dr inż. Bolesław Jankowski z zespołem Badania Systemowe „EnergSys”

1. dr inż. Bolesław Jankowski z zespołem Badania Systemowe „EnergSys” Prezentacja zawiera wyniki Etapu 1 pracy wykonanej przez firmę Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o.o. na zlecenie Południowego Koncernu Energetycznego SA, PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA oraz Krajowej Izby Gospodarczej. . PAKIET KLIMATYCZNO – ENERGETYCZNY – MITY I KOSZTY W KONTEKŚCIE „MAPY 2050” Warszawa, 27 września 2011 Wstępna ocena skutków dla Polski wdrożenia celów redukcji emisji zgodnie z dokumentem KE Roadmap 2050 Bolesław.jankowski@energsys.com.pl www.energsys.com.pl

2. Plan prezentacji • Unijna polityka energetyczna i klimatyczna • Skutki wdrożenia celów polityki klimatycznej • skutki bezpośrednie • skutki pośrednie • Oceny jakościowe dot. polityki klimatycznej • Podsumowanie

3. 1. Unijna polityka energetyczna i klimatyczna

4. Najważniejsze działania związane z wdrażaniem polityki klimatycznej w UE 2003 r. – dyrektywa 2003/87/WE ustanawiająca unijny system handlu emisjami (EU ETS) jako narzędzie wypełnienia zobowiązań Protokołu z Kioto. 2007r. - projekt polityki energetycznej Unii, 3*20% w tym redukcja emisji gazów cieplarnianych (GC) 2008 r. - Pakiet klimatyczno-energetyczny - projekty prawne wymuszające redukcję CO2 i rozwój OZE 2011 r. - Roadmap 2050 – propozycje celów redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2050

5. Unijna polityka energetyczna i jej cele Polityka energetyczna dla Europy (styczeń 2007) A. Cele strategiczne • Przeciwdziałanie zmianom klimatu • Ograniczenie podatności Unii na wpływ czynników zewnętrznych wynikających z zależności od importu węglowodorów • Wspieranie zatrudnienia i wzrostu gospodarczego B. Cele mierzalne (3*20) • Redukcja emisji gazów cieplarnianych • Rozwój energii odnawianej (OZE) • Poprawa efektywności energetycznej

6. Unijne cele redukcji emisji gazów cieplarnianych A. Cele z zakresu redukcji emisji gazów cieplarnianych: • Protokół z Kioto (cele do roku 2012) • UE-15: 8% redukcji (w stos. do 1990 r) • Polska: 6% redukcji (w stos. do 1988 r) • Pakiet klimatyczno – energetyczny • U-27 – 20% redukcji do 2020 r. • Roadmap 2050 - 80% redukcji do 2050 r. B. Roadmap 2050 - proponowana ścieżka redukcji emisji gazów cieplarnianych • 2020 - 25% • 2030 - 40% • 2040 - 60% • 2050 - 80%

7. 2. Ocena bezpośrednich kosztów polityki klimatycznej (metodyka, założenia i główne wyniki)

8. Metodyka Wykorzystany zestaw modeli obliczeniowych

9. Rozpatrywane scenariusze i warianty rozwojowe

10. Unijne cele redukcji emisji gazów cieplarnianych Warianty polityki klimatycznej • Liberalna – bez wymuszeń redukcji CO2 (zerowe ceny CO2) • Kontynuacji – 20% redukcji w 2020 i umiarkowany wzrost cen uprawnień do 2050 r • Dekarbonizacji – 80% redukcji UE-15, ceny uprawnień wg Impact Assesment do Roadmap 2050 Oznaczenie wariantów obliczeniowych:

11. Założenia odnośnie cen uprawnień do emisji CO2 Polityka Kontynuacji Polityka Dekarbonizacji Ceny przyjęte na podstawie danych KE z Impact Assesment

12. Założenia odnośnie cen paliw w imporcie do UE i Polski Założenia do roku 2050 wg KE z Impact Assessment Ceny w $’2008/boe Średnie roczne tempo wzrostu 2010-2050: Ropa naftowa: 1,5% Gaz ziemny: 2,1% Węgiel kamienny: 1,3%

13. Emisje CO2 w Polsce do 2050 r Emisje krajowe ze spalania paliw

14. Emisje CO2 w Polsce do 2050 r. Elektroenergetyka zawodowa (elektrownie i elektrociepłownie)

15. Wskaźnik emisji CO2 na produkcję energii elektrycznej w Polsce do 2050 r

16. Zużycie paliw pierwotnych, wpływ polityki dekarbonizacji Polityka Liberalna (zerowe ceny CO2) Polityka Dekarbonizacji • Zmiany przy • polityce dekarbonizacji: • Spadek zużycia węgla • Wzrost zużycia • energii jądrowej • 3) Wzrost wykorzystania • energii odnawialnej

17. Produkcja energii elektrycznej wg rodzaju producenta Polityka Liberalna (Baza_Ref_Lib) Polityka dekarbonizacji (Baza_Ref_Dek)

18. Struktura paliwowa produkcji energii elektrycznej Polityka Liberalna (zerowe ceny CO2) (Baza_Ref_Lib) Polityka dekarbonizacji (Baza_Ref_Dek)

19. Struktura nowych mocyElelektrownie i elektrociepłownie (1) Polityka Liberalna (zerowe ceny CO2) (Baza_Ref_Lib) Polityka Kontynuacji (Baza_Ref_Kon)

20. Struktura nowych mocyElektrownie i elektrociepłownie (2) Polityka dekarbonizacji (Baza_Ref_Dek)

21. Struktura nowych mocy, Elektrownie cieplne, Polityka dekarbonizacji Polityka dekarbonizacji (Baza_Ref_Dek)

22. Udział energii elektrycznej produkowanej ze żródeł odnawialnych (OZE)

23. Nakłady inwestycyjne na produkcję energii elektrycznej i ciepła (2011-2050) Polityka dekarbonizacji prowadzi do wzrostu nakładów inwestycyjnych o: • 59 - 84 mld złw porównaniu z obecną polityką klimatyczną • 279 – 290 mld złzł w porównaniu z polityką bez ograniczeń emisji CO2.

24. Rozkład nakładów inwestycyjnych w czasie, scenariusza BAZA-Referencyjny Uwaga: Nakłady inwestycyjne podane są na moment rozpoczęcia produkcji w rzeczywistości są ponoszone wcześniej - w całym okresie budowy

25. Wzrost technicznych kosztów produkcji energii na skutek polityki dekarbonizacji Polityka dekarbonizacji powoduje wzrost kosztów wytwarzania energii, który w latach 2040 – 2050 osiąga: • 8 - 15 mld zł rocznie - w porównaniu z aktualną polityką klimatyczną • 17 - 30 mld zł rocznie - w porównaniu z polityką bez ograniczeń emisji CO2

26. Wzrost technicznych kosztów produkcji energii elektrycznej i ciepła Polityka klimatyczna wdrażana jest stopniowo, przy czym każdy z kolejnych elementów tej polityki generuje poważny wzrost kosztów wytwarzania energii. Skutki widoczne są z opóźnieniem, a nowe propozycja są przedstawiane, gdy nie są jeszcze odczuwalne skutki poprzednich

27. Wzrost technicznych kosztów produkcji energii w podziale na fazy wdrożenia

28. Koszty zakupu uprawnień emisyjnych Polityka Dekarbonizacji (wariant Baza_Ref_Dek) Polityka dekarbonizacji prowadzi do wzrostu cen uprawnień emisyjnych oraz rozszerzenia obowiązku ich posiadania Mimo redukcji emisji koszty zakupu uprawnień rosną do poziomu 20 mld zł rocznie w 2020 r oraz 40 – 65mld zł’2005 rocznie po roku 2030

29. Łączne koszty polityki dekarbonizacji • Sumaryczne koszty polityki dekarbonizacji: • koszty droższych technologii oraz • koszty zakupu uprawnień emisyjnych • (w porównaniu do polityki bez redukcji CO2) • 15 - 18 mld zł rocznie - od roku 2020 • 44 - 52 mld zł rocznie- od roku 2030 • 55 - 60 mld zł rocznie- od roku 2040 • 85 - 97 mld zł rocznie- od roku 2050 Polityka dekarbonizacji obciąży odbiorców energii całością wymienionych kosztów A w przypadku prawdopodobnego utworzenia centralnego funduszu unijnego po roku 2020 środki wydatkowane na zakup uprawnień CO2 wypłyną z Polski.

30. Koszty marginalne wytwarzania energii elektrycznej, różne warianty Polityka dekarbonizacji prowadzi do prawie 2-krotnego wzrostu hurtowych cen energii elektrycznej w stosunku do polityki bez ograniczeń CO2 Ceny te przy polityce Dekarbonizacji po roku 2020 będą 3 - 4-krotniewyższe niż w 2005 r

31. 3. Skutki pośrednie dla polskiej gospodarki i gospodarstw domowych

32. Wpływ polityki klimatycznej na tempo rozwoju gospodarczego (1)

33. Wpływ polityki klimatycznej na tempo rozwoju gospodarczego (2)

34. Wpływ polityki klimatycznej na tempo rozwoju gospodarczego (3)

35. Udział kosztów energii w budżetach domowych w latach 2000-2009

36. Zmiany cen i zużycia energii elektrycznej i ciepła do roku 2050 Ciepło sieciowe Energia elektryczna

37. Zmiany kosztów energii zużywanej w gospodarstwach domowych

38. Zmiany dochodów i wydatków na energię w gospodarstwach domowych

39. Udział kosztów energii w wydatkach gospodarstw domowych Udział w % w stosunku do dochodu rozporządzalnego scenariusz BAZA-Referencyjny, różne warianty polityki klimatycznej

40. Dostępność cenowa energii elektrycznej dla gospodarstw domowych Udział kosztu energii elektrycznej do mediany dochodu rozporządzalnego

41. 4. Podsumowanie skutków i wnioski

42. Krótkoterminowe skutki polityki dekarbonizacji dla Polski (1) • Ogromne zaburzenie rynku energii: • zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego • utrata wartości firm energetycznych • niejasne regulacje prawne • Niepewność odnośnie kierunków rozwoju energetyki (szczególnie górnictwo, energetyka węglowa) • Ograniczenie skali budowy nowych mocy elektrycznych • Rosnące nakłady na inwestycje i koszty produkcji energii • Marnowanie środków na technologie CCS • Skokowy wzrost cen energii

43. Krótkoterminowe skutki polityki dekarbonizacji dla Polski (2) • Negatywny wpływ na gospodarkę: • Zmniejszenie zamówień dla firm krajowych w otoczeniu energetyki • Utrata konkurencyjności firm energochłonnych • Upadek lub przenoszenie produkcji do innych krajów • Wzrost importu urządzeń energetycznych i paliw, produktów przemysłowych • Rosnące ubóstwo energetyczne, niższe dochody mieszkańców, wyższe wydatki na energię • Utrata miejsc pracy – energetyka, otoczenie energetyki, przemysł, usługi • Rosnące zadłużenie kraju (poprzez zadłużenie firm energetycznych, gwarancje rządowe)

44. Długofalowe skutki polityki dekarbonizacji dla Polski • KORZYSTNE: • Większa dywersyfikacja struktur technologicznych i paliwowych • NIEKORZYSTNE: • Silny wzrost kosztów wytwarzania i cen energii • Ogromny rozwój infrastruktury dla instalacji CCS • Trwałe pogorszenie konkurencyjności gospodarki polskiej • Wzrost bezrobocia, spadek dochodów mieszkańców • Wzrost ubóstwa energetycznego • RYZYKOWNE: • (o wysokich kosztach i potencjalnie silnych negatywnych skutkach) • Stosowanie na dużą skalę technologii CCS (wychwyt i podziemne składowanie CO2), rozwój energetyki gazowej • BARDZO GROŹNE: • (o kluczowym znaczeniu ze względu na potencjalne straty dla Polski) • Możliwość utraty przez Polskę po roku 2020 przychodów ze sprzedaży uprawnień emisyjnych na rzecz centralnego funduszu UE

45. Podsumowanie Nieakceptowalnie wysokie bezpośrednie i pośrednie koszty polityki klimatycznej dla Polski Nierówny podział kosztów i korzyści wewnątrz UE Przeciwskuteczny charakter polityki klimatycznej UE (brak redukcji emisji w skali globalnej) Przeciwskuteczny efekt w odniesieniu do celów polityki energetycznej (wzrost importu węglowodorów, ograniczenie rozwoju gospodarczego) Zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego (ograniczenie zakresu możliwych do wykorzystania technologii i paliw) Niepotwierdzona wykonalność strategii (CCS, szerokie wykorzystanie elektrowni wiatrowych i pojazdów elektrycznych) Brak perspektyw na porozumienie globalne - pogorszenie konkurencyjności polskiej i europejskiej gospodarki Konkluzja: Brak zasadności dla kontynuacji i zaostrzenia obecnej polityki Konieczność weryfikacji unijnej polityki klimatycznej, szczególnie w kontekście zachodzących zmian w otoczeniu

46. Końcowe wyniki analiz przewidywane są na koniec roku 2011. • Będą one odnosić się do bardziej szczegółowych analiz KE dot. aspektów energetycznych, które mają być wkrótce opublikowane w formie dokumentu Energy Roadmap 2050 i będą zawierały bardziej szczegółową ocenę wpływu polityki klimatycznej na energochłonne sektory przemysłowe w Polsce.