1 / 43

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009). Andropauza . Fakty i m ity OPRACOWAŁ: Zygmunt Zdrojewicz zygmunt@zdrojewicz.wroc.pl Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami A.M. Wrocław. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009). Co to jest andropauza :.

diep
Télécharger la présentation

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Andropauza.Fakty i mityOPRACOWAŁ:Zygmunt Zdrojewiczzygmunt@zdrojewicz.wroc.plKatedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami A.M. Wrocław

  2. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Co to jest andropauza: • „Okres życia mężczyzny po pojawieniu się postępujących wraz z wiekiem niedoborów hormonów androgenowych, testosteronu i dehydroepiandrosteronu, a także h. wzrostu i melatoniny oraz zmniejszoną wrażliwość genomu na androgeny, które to zjawiska rozwijają się zwykle po 50-r.ż.” Definicja Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy.

  3. U kobiet występuje całkowite wygaśnięcie funkcji jajników; U mężczyzn nie dochodzi do gwałtownych i nieodwracalnych zmian funkcji k. Leydiga; U mężczyzn nie dochodzi do ustania czynności rozrodczych i czynności hormonalnej jąder PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Czym różni się menopauza od andropauzy:

  4. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Dane populacyjne: • Świat:mężczyźni po50 r.ż. 550 mln. • Europa:na540mln.powyżej65 r.ż. 122 mln, a po50 r.ż. 170 mln. • Polska:na 40mln.m.mężczyzn powyżej65 r.ż. 2,5 mln. po50 r.ż.ok.4 mln. Z tegook.20%ma objawy andropauzy

  5. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Czy termin „andropauza” jest właściwy? • PADAM- (Partial Androgen Deficiency in Aging Male Syndrom)- czyli „zespół częściowego niedoboru androgenów w starszym wieku” • PEDAM- (Partial Endocrine Deficiency in Aging Male Syndrom)- czyli „zespól częściowych niedoborów hormonalnych w starszym wieku” • Secondary hypogonadism- „wtórny hypogonadyzm” • AMS- (Aging Male Syndrom) czyli „zespół starszego mężczyzny”

  6. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Najczęstsze choroby wieku podeszłego: • Choroba wieńcowa • Niewydolność krążenia • Choroba naczyń mózgowych • Choroba nowotworowa • Przewlekła obturacyjna choroba płuc • Nadciśnienie tętnicze20 – 30% • Cukrzyca • Choroby otępienne (depresja, choroba Alzheimera)

  7. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Najczęstsze objawy występujące w andropauzie: • Objawydotyczące sfery psychiki: wahania nastroju, nerwowość, lęki, depresje zmniejszenie zdolności intelektualnych; • Objawy somatyczno-wegetatywne: zmniejszenie ogólnej energii życiowej, osłabienie siły mięśniowej, nadmierna potliwość, objawy tzw.” uderzenia gorąca”, problemy ze snem, zawroty i bóle głowy,nadciśnienietętnicze, osteopenia i osteoporoza, cukrzyca, nagromadzenie (nadmiar) tłuszczu trzewiowego; • Objawydotyczące sfery życia seksualnego

  8. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Objawydotyczące sfery życia seksualnego: • Gorsza jakość erekcji, szczególnie erekcji nocnych; • Zmiany skórne, ubytki owłosienia; • Wytrysk opóźniony (32%); • Spadek pożądania seksualnego (51%); • Przedwczesny wytrysk (46%); • Dyspareunia(bolesne stosunki seksualne)(10%)

  9. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zaburzenia seksualne w przebiegu andropauzy (polekowe): - Zaburzenia erekcji(42%)często w przypadkustosowania leków:Przeciwnadciśnieniowych (sartany najmniej) • Leki stosowane w psychiatrii (neuroleptyki, leki przeciwdepresyjne) • Leki przeciwpadaczkowe • Leki stosowane w farmakoterapii chorób układu sercowo - naczyniowego • Leki stosowane w urologii - Leki stosowane w gastroenterologii

  10. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Mechanizm powodowania ED - Wpływ antyandrogenowy • Hamowanie uwalniania gonadotropin • Efekt cholinolityczny • Efekt alfa i beta adrenergiczny • Efekt serotoninergiczny - Hamowanie syntezy NO

  11. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zaburzenia erekcji u pacjentów zgłaszających się do lekarza z powodu innych chorób: • Nadciśnienie tętnicze52% • Dolegliwości ze strony dróg moczowych55% • Choroba niedokrwienna serca 61% • Cukrzyca 64% • Choroba naczyń obwodowych 86% • Ciężka depresja 90%

  12. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Miłość a seks - „ośrodki seksualne” • Kora mózgowa (płat skroniowy, płat czołowy) • Skrzyżowanie wzrokowe • Przysadka mózgowa • Podwzgórze • Opuszka i pasmo węchowe • Komórki BNST • Współczulny układ anatomiczny • Jądro półleżące - Zwoje przednie

  13. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Miłość widziana przez mózg - Rozpoznanie drugiej osoby- płaty skroniowe • Ocena estetyczna – lewy płat skroniowy • Skrzyżowanie wzrokowe – wymiana spojrzeń • Opuszka i pasmo węchowe – zapach, kontakt • Płat czołowy (tylko u ludzi!) -moralność i wyrzuty sumienia • Komórki BNST – stosunek, erekcja, wytrysk, orgazm • Układ autonomiczny – połączenie partnerów • Zwoje przednie - euforia, zakochanie - Jądro półleżące (kryzys w miłości)- dopamina

  14. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Hormony a seksualność • Estradiol • Prolaktyna • ACTH • Testosteron (agresja, fantazjeerotyczne pożądanie) • Kortyzol • Beta-endorfiny

  15. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Neurotransmitery • Naczyniowo czynny peptyd jelitowy i cholecystokinina • Tlenek azotu (wierność, uczucie między partnerami) • Wazopresyna • Oksytocyna (regulacja zachowań seksualnych) • Serotonina • Kwas gamma-aminomasłowy (GABA) • ACTH • Noradrenalina (szybsze bicie serca) • Endorfiny (spokój, harmonia radość) • Fenyletylamina (przywiązanie, pewność siebie) - Dopamina (miłość, faza zakochania)

  16. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Epidemiologia Zaburzenia erekcji członka w poszczególnych grupach wiekowych:

  17. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Aktywność seksualna Częstość współżycia seksualnegou mężczyzn w wieku 55-60 lat:

  18. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Aktywność seksualna Spośród mężczyzn w wieku 55-60 lat orgazm osiąga:

  19. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Masturbacja mężczyzn w wieku 51-64 lata (badaniaamerykańskie) • Codziennie 9% • Kilka razy w tygodniu 23% • Nie robi tego wcale 24%

  20. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Diagnostyka kliniczna i laboratoryjna andropauzy: • Stan psychiczny (libido, aktywność zawodowa) • Stan przedmiotowy (masa ciała rozmieszczenie tkanki tłuszczowej i osłabienie siły mięśniowej) • Badania lab. ogólne • Stężenia hormonów (LH, FSH, testosteron, estradiol, PRL, DHEAS, SHBG-Sex Hormone Binding Globulin, wskaźnik andropauzy T/LH –norma 1-7) • Poziom PSA (normy od 0,5-4,0 ng/ml), badanie urologiczne (USG jąder gruczołu krokowego i badanie per rectum)

  21. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Kryteria laboratoryjne testosteronu w diagnostyce andropauzy: • Za wartość prawidłową przyjmuje się stężenie przekraczające 11nmol/l • Kryterium rozpoznania hipogonadyzmu jest stężenie poniżej 7 nmol/l • Przy wartościach 7-11nmol/l konieczna jest dalsza obserwacja • Interpretując obniżony poziom hormonu należy pamiętać o stanach, którym towarzyszy spadek stężenia testosteronu np. nowotwory złośliwe, przewlekła niewydolność nerek, terapia glukokortykoidami lub opioidami

  22. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Leczenie andropauzy: • Dieta bogata w makro-i mikro-elementy (CYNK), witaminy z ograniczeniem alkoholu i papierosów • Codzienna aktywność fizyczna, relaks; • Unikanie przegrzewania jąder (gorące kąpiele, ciasne spodnie i bielizna, siedzący tryb życia) • Zmiana rytmu aktywności seksualnej z wieczornej na poranną (wyższy ranny poziom testosteronu) • Leczenie farmakologiczne • Leczenie chirurgiczne

  23. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Leczenie farmakologiczne andropauzy: • Iniekcje leków wazoaktywnych do ciał jamistych prącia (Alprostadil) • Antagoniści receptorów adrenergicznych (johimbina, alfuzozyna, fentolamina) • Inhibitory fosfodiesterazy-5 (sildenafil, tadalafil, wardenafil) • Chlorowodorek apomorfiny (Uprima) • Dehydroepiandosteron (Biosteron) • Afrodyzjaki • Leki wspomagające np.Penigra, Libido-Forte, Natursteron (resveratrol) i Red-Storm

  24. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Testosteron - działanie • Testosteron stanowi źródło estradiolu (stymuluje kom. kości, wpływa na mięśnie i masę tkanki tłuszczowej) • Jest regulatorem normalnego wzrostu, metabolizmu kości i regulacji składu ciała (tkanka tłuszczowa) • Odgrywa znaczącą rolę w procesie starzenia się (zmniejsza się wraz z wiekiem), działa na produkcję EPO, profil lipidowy u mężczyzn ma zasadniczy wpływ na libido

  25. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Co powoduje niedobór Testosteronu: • Zmniejszenie stężenia cholesterolu- HDL, wzrost LDL- co prowadzi do zwiększenia ryzyka rozwoju choroby wieńcowej serca • Wzrost całkowitej masy tkanki tłuszczowej • Zwiększoną oporność na insulinę (dlatego Testosteron jest użyteczny w leczeniu cukrzycytypu II) • Nasila procesy zapalne

  26. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Testosteron- preparaty, zasady leczenia: Aktualnie w Polsce dostępne są następujące preparaty androgenowe: • W postaci doustnej np. Undestor • Plastry do terapii przezskórnej: pozamosznowe (Androderm), mosznowe (Testoderm) • Maść: Andraktim • Transdermalne podawanie testosteronu (żel):Testogel,Androtop • Striant (brak rejestracji w Polsce) 2x na dobę po 30mg dopoliczkowe (wchłanianie przez błonę śluzową j. ustnej. • Analogi testosteronu (Finasteryd) - Iniekcje np. Omnandren 250, Testosteron prolongatum 100

  27. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Przeciwwskazania do stosowania testosteronu: • Przeciwwskazania bezwzględne: rak sutka, rak i przerost gruczołu krokowego • Przeciwwskazania względne: nadciśnienie tętnicze, zespół nerczycowy, migreny, padaczka, zaburzenia czynnościowe mięśnia sercowego • Testosteron wchodzi w interakcje zlekami: kumaryna, rifampicyna, barbiturany, fenytoina, fenylbutazol

  28. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Działania niepożądane stosowania testosteronu: • Odczyny alergiczne, przyrost masy mięśniowej • Zahamowanie przedniego płata przysadki • Zanik jąder, ginekomastia, bezdech senny • Uszkodzenie wątroby, wystąpienie niewydolności krążenia (szczególnie przy stos.b. dużych dawek) • Przyspieszenie procesu nowotworowego w przyp. raka gruczołu krokowego • Czerwienica prawdziwa, obniżenie poziomu cholesterolu zawierającego HDL oraz wzrost LDL Stosowanie więc terapii testosteronem powinno być prowadzone pod stałym nadzorem urologa i endokrynologa.

  29. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Dehydroepiandrosteron (DHEA): 1. Niedobór DHEA powoduje: • Osłabienie pamięci, zdolności koncentracji • Pogorszenie samopoczucia i depresję • Zmniejszenie siły mięśniowej, zespół przewlekłego zmęczenia • Zmniejszenie odporności na stres • Spadek libido i zmniejszenie sprawności seks. • Zaburzenia snu, spadek odporności organizmu na zakażenia wirusowe i bakteryjne • Miażdżyca, otyłość, cukrzyca, osteoporoza

  30. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) DHEA cdn. 2. Przeciwwskazania do stosowania DHEA: • Nadwrażliwość na DHEA lub którykolwiek z jego składników • Rak sutka, jajnika lub inne nowotwory estrogenozależne • Rak prostaty, łagodny przerost prostaty, rak sutka u mężczyzn • Ciężka niewydolność wątroby • Ciężka niewydolność nerek • Ciąża i okres karmienia piersią

  31. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) DHEA cdn. 3.Działania niepożądane: • Objawy androgenizacji u kobiet (trądzik, hirsutyzm) zaburzenia miesiączkowania • U mężczyzn nie są znane 4. Zalecane środki ostrożności • Kobiety stosujące HTZ nie powinny przyjmować preparatu • Mężczyźni nie powinni łączyć preparatu z testosteronem • Osłabia działanie leków przeciwdrgawkowych i psycholeptycznych 5. Dawkowanie 5,10,25 mg- Biosteron, 50,100mg DHEA

  32. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Leczenie-inhibitory PDE-5: • Viagra(sildenafil czas działania od 20 min.do 24godz) Dawki 25,50,100mg. • Levitra(wardenafil) czas działania 16 min- 5 godz. Dawki 5,10,20,mg. • Maxigra (odp.polski Viagry 50,100 mg) • Cialis (tadalafil)czas działania 16 min- 36 godz. Dawki 10, 20 mg. Istotną zaletą jest brak interakcji z pokarmem bogatotłuszczowym i alkoholem Stymulacja seksualna jest niezbędnym warunkiem skutecznego działania leków. Producenci nie zalecają dzielenia leku.

  33. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Inhibitory PDE-5 –mechanizm działania: • Stymulacja seksualna powoduje uwalnianie tlenku azotu (NO) w zakończeniach nerwowych i śródbłonku naczyń zatoczek ciał jamistych prącia • Tlenek azotu powoduje aktywację enzymu – cyklazy gauanylowej, która przekształca guanozynotrójfosforan (GTP) w drugi przekaźnik czyli cykliczny guanozynomonofosforan (cGMP) • Cykliczny GMP poprzez aktywację kinazy białkowej powoduje poprzez rozszerzenia tętniczek ciał jamistych prącia, prowadząc do erekcji • Zablokowanie fosfodiesterazy typu 5 przez selektywne i odwracalne inhibitory powoduje utrzymanie erekcji, wystarczającej do odbycia satysfakcjonującego stosunku

  34. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Przeciwwskazana do stosowania leków z grupy inh. PDE-5: • Przyjmowanie azotanów i molsydaminy w każdej postaci • Przebyty zawał mięśnia serca (do 90 dni) • Niestabilna ch. wieńcowa, silne bóle dławicowe podczas aktywności seksualnej • Niewyrównane zaburzenia rytmu serca • Niewyrównane nadciśnienie tętnicze • Niewydolność krążenia (wg.NYHA-2) • Niedociśnienie tętnicze (mniej 90/50mm Hg) • Przebyty udar mózgu (do 6 mies.) • Kardiomiopatia

  35. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Cdn. • Leki należy stosować ostrożnie u pacjentów z anatomicznymi zniekształceniami członka (np. wygięcie, zwłóknienie ciał jamistych, choroba Peyroniego) • U pacjentów ze schorzeniami mogącymi powodować wystąpienie priapizmu (szpiczak mnogi, białaczki, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa) • Ostrożnie należy postępować również w przypadku min. stosowania lekówprzeciwdepresyjnych(tradozonu -Trittico), a także neuroleptycznych które również mogą powodować priapizm

  36. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Działania niepożądane leków z grupy PDE-5: • Bóle głowy, zawroty głowy • Zaczerwienienia twarzy • Przekrwienie śluzówek nosa • Bóle mięśniowe • Dyspepsja • Wszystkie inhibitory PDE-5 ulegają metabolizmowi wątrobowemu z udziałem izoformy CYP3A4 cytochromu P450. Leki hamujące ten enzym to np.: erytromycyna, ketokonazol, itrakonazol, inhibitory proteazy HIV, rifampicyna, cimetydyna.

  37. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Erekcja, andropauza- MITY: • Erekcja członka jest czułym wskaźnikiem pożądania i podniecenia mężczyzny • Erekcja członka musi być pełna przez cały czas trwania stosunku • Erekcja członka jest związana z wytryskiem nasienia • Mężczyzna powinien mieć erekcję członka „na zawołanie” • Zaburzenia erekcji mogą mieć podłoże psychogenne lub organiczne (zawsze współistnieje czynnik psychogenny, niezależnie od przyczyny!)

  38. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Literatura uzupełniająca: • Zdrojewicz, Z. (2006). Testosteron - znaczenie kliniczne, zasady terapii. W: Przegląd Seksuologiczny 2, 1, 5, 13-15. • Douglas, A.S.; Redmon, B. Prygor, J. (1998). Andropauza- jak ją zdefiniować, jak leczyć. Med. po Dypl. 7, 3, 82-90. • Rabijewski, M. (2003). Andropauza problem XXI W: Endokrynologia Starzenia 2, 2, 5-10. • Klentze, M. (2006). Testosteron: Zależności hormonalne u mężczyzn. Med. Estet. i Przeciwstarzeniowa 5, 2, 53-60.

  39. Lew-Starowicz, Z., Zdrojewicz, Z., Dulko, S. (2002). Leksykon seksuologiczny. Wrocław: Wydawnictwo Continuo. Zdrojewicz, Z. (2005). Miłość, hormony i seks. Wrocław: Wyd. Continuo. Gomuła, A.(2006). Wpływ hormonów płciowych i neurotransmiterów na funkcje i zachowania seksualne. W: Seksuologia Polska 4,1,21-23. Kuczyński, W., Rzewuska, M., Luks, M. (2003). Wpływ leków przeciwpsychotycznych na funkcje seksualne. W:Seksuologia Polska 1,1,23-29. Woroń, J., Kostka-Trąbka, E. (2005). Zaburzenia erekcji jako wynik niepożądanego działania leków. W: Seksuologia Polska 3,1,18-22. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)

  40. Lew-Starowicz, Z. (2006). Leczenie zaburzeń erekcji za pomocą inhibitorów PDE-5- skuteczność, satysfakcja i preferencje pacjentów. W: Przegląd Seksuologiczny 6, 8, 16-21. Zdrojewicz, Z., Kęsik, S. (2001). Dehydroepiandrosteron (DHEA)- hormon młodości? W: Wiadomości Lekarskie 1, 54, 11-12, 693-703. Zdrojewicz, Z., Wiśniewska, A. (2005). Rola cynku w seksualności mężczyzn. W: Adv.Clin.Exp.Med. 14, 6, 1295-1300. Zdrojewicz, Z., Matusiak, M. (2006). Afrodyzjaki – rola w leczeniu zaburzeń seksualnych. W: Przegląd Seksuologiczny 8, 5 – 10. Lew-Starowicz, Z. (2004). Zaburzenia seksualne w praktyce ogólnolekarskiej. Poznań: Wyd. TerMedia. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)

  41. Krysiak, R. ,Okopień, B., Gdula- Dymek, A. (2007). Terapia testosteronem u pacjentów z andropauzą. W: Wiadomości Lekarskie 60,7-8, 356-364. Mędraś, M., Bablok, L.(2002). Andropauza. Warszawa: Wyd.Lek. PZWL. Zdrojewicz, Z.: Andropauza-fakty i mity. W: (red.). A. Steciwko, A. Masztalerz – Migas. Wybrane zagadnienia z praktyki lekarza rodzinnego.2008 t . 15 Wyd. Continuo . W druku Zdrojewicz, Z.(2007). Najczęstsze problemy w seksuologii. W: A. Milewicz (red.). Endokrynologia kliniczna. Wrocław: Wyd. Akademia Medyczna. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)

  42. „Pożądaj życia zmysłowo, rozkosznie i namiętnie” „Narząd seksualny nie tkwi między nogami, a między uszami” PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)

  43. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Andropause. Facts and myths Zygmunt Zdrojewiczzygmunt@zdrojewicz.wroc.plEndocrinology, diabetology and radio-isotope treatment clinic. Medical Academy Wroclaw

More Related