Wytyczne dla profilaktyki i leczenia chorób przenoszonych drogą płciową

1. Wytyczne dla profilaktyki i leczenia chorób przenoszonych drogą płciową Małgorzata Piskorz-Szymendera Katedra i Klinika Zdrowia Matki i Dziecka

2. ZALECENIA: • najbardziej pewnym sposobem uniknięcia przeniesienia STD jest powstrzymanie się od kontaktów seksualnych lub pozostawanie w długotrwałym związku monogamicznym z niezakażonym partnerem

3. ZALECENIA: • przed podjęciem aktywności seksualnej wskazane jest wykonanie badań w kierunku STD • w przypadku stosunków z partnerem o nieznanym statusie STD lub już zakażonym należy stosować prezerwatywę

4. ZALECENIA: • stosowanie samych środków plemnikobójczych nie jest zalecane dla ochrony przed STD takich jak HIV, rzeżączka, chlamydia • niebarierowe metody antykoncepcji nie chronią przed nabyciem STD

5. WYTYCZNE DOTYCZĄCE KOBIET W CIĄŻY: • wszystkim ciężarnym należy proponować badanie w kierunku HIV • obligatoryjne jest wykonywanie badań serologicznych w kierunku kiły • obligatoryjnie należy wykonywać badania w poszukiwaniu antygenu HbsAg • celowe jest badanie w kierunku zakażenia Chlamydia Trachomatis i Neisseria gonorrhoeae

6. WYTYCZNE DOTYCZĄCE KOBIET W CIĄŻY: • wśród ciężarnych z grup ryzyka należy wykonać badanie na obecność zakażenia wirusem C • skrining bakteryjnej waginozy na początku ciąży • rutynowe badanie dla wykrycia rzęsistkowicy

7. WYTYCZNE DOTYCZĄCE KOBIET W CIĄŻY: - obecność zakażenia wywołanego HPV i HSV

8. ZBIERANIE WYWIADU CHOROBOWEGO: • główne dolegliwości • aktywność seksualna • moment wystąpienia pierwszych objawów • daty stosunków seksualnych poprzedzających wystąpienie objawów • stosowanie metod antykoncepcyjnych • metody higieny narządów płciowych

9. ZBIERANIE WYWIADU CHOROBOWEGO: • schorzenia ogólnoustrojowe • stosowane środki farmakologiczne • stan hormonalny organizmu • przebyte schorzenia • data ostatniej miesiączki • schorzenia skóry i alergiczne • wyniki ostatnich badań serologicznych

10. ZBIERANIE WYWIADU CHOROBOWEGO: • podróże zagraniczne • wywiad dotyczący stosowania narkotyków • udział czynników zewnętrznych

11. REKOMENDACJE POLSKIEGO TOWARZYSTWA GINEKOLOGICZNEGO W ZAKRESIE ZAKAŻEŃ PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ • edukacja i poradnictwo dotyczące promocji bezpiecznych zachowań seksualnych • identyfikacja bezobjawowych osób zakażonych • skuteczna diagnostyka i leczenie osób zakażonych

12. REKOMENDACJE POLSKIEGO TOWARZYSTWA GINEKOLOGICZNEGO W ZAKRESIE ZAKAŻEŃ PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ • identyfikacja, ocena, poradnictwo i leczenie partnerów seksualnych osób zakażonych • szczepienia poprzedzające ekspozycję osób zakażonych

13. PEŁNE BADANIE W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ OBEJMUJE: • wywiad dotyczący objawów klinicznych • informacje na temat przebytych chorób przenoszonych drogą płciową • wywiad dotyczący zachowań seksualnych: aktualni partnerzy, rodzaj kontaktów, stosowanie barierowych środków antykoncepcyjnych

14. PEŁNE BADANIE W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ OBEJMUJE: • obecność objawów chorób przenoszonych drogą płciową u partnerów seksualnych • stosowane w przeszłości i aktualnie leki (antybiotyki, inne leki przeciwbakteryjne lub przeciwwirusowe) • znane uczulenie na leki

15. PEŁNE BADANIE W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ OBEJMUJE: • wywiad dotyczący czynnika ryzyka zakażenia HIV i/lub wirusowego zapalenia wątroby typu B • wywiad dotyczący przeszłości położnej, przebytych chorób kobiecych i wykonanych badań przesiewowych (badania cytologicznego, ultrasonografii i mammografii)

16. WSKAZANIA DO PEŁNEGO BADANIA W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ: • rozpoznanie jakiejkolwiek choroby przenoszonej drogą płciową • stwierdzenie ryzykowania zachorowań w zakresie nabycia choroby przenoszonej drogą płciową (duża liczba partnerów seksualnych lub partner z rozpoznaniem zakażeniem przenoszonym drogą płciową)

17. WSKAZANIA DO PEŁNEGO BADANIA W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ: • udział w prostytucji • zgłoszenie gwałtu lub wykorzystania seksualnego • obecność objawów wskazujących na możliwość zakażenia przenoszonego drogą płciową

18. WSKAZANIA DO PEŁNEGO BADANIA W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ: - kontakty seksualne z osobą, u której wystąpiły objawy wskazujące na możliwość zakażenia przenoszonego drogą płciową

19. ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: • Rutynowo w kierunku: • chlamydii • rzeżączki • kiłyzakażenia HIV

20. ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: • Dodatkowo, gdy wskazują na to objawy lub wywiad chorobowy w kierunku: • bacterial vaginosis • grzybicznego zapalenia sromu i pochwy • rzęsistkowicy • opryszczki płciowej • świerzbu

21. ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: • Dodatkowo, gdy wskazują na to objawy lub wywiad chorobowy w kierunku: • wszawicy łonowej • mięczaka zakaźnego • ziarniniaka pachwinowego • wirusowego zapalenia wątroby typu B

22. ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: • Decyzja o tym, które z powyższych badań należy wykonać: • częstość występowania zakażeń w lokalnej populacji • możliwość przeprowadzenia tych badań • skuteczne zapobieganie i rozpoznanie zakażeń przenoszonych drogą płciową (tam, gdzie jest to możliwe) badań laboratoryjnych

23. ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: • Zasady leczenia zakażeń przenoszonych drogą płciową: • leczenie należy rozpocząć podczas pierwszej wizyty, jeżeli istnieje możliwość potwierdzenia zakażenia • tam, gdzie jest to możliwe należy dążyć do zastosowania leku w pojedynczej dawce

24. ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Zasady leczenia zakażeń przenoszonych drogą płciową: - pacjent powinien zostać poinformowany o konieczności unikania kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia do czasu, gdy istnieje ryzyko przekazania infekcji innym lub nawrotu zakażenia

25. ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: • Identyfikacja partnera: • identyfikację partnera należy brać pod uwagę w każdym przypadku potwierdzonej choroby przenoszonej drogą płciową • decyzja, którzy z partnerów seksualnych powinni być poddani badaniu zależy od rodzaju patogenu, znajomości jego okresu inkubacji i wywiadu

26. ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Kontrola po leczeniu: - powinna być przeprowadzona w każdym potwierdzonym przypadku choroby przenoszonej drogą płciową

27. CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ • Rzeżączka • Zakażenia grzybicze • Zakażenia chlamydiami • Zakażenia wirusowe • Rzęsistkowica • Wszawica • Świerzb

28. CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ • Kiła • Inne zakażenia bakteryjne • Inne zakażenia pasożytnicze

29. KIŁA Kiła jest układową chorobą zakaźną szerzącą się głównie na drodze kontaktów płciowych. Kiłę wywołuje krętek blady. Ze względu na mechanizm zakażenia kiłę możemy podzielić na: - nabytą - wrodzoną

30. KIŁA Kiła wrodzona jest następstwem zakażenia płodu w łonie matki. Zakażenie kiłą nabytą następuje najczęściej poprzez bezpośredni kontakt i przeniesienie krętków bladych z osoby chorej, będącej w okresie zakaźnym, na zdrową.

31. PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Ze względu na czas trwania kiłę dzielimy: - wczesna - późna Ze względu na symptomologię: - objawowa - utajona

32. PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Kiła nabyta (kiła pierwszego okresu) trwa od 3 do 9 tygodnia po zakażeniu. Objaw charakterystyczny to owrzodzenie pierwotne. Typowe owrzodzenie pierwotne ma ksztalt okrągły lub owalny, regularne gładkie brzegi, lśniące dno pokryte niewielką ilością surowiczej wydzieliny oraz chrząstkowatą twardą podstawę.

33. PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY • Po okresie 2-6 tygodni owrzodzenie znika, • pozostawiając niewielką bliznę. Dodatkowe • objawy to powiększenie węzłów chłonnych.

34. PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Kiła drugiego okresu rozpoczyna się w 9-10 tygodniu od zakażenia i trwa 2 lata. Objawy to: - osutki zajmujące skórę i błony śluzowe - uogólnione powiększenie węzłów chłonnych - dodatnie odczyny serologiczne - zakaźność

35. PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY • Kiła późna rozpoczyna się powyżej 2 roku • życia i najczęściej wynosi od 5 do 15 lat. • Ze względu na sporadyczne występowanie późnej postaci kiły ograniczam się jedynie do wymienienia jej odmian:

36. PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY • kiła późna skóry, błon śluzowych i kości • kiła narządów wewnętrznych • kiła sercowo-naczyniowa • kiła układu nerwowego

37. PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY • Kiła wrodzona – zakażenie może nastąpić • już w 9-10 tygodniu trwania ciąży. • Kiła wrodzona wczesna – objawy pojawiają się między 3 a 7 tygodniem życia, wykwity na skórze i błonach śluzowych, powiększenie węzłów chłonnych, powiększenie obwodu brzucha.

38. PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY • Zmiany narządowe mogą się toczyć w nerkach, płucach, trzustce, gruczołach wewnątrzwydzielniczych.

39. PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY • Kiła wrodzona późna i dzieci ma charakter prawie bezobjawowy. • W większości przypadków zmiany kliniczne występują na skórze, błonach śluzowych, narządach wewnętrznych, układzie krążenia i kostnym.

40. Kiła – rozpoznanie: • Badanie mikrobiologiczne • Badanie serologiczne

41. Kiła Leczenie: • penicylina, w dawce 1,2 mln.j przez 20 dni w kile I okresu i przez 30 dni w kile II okresu i utajonej • tetracyklina, doksycyklina (dla kobiet uczulonych na PN)

42. NEISSERIA GONORRHOEAE Rzeżączkę wywołuje Gram ujemna dwoinka Neisseria gonorrhoeae. Bakteria atakuje błonę śluzową dróg rodnych i wywołuje lokalny stan zapalny.

43. NEISSERA GONORREAE • Objawy: • ropna wydzielina z szyjki macicy • zielonkawe ropne upławy • bolesne oddawanie moczu • 50% współistnieje rzeżączkowe zapalenie odbytu.

44. NEISSERA GONORREAE Zakażenie noworodka. Zakażenie pojawia się między po7-21 dniowym okresie inkubacji. Objawy: • ropne zapalenie spojówek • owrzodzenie i zbliznowacenie rogówki • ślepota

45. NEISSERA GONORREAE Rozpoznanie: • Pobranie materiału z cewki moczowej, szyjki macicy i odbytu • badania bakteriologiczne

46. NEISSERA GONORREAE Leczenie: • ceftriakson • cefiksim • ciprofloksacyna

47. CHLAMYDIA TRACHOMATIS Czynniki ryzyka: • wiek • nieródki • wczesny wiek współżycia płciowego • liczba partnerów seksualnych • niski status socjoekonomiczny • kobiety rasy czarnej

48. CHLAMYDIA TRACHOMATIS Przebieg kliniczny: • zapalenie cewki moczowej • zapalenie szyjki macicy • zapalenie narządów miednicy • w przyszłości występowanie ciąży ektopowej, niepłodności,zapalenia jajowodów, strat ciąż i przewlekłego bólu w miednicy oraz porodów przedwczesnych

49. CHLAMYDIA TRACHOMATIS Przebieg kliniczny: • krwawienie w miejscu założenia wziernika i/lub pobieranie materiału do badania • wyciek żółtej, śluzowo - ropnej wydzieliny

50. CHLAMYDIA TRACHOMATIS Przebieg kliniczny u mężczyzn: • zapalenie cewki moczowej • ostre zapalenie najądrzy (niepłodność) • przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego • odczynowe zapalenie stawów oraz zwężenie cewki moczowej • wyciek z cewki moczowej • bolesne oddawanie moczu