WB Secretariat : GVPM Secretariat: NDEP, MoF Sub sector Social Security Sub sector MoAF Sub sector Tourism Sub sector Natural Disasters Management Office of Prime Minister Sub sector Petroleum/Natural Resources Sub sector MoCIE Sub sector Education Sub sector Health Sub sector Youth Governance /Institutional Dev. Strategic Sector Co-Chairs: MoJ Supported by UN National Secretariat DPMU, MoF Supported by UN Infrastructure Dev. Strategic Sector Co-Chairs : MoPW/MoTC Supported by ADB Secretariat: MPS, ADN, NPC Secretariat: Justisa Sub sector Justice Sub sector WATSAN/Electricity Urbanization Sub sector Security Reform Sub sector Roads/Bridges/ Airports/Ports Sub sector ASEAN Chair: MFAC Sub sector Decentralization

  31. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Sustenbilidade Fiskal: Formula Sustentabilidade Fiskal ba Timor-Leste Despezas Reseitas & Finansiamentu Revenues =< • Reseitas Domestikas • Rikosoin Mina-rai • Emprestimu • Rekorente • Kapital • Promesas (inklui selu emprestimu)

  32. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Sustenbilidade Fiskal: Despeza Atual no Planu Despeza Iha Futuru Tuir RSE ka lae?

  33. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Sustenbilidade Fiskal: Despeza Atual no Planu Despeza Iha Futuru Tuir RSE ka lae?

  34. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Sustenbilidade Fiskal: Defise Fiskal Naun-Petroliferu

  35. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Kapasidade Ezekusaun: Revizaun Despeza Publika: Orsamentu vs Ezekusaun Data 19-Maiu 2014

  36. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Kapasidade Ezekusaun: Revizaun Despeza Publika: Kualidade Despeza – Gasta Barak Iha Q4

  37. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Kapasidade Ezekusaun:

  38. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Kualidade Orsamentu: Orsamentu no Despeza Atual Domina Husi Despeza ba “Rekorente”

  39. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Kualidade Orsamentu: Despeza Atual no Planu Despeza Rekorente

  40. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Kualidade Orsamentu: Kualidade Despeza – Despeza Nebe la fo Benefisiu Direta ba Povu

  41. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTE Kualidade Orsamentu: Kualidade Despeza – Orsamentu ba Manutensaun Kiik OrsamentubaKonstrusaun Boot-MaibebaManutensaunKiik

  42. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTEKapasidade Ekonomia Atu Absorve: Inflasaun Iha Timor-Leste ho Nia Kauzas

  43. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTEKapasidade Ekonomia Atu Absorve: Kauzas Inflasaun Husi Fatores External Estavel – Evidensia Katak Kauza Inflasaun Husi Fatores Domestikas

  44. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTEKapasidadeEkonomiaAtuAbsorve: SikluInflasaun • Despezarekorentebelekontribuibainflasaun; • Fatoreseksternal no internal kauzainflasauniha TL.

  45. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTEKapasidadeEkonomiaAtuAbsorve: OsanSai Barak Liu baRai-Liur 1/ Total consumption and gross capital formation; 2/ Imports of goods and services; Sources: Timor-Leste authorities; and IMF staff estimates.

  46. POLITIKA FISKAL TIMOR-LESTEYELLOW ROAD WORKSHOP

More Related