Seminarium „Wiedza o dialogu społecznym”

1. Seminarium „Wiedza o dialogu społecznym” Gdańsk - 5 grudnia 2008 r., Katowice - 22 stycznia 2009 r. WKDS – bliżej dialogu czy niedopasowania? realizowane w ramach projektu „KOMPETENTNY UCZESTNIK DIALOGU SPOŁECZNEGO” Prowadzący: dr hab. Jacek Sroka

2. Zasadność czterostronnej formuły dialogu • Badania ujawniają pogląd, wg którego utrzymywanie uprzywilejowanej pozycji przedstawicielstwa rządu traci uzasadnienie systemowe, przede wszystkim z uwagi na zwiększający się zakres zadań publicznych realizowanych przez samorządy • Z drugiej strony dostrzega się brak zainteresowania samorządu wojewódzkiego, który generalnie raczej nie przykłada szczególnej uwagi do działań WKDS, a także nie dostrzega jej szczególnej roli, która była uwypuklana przez twórców tego rozwiązania (rzadko spotykane wyjątki) • można powiedzieć, że strona samorządowa, jeśli nie obiera kursu konfrontacyjnego, to w ogóle ignoruje prace WKDS, a w najlepszym wypadku ‘życzliwie wycofuje się’ oddając pole wojewodzie • znamiennym było zarazem, że we wszystkich województwach samorząd co najmniej jeden raz był w stanie dowieść, że potrafi dość skutecznie posługiwać się innymi (poza WKDS) istniejącymi w regionach formułami dialogu, a nawet tworzyć nowe platformy dialogu

3. Co robić w przypadku konkluzji, że czterostronna formuła dialogu nie sprawdziła się? Rysują się trzy, potencjalnie najłatwiejsze drogi mogące posłużyć wybrnięciu z sytuacji: • Rezygnacja z czterostronności, poprzez wyłączenie jednego spośród dwóch podmiotów administracyjnych, biorąc pod uwagę aktualne realia bardziej zasadnym wydawałoby się zrezygnowanie z reprezentacji marszałka • Zdecydowane poszerzenie składu komisji, zastąpienie czterostronności wielostronnością – takie rozstrzygnięcie byłoby bliskie niektórym rekomendacjom UE (deliberacja, governance), jednocześnie zagrożenie ‘mgławicowością’ • Zintegrowanie istniejących na poziomie regionalnym rozwiązań dialogowych – zapewnienie równowagi oddziaływań, płynności i efektywności

4. Region czy branża? • W UE, oprócz rozwiązań lokalnych oraz centralnych, najbardziej rozpowszechnioną formą jest autonomiczny dialog branżowy • Odrębność rozwiązań polskich – WKDS, scentralizowane TZB (‘13,5’) • Zarówno w WKDS-ach, jak i TZB stroną koordynującą pozostaje rząd (centralizacja) • Służba zdrowia, transport publiczny, edukacja – tematy stale powracające w regionach, których rozstrzyganie bez udziału strony rządowej i / lub TK, TZB jest trudne lub niemożliwe Czy możliwe byłoby wykorzystanie WKDS do przekształceń sektorowych w ochronie zdrowia, transporcie publicznym, edukacji? - Tak, ale potrzebny wysoki poziom dyscypliny, konsekwencji, profesjonalizmu, lojalności i zaufania.

5. Czy dialog regionalny jest dopasowany do dominujących w Polsce wzorców kulturowych? Odpowiedź niełatwa – w obiegowej opinii to co regionalne jest lepsze, bliższe ludziom, a jednak: • Brak ‘siły kontynuacji’, na której znaczenie w dialogu społecznym wskazuje Colin Crouch • Wiele regionów trudno uznać za silne układy odniesienia dla identyfikacji kulturowej (splot konotacji terytorialnych, historycznych, kognitywnych, emocjonalnych, symbolicznych) • Nie są autonomicznymi podmiotami politycznymi (uwarunkowania instytucjonalne, ale również wielkość zasobów, wzorce mobilizacji i rywalizacji, elity i ich rekrutacja)

6. Propozycja typologizacji regionów

7. Czy można ‘uciec do przodu’ od prefekturalnego modelu rozwoju regionów?

8. Region jako nisza dialogowych działań pro-innowacyjnych

9. Przemodelowanie dialogu społecznego w postulowanym kierunku oznaczałoby: • odejście od interwencyjnej formuły dialogu regionalnego polegającej głównie na monitorowaniu sytuacji oraz wychwytywaniu stanów zapalnych, które znalazły się w obrębie luki systemowej, tzn. nikt się nimi wcześniej nie zajął • kreację nowego, antycypacyjnego wzorca dialogu regionalnego, którego jednym z najistotniejszych celów byłoby przewidywanie i uprzedzanie zmian, a także działania na rzecz podniesienia konkurencyjności przy jednoczesnym koordynowaniu działań w obrębie polityki rynku pracy i polityki zatrudnienia • budowę zintegrowanego system dialogu społecznego poprzez koordynację istniejących rozwiązań dialogowych na poziomie regionu (przede wszystkim WKDS i WRZ), a także stopniowe uzupełnianie dotychczasowej korporatystycznej czterostronności, szerszą, wielostronną formułą wykorzystującą elementy dialogu obywatelskiego

10. Dziękuję za uwagę. j.sroka@politologia.wroc.pl

11. Stronainternetowaprojektu: www.kuds.pl Biuroprojektu: AlejeJerozolimskie 91, piętro VI 02-001 Warszawa tel. 022 628 90 75 fax: 022 629 41 06