Download
1 / 21
210 likes | 560 Vues
KOZMETOLOG VE GÜNEŞ GÜVENLİĞİ Yard. Doç. Dr.Celalettin R. Çelebi Gazi Üni. M.E.F. Kua. & Güzellik Bilgisi Eğt. Ana Bilim Dalı.
E N D
KOZMETOLOG VE GÜNEŞ GÜVENLİĞİYard. Doç. Dr.Celalettin R. ÇelebiGazi Üni. M.E.F. Kua. & Güzellik Bilgisi Eğt. Ana Bilim Dalı
KOZMETOLOJİ DERİ, TIRNAK VE SAÇLARIN KOZMETİK ÜRÜN, ALETLER VE İŞLEMLER KULLANILARAK TEMİZLENMESİ , GÜZELLEŞTİRİLMESİ , SÜSLENMESİ, GÜZEL KOKMASI VE İYİ DURUMDA MUHAFAZA EDİLMESİ İLE İLGİLİ UYGULAMALI SANAT VE BİLİMLERİ İFADE EDER.
GÜNEŞ GÜVENLİĞİ Güneş enerjisinin dünyamızdaki canlılığın temel unsurlarından birisi olduğu gerçektir. Ancak bu hayat veren objenin, diğer bir deyişle solar radyasyon olarak adlandırılan güneş enerjisinin zararlı etkileri ve bunlardan korunma yolları hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.
Solar Radyasyon Yeryüzüne ulaşan solar radyasyon ( güneş ışını miktarını etkileyen faktörler
Solar Radyasyon (Güneş Işınları) Güneş ışınları kozmik ışınlardan başlayıp gamma X mor ötesi (ultravilet), görünen ışık, kızılötesi (infrared) ve radyo ışınlarına dek oluşan küçükten büyüğe değişen dalgaboylarındaki ışınlardır. Bunlardan bizi ilgilendiren ışın dilimi cildimizde istenmeyen etkiler yaratan ışınlar olan görünen, ultraviolet (UVR) ve infrared ışınlardır.
Ultraviolet Işınlar (UVR) Genel hatları ile üçe ayrılırlar: Kısa Dalga Boylu UVC (200-285 nm) Orta Dalga Boylu (285-315 nm) Uzun Dalga Boylu (315-400 nm) UVC ozon tabakası tarafından tamamen emilir.Fakat ozon tabakasının bütünlüğüne yönelik tehditler yakın gelecekteki biyolojik tehlikenin sinyalini vermektedir.
Ultraviolet Işınlar (UVR) Eritematojenik ışın olarak da adlandırılan UVB kronik güneş harabiyetine neden olur. UVA ışınlarının etkileri az olmakla beraber bazı ilaç ve hastalıklarda ortaya çıkan güneş duyarlılıklarından sorumludurlar.Daha derin dokulara ulaşabilirler.
Kızılötesi (infrared) Işınlar Dalga boyu 700 nm civarında olup güçlü bir ısı etkisi vardır. Son zamanlarda kronik güneş harabiyetinin gelişimindeki katkısal boyutu kanıtlanmıştır.
Güneşten Korunma Yolları Doğal Koruyucu Faktörler Fiziki Koruyucu Faktörler Kimyasal Koruyucu Faktörler Güneş Işınlarından Koruyucu Beslenme Eğitsel Çalışmalar Diğer Seçenekler
Doğal Koruyucu Faktörler Doğal koruyucu faktörler de kendi içinde 2’ye ayrılır: Atmosferik Kökenliler Ozon Tabakası Pollüsyon, bulutlar ve sis Biyolojik Kökenliler Keratin Melanin Ürokanik Asit
Atmosferik Kökenliler Ozon Tabakası: Atmosferdeki UVC geçişini engelleyen en önemli bariyerdir. UVB’yi de emer, ancak UVA vegörünen ışığı engelleyemez. Pollüsyon, bulutlar ve sis: Havadaki kirli maddeler ve diğer partilkuller solar UVB’nin yeryüzüne ulaşmasını engeller. Bulutlar ve sis ise kızılötesi ışınların geçişini engeller.
Biyolojik Kökenliler Keratin:Epidermisin en üst tabakası keratin adı verilen fibröz bir protein ve amorf matrix lipidlerinden oluşmuştur. Proteinden zengin olup UVC ve UVB spektrumuna ait fotonları emer ve gelen ışığın %5-10’unu yansıtır. Melanin:Melanositler tarafından sentezlenir. Melamositler diğer hücrelere aktarılarak epidermisin keratinositlerini ve çekirdeklerini solar radyasyondan korur. Ürokanik Asit:Keratinositlerdeki histidin amino asidinin parçalanması ile ortaya çıkar ve güneş ışınlarından koruyucu etkis vardır.
Fiziki Koruyucu Faktörler Giyim:Aktif bir korunma yöntemi olmasa bile mekanik olarak UVR’ye karşı bir bariyer oluşturur. Koyu renk giysiler solar enerjinin emilimine, açık renkler ise yansıtılmasına neden olur. Şapka, güneş gözlüğü ve koruyucu kumaştan (SOLUMBRA) yapılan tekstil ürünlerinin kullanımı tavsiye edilir. Su:UVR geçişine izin verdiği için yüzerken güneşli ortamda yanık gelişme olasılığı yüksektir. Diğer:Kum, mermer, buz gibi beyaz renkli yüzeylerUVR’yi yansıtarak iki kez absorbsiyona neden olur ve yanık gelişmesini arttırırlar.
Kimyasal Koruyucu Faktörler Haricen Güneşten Koruyucu Kimyasallar Güneş Işınlarını Emerek Koruyan Harici Kimyasallar PABA esterleri ve salisilatlar Sinnamatlar Benzofenonlar Dibenzolmetanlar Güneş Işınlarını Bloke Eden Kimyasallar Sistemik Koruyucu Kimyasallar
Haricen Güneşten Koruyanlar Güneş Işınlarını Emerek Koruyanlar PABA esterleri ve silisatlar: Koruyucu spectrubu UVB olan ucuz maddelerdir. Sinnamatlar: UVB ve UVA’ya karşı koruyucudur. Benzofenonlar: UVB ve UVA’ya karrşı kısmen koruyucudurlar. Dibenzolmetanlar: UVA’ya karşı güçlü koruyucudurlar. Güneş Işınlarını Bloke Eden Kimyasallar Güneş ışınlarını yansıtarak parçalayan Opak Titanyum Dioxid, Talk, Calamine, Bentonite, Kaotin ve Çinko Asit bu gruptandır. Deride tabaka oluşturduklarından kullanımı zorlaştırırlar.
Sistemik Koruyucu Kimyasallar Psoralen aminokinolon, beta karoten ve prostoglandin sentezini inhibe eden maddeleri sayabiliriz. Son gruptan aspirin ve indometazin UVB eritemini azaltıcı etkileri ile en önemli ve kullanım kolaylığı olanlardır.
Güneş Işınlarından Koruyucu Beslenme Ana ilke; güneşe duyarlılığı arttırıcı yiyecek ve içeceklerin alınmamasıdır. (limon, bergamot, tonik, vb.) Ancak yeni bir yayında non-melonoma deri kanserlerine karşı koruyucu bir diyet önerilmiştir. “Sebze, meyva ve deniz ürünlerinden zengin, düşük yağ ağırlıktaki bir diyet” Bir başka yayında da E vitamini ve çinko ilavesinin melanoma riskini azalttığı ifade edilmektedir.
Eğitsel Çalışmalar Kamuoyunun, basın yayın organları aracılığıyla güneş ışınlarının zararlı etkileri yönünden eğitilmesi Okul çağı çocuklarına okul sağlığı programları çerçevesinde güneşten korunma eğitimi verilmesi Konuyla iilgili statistik çalışmalarına ağırlık verilmesi Deri kanserleri görüntüleme/tarama programlarının ülkemizde de gündeme gelerek yaşama geçirilmesinin sağlanması
Diğer Seçenekler Sun Guard (çamaşır deterjanı) Sun Strip (güneş bantları) UV-meter (ışın ölçer) UV-Index takibi (medya) Ağaçlandırma çalışmaları Çardak ve büyük şemsiyeler (peysaj) Solumbra giysiler (UPF/EU)
