ERGENLİK NEDİR? Yıldız YILDIZ Altındağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü

1. ERGENLİK NEDİR? Yıldız YILDIZ Altındağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü

2. ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ ERKEKLERİN BİLMESİ GEREKENLER • Ergenlik döneminde vücudunda değişiklik olan yalnızca kızlar değildir. Erkeklerde ergenlik genellikle 10-16 yaş arasında büyüme hızlanması ile başlar. • Siz daha önce giydiğiniz çamaşırlarınızın ve ayakkabılarınız artık size uymadığınızı fark edersiniz.

3. Ergenlik Döneminde Vücudunuzda Olacak Değişiklikler? 1. Vücut ölçüleri: Kollarınız, bacaklarınız, elleriniz ve ayaklarınız vücudunuzun geri kalan bölümlerinden daha hızlı büyüyecektir. Bu dönemde kendinizi biraz sakar hissedebilirisiniz.

4. Vücut biçimi: Siz daha uzun olacaksınız ve omuzlarınız genişleyecektir. Ağırlığınız belirgin ölçüde artacaktır. Birçok erkek çocuk meme uçlarında duyarlılık hisseder. Bu duyarlılık nedeniyle siz memelerinizin büyüdüğü kaygısına kapılabilirsiniz. Böyle olsa bile kaygıya kapılmanıza gerek yoktur, çünkü memelerdeki büyüme sizin yaşınızdaki erkek çocukların çoğunda olur fakat bu büyüme geçicidir

5. Ergenlik döneminde kaslarınız büyüyecek ve güçlenecektir.Onların daha hızlı güçlenmesi için özel bir çaba göstermenize gerek yoktur. Arkadaşlarınızın bazılarının vücut geliştirme aktivitilerine katılması sizi etkilememeli ve vücudunuz hazır olmadan bu tür yerlerden uzak durmalısınız. Vücut geliştirme sizi çok ilgilendiriyorsa en iyisi hekiminizle görüşmeniz ve sizin için uygun olan zamanı birlikte belirlemenizdir.

6. Ses: Giderek daha boğuk bir sese sahip olacaksınız. Bu durum sesinizde çatallaşmaya yol açabilecektir. Siz büyüdükçe sesinizdeki çatallaşma duracak ve bir süre sonra normal bir sese sahip olacaksınız.

7. Kıllar: Ergenlikle birlikte koltuk altlarınızda, bacaklarınızda, yüzünüzde ve penis çevresinde kıllanma olacaktır. Erkeklerin hepsinde olmasa da bir çoğunda göğüs bölgesinde kıllanma olacaktır. Tıraş olmaya karar verirseniz tıraş kremi ve erkekler için olan jiletleri kullanmanız gereklidir. Kullandığınız jilet ya da elektrikli tıraş makinasını başkalarının kullanmasına izin vermemeniz sağlığını bakımından doğru olacaktır.

8. Penis: Ergenlikle birlikte penis ve testisleriniz büyür. Cinsiyet hormonlarının etkisiyle penis daha sık dikleşmeye başlayacaktır. Penisteki dikleşme penisin sert ve gergin olması demektir ve bazen nedensiz penis dikleşmesi olabilir.Böyle olması normaldir. Penis boyutlarının "erkek olmak" ya da cinsel işlev için her şey demek olmadığını unutmamak önemlidir.

9. Ergenlik döneminde testisler sperm de üretmeye başlar. Böylece ereksiyon sonrasında "boşalma" olacak ve bu sırada ejakülasyon (meni) atılacaktır. Bu olay bazen uykuda olabilir ve sabah uyandığınızda çamaşırlarınızın ıslandığını görebilirsiniz. Buna "gece boşalması" adı verilir. Bu durum normaldir ve siz büyüdükçe sıklığı azalacaktır.

10. PENİSTE SERTLEŞME • Penis içinde süngere benzeyen bir yapı vardır. • Süngerin suyu emdiği gibi penisteki süngere benzer yapı da içinde bulunan damarlardan kan çekerek şişer sertleşir. • Bu sertleşme cinsel uyarılma sonucu olur. • Ergenlik döneminin başlarında beklenmeyen yer ve durumlarda penis sertleşmesi yaşanabilir.

11. Ergenlik çağı erkek çocukları üzerinde de toplumsal yargılamalara yol açar. Fakat genelde daha pozitif bir yaklaşım içindedir. Kızlara kıyasla erkekler bu süreçte yeteneklerinden, iradelerinden ve vücutlarından daha  memnundurlar. Erkekler bazı değişimlerden geçer. Örneğin; • Seslerinin değişmesi, • Traş olmaya başlaması, • İlk boşalma, vs gibi. Bunların hemen hepsi büyümenin ve bir şeyleri başarmış olmanın getirdiği gurur duygusu ile yaşanır.

12. Erkeklerinde ergenlik döneminde yaşadığı sorunlar vardır. Örneğin geç gelişen yada fiziksel olarak küçük kalan, çocuksu görünen erkekler arkadaş gurupları içinde alay korkusu yaşarlar. Fakat bu yersiz bir endişedir. Her insanın aynı yaşlarda aynı gelişim özelliklerini göstermesi her zaman mümkün olmayabilir. Ama önemli olan bu aşamalardan herkesin geçecek oluşudur.

13. ERGENLİK DÖNEMİNDE ORTAYA ÇIKABİLECEK SORUNLAR Tek ya da her iki testiste ani ya da giderek artan sancı, ağrı Skrotumun (torba) içinde testislerden birinin sürekli yukarıda durması Skrotumda şişlikler Skrotum içinde iki yerine tek testis bulunması Penis ucunda ağrılı şişme İdrar yaparken ağrı, zorluk, yanma duygusu ile eşlik eden ateş Varsa; DOKTORA BAŞVURUNUZ

14. SİVİLCELER Sivilce veya tıbbi adıyla akne, en sık görülen cilt rahatsızlıklarından biridir ve ergenlik çağında İnsanların hemen tümü hafif veya ağır şekliyle bu sorunu mutlaka yaşamıştır.

15. Sivilceler Nasıl Oluşur? Sivilceler cildin yağ bezlerinin bir hastalığıdır. Yağ bezlerinin cilde açılan kanalları tıkandığında sivilce denilen oluşumlar ortaya çıkar. Sivilceler en sık yüzde, alında, sırtta, göğüste ve omuzlarda oluşurlar. Estetik görünümün geçici olarak bozulmasına neden olabilecekleri gibi, şiddetli olan lezyonlar netleşerek iyileştiklerinde kalıcı izler de bırakabilirler.

16. Yağ bezleri normalde sebum adı verilen bir madde salgılarlar. Bu salgı bildiğimiz yağ özelliklerini taşır ve amacı cildi korumaktır. Yağ bezlerinin önemli kısmı vücutta kıl köklerinin (foliküllerin) içinde yer alırlar ve salgı bu kıl kökünün yüzeyine olur. Herhangi bir nedenle sebum ("yağ"), bu kıl kökünün bulunduğubölgeden dışarı açılamadığında bu bölgede birikir ve sivilce ortaya çıkar. Kıl kökü tıkandığında içeride biriken bu sebum ve kıl kökü yenilenmesiyle normalde dışarı atılması gereken ölü hücreler atılamadığından içeride birikirler ve bakteriler içinçok uygun bir besi yeri oluştururlar.

17. Başta Propionibacterium Acne adı verilen bakteri olmak üzere çeşitli bakteriler tıkanmış folikül içinde çoğalmaya başlarlar. Bakterilerin çoğalırken salgıladıkları maddeler bölgede ödem, kızarıklık ve ağrı gibi iltihabi belirtilere yol açarlar. Belli bir aşamadan sonra kıl kökü içindeki basınç çok artar ve sivilce içeriği patlayarak cilde boşalır.

18. Sivilce oluşumunu açıklamak için bazı teoriler ortaya atılmıştır. 1. Kanda "erkeklik hormonlarının" artması ve bu artışa bağlı olarak kıl kökünün içinde bulunan sebum salgısının ileri derecede artmasıdır. Özellikle ergenlik çağının başlarından itibaren hem kız hem de erkek çocuklarda büyüme ve gelişmeyi sağlamak amacıyla testosteron hormonu ve diğer erkeklik hormonları artar ve bu artış duyarlı kişilerde sivilce oluşumuyla sonuçlanır.

19. 2. Sivilce oluşumunda kalıtımsal özellikler de çok fazla etkilidir. Özellikle anne ve babasında ergenlik çağında sivilce öyküsü olan kız ve erkekler bu problemle daha sık karşılaşırlar. Kalıtım muhtemelen sebum salgılayan hücrelerin erkeklik hormonlarına duyarlılığını etkilemektedir.

20. 3. Cildi "kirli" olanlarda ve bazı gıdaları alanlarda sivilcelerin daha çok görüldüğü doğru değildir. Sıklıkla ergenlik döneminde ortaya çıkmaya başlayan sivilceler genellikle 30 yaşından sonra azalma eğilimi gösterse de, 40-50 yaşlarına kadar sivilce sorunu yaşayan insanlar da vardır.

21. CİLT TEMİZLİĞİ NASIL OLMALI? Sabahları derinin salgılarını harekete geçirmek; Akşamları ise, gözeneklerde birikmiş kir zerreciklerinden kurtulmak için mutlaka cilt temizliği yapılmalı. Cildinizin haftada 2-3 kez, tüm yağ kalıntılarını alacak bir maskeye de ihtiyacı vardır. Aynı zamanda cildi derinlemesine nemlendiren bir maske seçmeye özen gösterin.

22. 10 dakikalık bir buhar banyosunu haftada 1 kez hazırlayın.Bu işlem gözeneklerin genişlemesini sağlayacağından, siyah noktalardan kurtulmanız kolaylaşacaktır. Başınızın üzerine bir havlu örterek, yarıya kadar Kaynar su doldurduğunuz bir tencerenin üzerine eğilin.

23. 10 dakika sonra, yüzünüzü kurulayın ve siyah noktaları sıkın. Bu işlemi yaparken, ellerinizin temiz olmasına dikkat edin. Parmak uçlarınıza sargı bezi sarıp noktaları sıkabilirsiniz. Ama sıkmakta zorlanırsanız fazla üstelemeyin. Cildiniz tamamen kuruduğunda tekrar buhara tutun. İşlem sona erdiğinde yüzünüzü bir tonikle dezenfekte edin.

24. SİVİLCELERDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ 1. Doğru ve hijyenik temizlik: • Cildi fazla hırpalamadan düzenli olarak yıkayın. • Cildi fazla kurutmamak için pH değeri derinin doğal pH'ına yakın (5.5 civarında) bir temizleyici kullanılmalı. • Daha da derinlemesine bir temizlik isteniyorsa, her 3-4 günde bir, gözeneklerde biriken yağ ve tozu alan Kil maskesi uygulanabilir.

25. 2.Beslenme: Son araştırmalar, beslenmenin akne üzerinde doğrudan etkisi olmadığını gösterse de, üzerinde durulması gereken önemli bir nokta var: • Meyve ve sebze açısından zengin, sağlıklı beslenme cildin en önemli dostu.

26. 3.İyi dinlenme: • En iyi güzellik kürü uykudur. • Stresten uzak bir ortamda dinlenebilmek çok önemli. • Gecede en az 7-8 saat uyumak şart. • Uykunun hormonal aktiviteyi düzenlemedir. 4.Yüz ile Oynanmamalıdır: • Cilde zarar vermeksizin yok edilebilecek siyah noktalardan farklı olarak, kanlı sivilceler asla sıkılmamalı. Aksi halde, iltihaplı enfeksiyon,ardında bir yara ve iz bırakarak yayılabilir.

27. 5.Uzmana görünün: • Kış gelip de akneler belirmeden önce mutlaka dermatologunuzla görünmek gerekir. • Çünkü, yaz aylarında kuruyup hassaslaşan cildiniz, tatil öncesinde uyguladığınız akne tedavisini tekrarlamanızdan zarar görebilir. 6. Bitki çayları da işe yarar: • Her gün organizmayı temizleme özelliği taşıyan bir bitki çayı içmek cildinize faydalı olacaktır. • Özellikle ıhlamur ve rezene içeren çayların çok yararlıdır.

28. ERGENLİKTE DUYGUSAL GELİŞİM

29. 1. Duyguların Yoğunluğunda Artış Üzüntü, sevinç, öfke, korku gibi duygularını ifade ederken yoğunluk yaşanmaktadır. Olumsuz duygular, el, kol hareketleri, yüz ifadesi, ve bağırma gibi sözlü ve sözsüz davranışlarla dışa vurulurken, heyecan, coşku ve karşı cinse yönelik duygular şiir veya öykü yazma, hatıra defteri-günlük tutma aracılığıyla kağıda yansıtılır.

30. 2. Aşık Olma Beğenme ve beğenilme arzusu bireye heyecan veren bir duygudur. Ergenliğin başlarında birey, daha çok grupta bir arada olma isteği taşırken sonlarında karşı cinsten belli bireylere yönelmiş romantik duygular ortaya çıkar.

31. 3. Mahcubiyet ve Çekingenlik Buluğ öncesinde ve buluğ döneminde ergenler vücutlarını saklamak istemektedirler. Bu isteğin nedeni organlardaki büyümenin farklı zaman ve hızlarda olmasından ortaya çıkan orantısız vücut görünümünü saklamak veya ergenin ana ilgi merkezi olan kendi vücutlarını başka meraklı gözlerden saklama amacındandır.

32. 4. Aşırı Hayal Kurma Hayal kurma ile arzular düşüncelere yansır. Hayal konusu geleceğe yönelik tasarılar olabileceği gibi, gerçekleşmesi istenen herhangi bir istek de olabilir. Hayalin içeriği genellikle karşı cinse yönelik düşüncelerdir. Hayal etmek yaratıcı düşünceyi destekleyici olduğunda yararlıdır ancak gerçekleştirilmemiş istekler gerçekleştirilmemiş istekler olmuş gibi hayal ediliyorsa o zaman bir sığınma ve telafi aracı olmuştur. Bu durum ise hayatın zorlukları ve güçlükleri ile baş edememesine neden olmaktadır.

33. 5. Tedirgin ve Huzursuz Olma Ergenleri tedirgin ve huzursuz eden bazı konular vardır. Bunlar: 1. Bedendeki değişimlerin getirdiği yeni duruma alışamama, 2. akranları ve ailesiyle olan sosyal ilişkilerdeki aksamalar, 3. Bazı isteklerinin engellenmesi

34. 6. Yalnız Kalma İsteği Kız ve erkek ergenlerin zaman zaman kendi başlarına kalıp olup bitenin, değişimlerin muhasebesini yapmak istemeleri oldukça normaldir. Bu şekilde gerçeklerle yüzleşip daha doğru kararlar vereceksiniz.

35. 7. Çalışmaya Karşı İsteksizlik Bu dönemde bir miktar durgunluk ve üşengeçlik görülebilir. Oyunlarda çabuk yorulma ve çalışmaya karşı isteksizlik görülebilir.

36. 8. Çabuk Heyecanlanma Bu dönemde heyecan dengesi tam oluşmadığı için duyguların kontrolü zordur. Heyecan kontrolü olgunlaşma ile kazanılacağından zaman ihtiyaç vardır.

37. ERGENLİK DÖNEMİNDE BİREYLER DEPRESİF ÖZELLİKLER GÖSTEREBİLİR

38. Depresyonun hastalık boyutuna ulaşması veya günlük zorluklar karşısında yaşanan depresif duygu durum problemi, ergenin hayatını çeşitli açılardan olumsuz yönde etkilemektedir. Ergenin bilişsel fonksiyonları, sosyal ilişkileri ve sağlık durumu depresyon veya depresif duygulanıma bağlı olarak, nitelik ve nicelik açısından değişiklik gösterir. Ergen depresyonu, yetişkin depresyonuna benzemekle birlikte, ergenler, depresyona girme veya depresif duygulanım açısından büyük bir risk altındadılar.

39. Gelişim dönemleri itibariyle duygularınızda iniş çıkışlar gösterebilirsiniz. Yetersiz başa çıkma becerisi, kendini güçsüz hissetmeve buna bağlı korku duygularının yaşanmasına neden olmaktadır. Korku ve öfke olumsuz duygular olarak kabul edildiği için, kendinizi algılama boyutunda tehlikeli duygular olarak kavramsallaştırıldığından bu tür duygularınızı bastırabilmektesiniz. Korku ve öfkenin bastırılması ise depresif duygulanım yaşanır.

40. Bu duygular tekrar yaşam zorlukları karşısında güçsüzlük ve kendini yetersiz algılamayla bir başka korku ve öfke oluşumunu devreye sokar. Bu şekilde depresyonun oluşum çemberi bir kısır döngü halinde devam eder. Bu durum sizlerde motivasyon kaybı, sıkıntı, keder, kendisini, çevresini ve geleceğini olumsuz değerlendirme, uyku bozuklukları, iştah azalması veya artması, yaşam enerjisinde düşme şeklinde görülebilir.

41. Ergenlikte depsesif davranışları tetikleyen belli olaylar mevcuttur. Ergenlerin depresyona girmesine neden olan belli başlı olaylar; kız-erkek arkadaşı tarafından ihanete uğramak, reddedilmek, aile içinde yaşanan ciddi bir çatışma durumu, öğretmenin olumsuz bir tutumu veya sınıf ortamında aşağılanma, akran grubu dışında tutulma, arkadaşının olmaması, vücudundaki ani değişiklikler.

42. Depresyonda yatkınlık da önemli bir noktadır. Ergenlik depresyonunun temelinde mevcut yaşam olayları ve ve koşulları kadar çocukluk dönemindeki yaşantılarınız da önemlidir.

43. Çevresel faktörlerden kabul edilen bir diğer açıklama ise,“öğrenilmiş çaresizlik”tir. Ergenlik problemleri sizlerin başedemeyeceği kadar olduğunda bu durum çaresizlik yaratacaktır. Bu çaresizlik de öğrenilmiş bir davranış olarak depresif kişilik yapısının oluşumuna neden olur.

44. Ergenlikte yaşanan, üstüste gelen stresler, yetişkinilik yıllarında depresif kişilik yapısının ve depresif duygu durum problemlerinin yanmasına sebep olmaktadır.

45. Çevresel faktörlerden kabul edilen bir diğer açıklama ise,“öğrenilmiş çaresizlik”tir. Ergenlik problemleri sizlerin başedemeyeceği kadar olduğunda bu durum çaresizlik yaratacaktır. Bu çaresizlik de öğrenilmiş bir davranış olarak depresif kişilik yapısının oluşumuna neden olur. Ergenlikte yaşanan, üstüste gelen stresler, yetişkinilik yıllarında depresif kişilik yapısının ve depresif duygu durum problemlerinin yanmasına sebep olmaktadır.