1 / 50

KONSİNYE SATIŞLAR VE TEK DÜZEN MUHASEBE SİSTEMİNE GÖRE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

KONSİNYE SATIŞLAR VE TEK DÜZEN MUHASEBE SİSTEMİNE GÖRE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ. YMM FİKRET PAÇACI. GİRİŞ.

meg
Télécharger la présentation

KONSİNYE SATIŞLAR VE TEK DÜZEN MUHASEBE SİSTEMİNE GÖRE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. KONSİNYE SATIŞLAR VE TEK DÜZEN MUHASEBE SİSTEMİNE GÖRE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ YMM FİKRET PAÇACI

  2. GİRİŞ Mal satışları satıcı ve alıcı arasında her zaman dolaysız olarak gerçekleşmemekte, bazen de satıcı, malın nihai alıcısına satılmasında bir komisyocu (konsinyi) hizmetinden yararlanmaktadır.   Emaneten satış anlamına da gelen konsinye satış, malın asıl satıcısı tarafından satılması kaydıyla komisyoncu‘ya gönderilmesi olarak tanımlanmaktadır. Konsinye satışlarda, aracı durumunda olan komisyoncunun malın nihai alıcısı olmayıp, satıcı hesabına ve kendi adına malın alıcıya satılmasını sağlayan kişidir. Konsinye satışlar, iç ticarete konu olan mallar için söz konusu olabildiği gibi, dış ticarette de karşımıza çıkmaktadır.

  3. Konsinye satışlarda, malların mülkiyeti, nihai alıcı tarafından satın alınana kadar satıcıya aittir. Bir başka deyimle, gönderilme ile malın mülkiyeti değil zilyetliği komisyoncu’ya (konsinyi) geçmekte, mülkiyet devri ise, malın nihai alıcısı tarafından satın alınmasında ortaya çıkmaktadır. Bu özelliğinden ötürü, konsinye satışların muhasebeleştirilmesi de diğer satışlardan bazı farklılıklar göstermektedir.

  4. 1.BÖLÜMKONSİNYE SATIŞLARDA GENEL UYGULAMA • Ekonomik koşullar, günümüzde kısa zamanda  daha çok alıcıya ulaşmayı amaçlayan pazarlama teknikleri ile  mükelleflerin alıcıya doğrudan satış yerine  komisyoncular aracılığı  ile satışa yönlendirmektedir.  • Konsinye  suretiyle (komisyoncu  aracılığıyla)  yapılan satış işlemlerin hukuki mahiyeti ve  özellikleri  Borçlar Kanunun  416 ve 430  uncu maddelerinde açıklanmış olup, Vergi Hukuku  açısından  yapılacak işlemler  ise 193 sayılı Gelir Vergisi , Katma Değer Vergisi kanunun 10/b-d maddesi  ve  Özel Tüketim Vergisi  kanunun  3/a-c-d   maddesinde  açıklanmıştır.

  5. Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul kanununun 229’uncu maddesinde; “ Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” şeklinde tanımlanmıştır. • Aynı kanunun 230 uncu maddesinde;sevk irsaliyesi devreye girmektedir. • Konsinye satış işlemi bir işletmenin daha önceden tespit edilen  bir fiyatla ya da günün koşullarına göre satılmak üzere diğer bir işletmeye mal gönderme  işlemidir. Bu işlemde mülkiyet devri yapılmaksızın  zilliyetliğin devri yapılmaktadır. Konsinye satışta mallar  doğrudan alıcı yerine aracıya, umumi mağazaya, gümrük antrepolarına gönderilir. Emanet suretiyle yapılan bu satışa konsinyasyon suretiyle satış denilmektedir.

  6. Burada işlem, Malı gönderen satıcı mal sahibi (konsiyatör), malın satışına aracılık edecek olan komisyoncu (konsinyi) ve alıcı şeklindedir. • Konsinyasyon suretiyle yapılan mal satışlarında, tüketicinin malı konsinyiden (komisyoncu) satın alınması  ile mal sahibinin (Konsinyatör) (Komisyoncu) konsinyi  ye malı satması aynı anda gerçekleşmektedir. Bu işlem (Komisyoncu) Konsinyi ye malın gönderilmesi ve (Komisyoncu) konsinyi tarafından fiili satışın yapılması olarak iki aşamada gerçeklemektedir.

  7. Birinci aşamada konsinyi (komisyoncu, kendisine emanet mal bırakılan kişi veya firma)  malı kendi nam ve hesabına satar. Komisyoncular ve konsinasyon suretiyle yapılan satışlarda ,satılmak üzere bekleyen malın mülkiyeti satış gerçekleşinceye kadar malı gönderenin  (konsinyatörün) üzerinde kalmaktadır.Bu tür satış işlemi  konsinyatör ile konsinyi arasında yapılan yazılı sözleşme ile gerçekleştirilmektedir. • Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere konsinye malın, konsinyatör tarafından konsinyiye gönderilmesi  halinde sevk irsaliyesinin konsinyatör tarafından, konsinyi (Komisyoncu) tarafından taşınması  veya taşıttırılması halinde ise konsinyi (Komisyoncu) tarafından  konsinye işlemi  ile sevk edildiğine ilişkin açıklama yapmak suretiyle düzenlenmesi gerekmektedir.

  8. Yukarıda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere komiyonculara veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda bu kişiler malın satışına aracılık etmektedirler. Bu nedenle malın söz konusu aracılara  satılmak üzere gönderilmesi  işlemi  teslim sayılmadığından katma değer vergisi ve  Özel tüketim vergisine tabi  tutulmayacaktır. • Katma Değer  Vergisi  kanununun10/d maddesine  ve Özel Tüketim vergisi kanunun 3 üncü maddesinin d bendi uyarınca komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda; malların alıcıya teslimi vergiyi doğuran olay olarak kabul edilmiştir.

  9. Konsinye satış için sevk edilen mallar her ne kadar satış için sevk edilmişse de nihayi satış mahiyetinde teslim değildir. • Bu nedenle bu tür teslimlerde KDV ve ÖTV yönünden vergiyi doğuran olay, malların komisyoncuya ve konsinyi ye gönderildiği tarihte değil , malların bunlar tarafından gerçek alıcısına teslim edildiği tarihte meydana gelmektedir.

  10. Burada önemli iki husus vardır. • Uygulamada, satıcı tarafından   komisyoncu ya (konsinyi) gönderilen malların  nihai alıcıya satılması halinde,  satıcı firma tarafından  doğrudan nihai alıcı adına  KDV’li  ve ÖTV’ li  satış faturası düzenlenmekte söz konusu fatura konsinyi firması tarafından nihai alıcıya teslim  edilmektedir.  Konsinyi  firması ise  teslimi gerçekleştirdikten sonra  satıcı firma adına KDV‘li komisyon faturası düzenlemektedir. • Satış faturasının, teslimi yapan komisyoncu (konsinyi) tarafından tanzim edilmesi halinde komisyoncu, satıcı (konsinyatör) den teslimini yaptığı malın faturasını kendi adına alıp kayıtlarına intikal ettirecektir. • Aşağıda verdiğimiz örnekte 2. Madde uygulamasında satış faturasının   nihai  alıcı adına değil de komisyoncu (konsinyi) firması  adına düzenlendiği ve nihai teslimin komisyoncu tarafından yapılması ve faturanın komisyoncu tarafından tanzimi halinde yapılacak işlemler ve muhasebe kayıtları yapılmıştır.

  11. ÖRNEK : (B) Firması ,  (A) firması tarafından üretilen  makineleri  konsinyasyon yöntemiyle satmaktadır. (A) firması  100 adet makineyi   (B) firmasına 25.02.2010 tarihinde  teslim etmiştir. (B) firması  teslim aldığı bu malların  50 adetini  (C)  tekstil firmasına      09.03.2010 tarihinde satmıştır.  Bu durumda   (A) firmasının  25.02.2010 tarihinde sevk irsaliyesi ile (B) firmasına  yaptığı teslimde  KDV   doğmayacak , ancak  (B) firmasının  (C) firmasına 09.03.2010 tarihinde  teslim ettiği  mallar için  KDV yönünden vergiyi doğuran olay meydana  gelecektir. Bu durumda 09.03.2010 tarihi itibariyle  (A) imalatçı firması (B)  firması adına düzenleyeceği faturada matrahı  teslim bedeli üzerinden tespit edecek ve  bulunan matrah üzerinden  ise  KDV hesaplayarak  düzenleyeceği  faturayı (B) firmasına gönderecektir. Bu durumda hesaplanan  KDV (A) firması tarafından beyan edilip ödenecektir.  Konsinye satış işlemini gerçekleştiren (B) firması ise  (C) firmasına   sevk irsaliyesi ile yaptığı mal teslimi  için , teslim tarihinden itibaren  7 gün içerisinde   düzenleyeceği faturada  teslim bedeli üzerinden   KDV hesaplayarak  bağlı olduğu vergi dairesine beyan edecektir.

  12. A B C MAL SEVKİ -25/2/2010 ANLAŞMA-9/3/ 2010 BİLGİ FATURA-9/3/2010 FATURA-9/3/2010 FATURA-9/3/2010 SATICI KONSİYATÖR KOMİSYONCU ALICI

  13. SATIŞ FATURASININ DOĞRUDAN  KOMİSYONCU (KONSİNYE) SATIŞI YAPAN  FİRMA ADINA DÜZENLENMESİ HALİNDE YAPILACAK MUHASEBE KAYITLARI. (A)-KONSİNYATÖR (Satıcı) , (B)- KONSİNYİ   , (C)- NİHAİ ALICI (A) 1-SATICININ (KONSİYATÖR)  YAPACAĞI  MUHASEBE   KAYITLARI: 1-) Malları (Konsinyi) Komisyoncuyasevkedilmesi, --------------------------------25/02/2010-------------------------------- 153,99- KONSİNYE GÖND. STOKLAR veya (152 hesap) XX KonsinyeGönderilenMallar  (100 Adet) 153,10-TİCARİ MALLAR veya 152,10 MAM. HES. XX Stoktakimallar _______________________/_____________________________

  14. 2-) Malların Satıcı (Konsinyatör) tarafından  satışına ilşkin muhasebe kaydı.____________________ 09/03/2010_________________ 120- ALICILARHESABI             XX                                                                                             600-YURT İÇİ SATIŞLAR H.     XX 391-HESAPLANAN KDV H. XX (50 Adet satış)  _________________ /  _____________________________ 3-) Satışı yapılan malların, satıcı (Konsiyatör) firmasının stoklarından düşülmesi;_______________________09/03/2010_________________________ 620-Satılan Mamuller Maliyeti  veya XX (621 Satılan Tic. Mal. Maliyeti.)   153,99- KONSİNYE GÖN. STOK. veya (152hes) XX ------------------------------------------------------------------------------------- • Mal satıldıktan sonra satıcı tarafından düzenlenecek faturada, konsinye gönderilen mallar ile ilgili olarak daha önce düzenlenen sevk irsaliyesinin tarih ve numarasının yanısıra, malların konsinyi firması   tarafından satıldığı tarihin de belirtilmesi gerekmektedir. 

  15. (B)2-KOMİSYONCU (KONSİNYİ)  FİRMASININ  YAPACAĞI  MUHASEBE  KAYITLARI :  1-Mallar (Konsinye olarak) teslim alındığında yapılacak muhasebe kayıtları.1-_____________________________25/02/2010______________________ 932- EMANET GELEN KONSİNYE STOK XX Konsinye olarak alınan mallar (100 Adet) 933- EMANET KONSİNYE STOKVERENLER XX Konsinye stok verenler __________________________/_________________________________________ 2-) Satış  sonrası nazım hesapların satılan malla ilgili kısmının kapatılması. -----------------------------------------09/03/2010--------------------------------------------- 933- EMANET KONSİNYE STOK VERENLER XX Konsinye stok verenler 50 Adet 932- EMANET GELEN KONSİNYE STOKLAR XX Konsinye olarak alınan mallar (50 Adet) _______________________________/_________________________________

  16. 3-) Satıcı (Konsinyatör) firma tarafından   düzenlenen satış  faturasının Konsinyi firması tarafından  defter kayıtlarına  intikali. _____________________________09/03/2010___________________________ 153      Ticari Mallar                                                                   XX 153.10  Stoktaki Mallar (50Adet) 191      İndirilecek KDV                                                              XX 191.10  Mal ve Hizmet Alımları.                                    320      Satıcılar                                                               XX                                           320.10 Yurtiçi Satıcılara Borçlar                                             ____________________________/ __________________________________  4-) Komisyoncu (Konsinyi) firması tarafından Nihai alıcı  adına düzenlenen satış faturasının  kaydı;   _____________________________ 09/03/2010_________________________ 120      Alıcılar                                                               XX             120.10 Yurtiçi Alıcılar                                               600      Yurtiçi Satışlar                              XX                                    600.10 -50 Adet 391     Hesaplanan KDV                            XX                                     391.10 Mal ve Hizmet Teslimleri _________________________________ /_______________________________

  17. 5-) Satışı yapılan malların stoklardan düşülmesi;  _________________________09/03/2010___________________________ 621       Satılan Ticari Mallar Maliyeti                                XX                                     153      Ticari Mallar                                        XX 153.10  Stoktaki Mallar. (50 Adet) _____________________________ / ________________________________ 6-) Satıcı,  (A)  Şirketine Komisyoncu (Konsinyi)  (B) tarafından satın alınan mal bedelinin ödenmesi  ________________________ 10/03/2010/______________________ 320      Satıcılar                                                                             XX 320.10  Yurtiçi Satıcılara Borçlar 102      Bankalar                                                     XX                                    102.10 Vadesiz TL Mevduat ______________________ /  ____________________________________

  18. Malların satışı, konsinyi satış  yapan firma tarafından  öncelikle  satıcı  firmaya  bildirerek,  satış faturanın kendi adına düzenlenmesini sağlamalıdır  aksi  halde, alış faturası gelmeden konsinyi satış yapan firma  malları stoklarına dahil edemeyeceği gibi, sevk irsaliyesine dayanarak mal bedelini de  hasılat olarak  defter kayıtlarına intikal ettiremez.  Malların nihai alıcıya teslimi ile birlikte hem satıcı hem de konsinyi  firması  açısından Katma Değer Vergisi yükümlülüğü doğmaktadır. Malların alıcıya tesliminden itibaren 7 gün içerisinde ise  faturanın düzenlenmesi gerekmektedir. Bu  süre, hem satıcı hem de konsinyi firması  açısından bağlayıcıdır. Öte yandan,  nihai alıcı olan (C) Şirketinin, satın aldığı  mala ilişkin  Katma Değer Vergisini indirebilmesi ve ticari malı  stoklarına alabilmesi için alış faturasının kendisine yine bu süre içerisinde düzenlenerek  verilmesi  gerekmektedir.   Konsinye satışların  diğer satışlardan  farkı, satış işleminde satıcı ve alıcı karşı karşıya gelmemekte , satış  vekil olan  bir başka deyimle  satıcı  adına hareket eden (emanet mal bulunduran)  konsinyi  firması tarafından gerçekleştirilmektedir.

  19. 2. BÖLÜM SEBZE MEYVE TOPTANCI HALLERİNDE BELGE DÜZENİ A-) SEBZE ve MEYVE KOMİSYONCYLARININ TANIMI ve ÖZELLİKLERİ ÇALIŞMA USUL ve ESASLARI 1 - Sebze ve Meyve Komisyoncularının Tanımı : 12.09.1960 tarih ve 80 sayılı “1580 Sayılı Belediye Kanununun 15’inci maddesinin 58’inci Bendine Tevfikan Belediyelerce Kurulan Toptancı Hallerinin Sureti İdaresi Hakkındaki Kanun”a göre sebze ve meyve komisyoncusu “ Belediyelerin gösterdiği kapalı mahallerde, müstahsilden gelen malların tüketiciye veya tüccara satılmasına aracılık ederek komisyon geliri elde eden ticaret erbabı”dır. Bu tanımdan hareketle sebze ve meyve komisyoncularının genel özelliklerini şu şekilde ifade edebiliriz.

  20. 2-Sebze ve Meyve Komisyoncularının Özellikleri : a)Sebze ve meyve komisyoncuları toptancı hallerinde faaliyet gösterirler, b)Yaş sebze ve meyvelerin toptan satışı ile uğraşırlar, ( Buradan hareketle yaş sebze ve    meyvelerin perakende satışı ile uğraşanların komisyoncu olamayacağı ifade edilebilir. ) c)Müstahsilden veya tüccardan gelen malların tüketiciye veya tekrar tüccara satılmasına aracılık    ederler, d)Kendi adına, müvekkili hesabına komisyon esası üzerine çalışırlar, e)Kendilerine işyeri tahsis edilen meslek mensuplarıdır. 3 - Sebze ve Meyve Komisyoncularının Çalışma Usul ve Esasları : Sebze ve meyve komisyoncuları, toptancı hallerinde yaş sebze ve meyve ticareti ile uğraşmaktadırlar. Toptancı hallerinin çalışma esasları ile yaş sebze ve meyve ticaretine ilişkin düzenlemeler ülkemizde, 27.06.1995 tarih ve 22326 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 552 sayılı Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmiştir. a - Toptancı Hallerine İlişkin Temel Özellikler : Toptancı Halin Tanımı Toptancı hal, yaş sebze ve meyvelerin toptan alımı ve satımının yapıldığı yerleri ifade etmektedir. Toptancı Hali Kimler Kurabilir? Toptancı halleri; büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediye teşkilatı bulunmayan şehirlerde belediyeler ve/veya diğer gerçek ve tüzel kişi tacirler tarafından birlikte veya ayrı ayrı olmak üzere, İçişleri Bakanlığının görüşü ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığının izni ile kurulabilir.

  21. Toptancı Halindeki Satıcılar Toptancı hallerde satışlar; üreticiler, üretici birlikleri, komisyoncular ile kendi nam ve hesaplarına olmak üzere yaş sebze ve meyve toptan ticareti ile iştigal eden gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılır. Yukarıda sayılan kişi ve kuruluşların toptancı hal içerisinde kendi aralarında mal almaları, satmaları ve devretmeleri yasaktır. Tüm satışlar hal dışına yapılır. b - Sebze ve Meyve Komisyoncularının 552 Sayılı KHK Uyarınca Çalışma Usul ve Esasları : Malın Teslim Alınma ve Korunma Zorunluluğu Satışlarda Üretici Çıkarlarının Korunması

  22. B-) SEBZE ve MEYVE KOMİSYONCULARINDA BELGE DÜZENİ Sebze ve meyve komisyoncuları, diğer ticari işletmeler gibi 213 sayılı Vergi Usul Kanunu çerçevesinde belirtilen belgeleri düzenler ve tutmak zorunda oldukları kanuni defterleri tutarlar. Burada diğer ticari işletmelere göre farklılık arz eden ilk husus belge düzeni konusundadır. Satılan mala ilişkin olarak düzenlenmesi gereken faturanın kimin tarafından düzenleneceği konusu farklılık arz etmektedir. Fatura, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre malı satan tüccar tarafından düzenlenir, ancak Maliye Bakanlığının getirdiği özel bir düzenleme ile sebze ve meyve komisyoncuları aracılığıyla yapılan satışlarda, satılan mala ait fatura sebze ve meyve komisyoncusu tarafından düzenlenmektedir.

  23. Farklılık arz eden ikinci husus ise, sebze ve meyve komisyoncularının diğer ticari işletmelerden farklı olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre tutmak zorunda oldukları kanuni defterler dışında 28.12.1997 tarih ve 23214 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Toptancı Hallerin Yönetim ve İşleyişi Hakkındaki Yönetmeliğe göreambar defteri ve cari hesap defterini de tutmak zorunda olmalarıdır. Şimdi farklılık arz eden bu hususları ayrı başlıklar altında açıklamaya çalışalım. 1 - Komisyoncular Tarafından Kullanılması Gereken Belgeler : Komisyoncular mal satışlarında 213 sayılı Vergi Usul Kanununda belirtilen belgeleri düzenlerler. Belgelerin bir örneğini hal müdürlüğüne ibraz ederler, bir örneğini de 7 işgünü içinde malını sattıkları üreticiye gönderirler.

  24. a - Fatura Düzenine İlişkin Açıklamalar Vergi Usul Kanununa göre faturanın malı satan tüccar tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. Komisyoncular vasıtasıyla yapılan satışlarda alıcı ve satıcı karşı karşıya değildir. Komisyoncu, müstahsilden veya tüccar tarafından satılmaları için gönderilen sebze ve meyveleri kendi adına, müvekkili hesabına satarak satış bedeli üzerinden komisyon geliri elde etmektedir. Malın satılması sırasında alıcı ile hiçbir aşamada karşı karşıya gelmeyen müstahsil yada tüccarın fatura düzenlemesinin uygulamada doğuracağı güçlük ortadadır. Vergi Usul Kanunu’na göre faturanın malı satan tüccar tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak, sebze ve meyve komisyoncularına müstahsil veya tüccar tarafından satışı yapılmak üzere gönderilen sebze ve meyvelerin fiyatının, ağırlığının ve fire durumunun önceden bilinememesi ve fiyatların toptancı hallerinde arz ve talebe göre günlük olarak tespit edilmesi nedeniyle, satılan mala ait faturanın komisyoncular tarafından düzenlenmesi Vergi Usul Kanununun mükerrer 257’nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetki uyarınca uygun görülmüştür.

  25. b - Sevk İrsaliyesine İlişkin Açıklamalar Vergi Usul Kanununun 230’uncu maddesinin 2’nci fıkrasında; malın satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gerektiği belirtilmiştir. Yine aynı kanunun 230/5’inci maddesine göre; malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve taşıtta bulundurulması şarttır. Buna göre, sebze ve meyve komisyoncusu tarafından satılan malın komisyoncu tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde sevk irsaliyesinin sebze ve meyve komisyoncusu tarafından düzenlenmesi gerekir. Ancak uygulamada mal genellikle alıcı tarafından taşınmakta veya taşıttırılmaktadır. Dolayısıyla sevk irsaliyesi çoğunlukla malı alan alıcı tarafından düzenlenmektedir. c - Satış Bordrosuna İlişkin Açıklamalar  Satış bordrosu, satış sırasında komisyoncu tarafından iki örnek olarak düzenlenen, satılan malın cinsini, miktarını, kalitesini, fiyat ve kap markası ile komisyoncunun ünvanını belirten kopyalı ve zımbalı çizelgedir. Satış bordrosunun bir örneğinin komisyoncu tarafından imzalanarak her akşam Hal Müdürlüğüne bildirilmesi zorunludur.

  26. 2 - Komisyoncular Tarafından Tutulması Gereken Defterler : a - Toptancı Hallerin Yönetim ve İşleyişi Hakkındaki Yönetmelik Gereğince Tutulması Gereken Defterler : Komisyoncular, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre tutmak zorunda oldukları kanuni defterler dışında, hal müdürlüklerince örnekleri belirlenen ve onaylanan Ambar Defteri ve Cari Hesap Defterlerini de tutmak zorundadırlar. Ambar Defteri Ambar defteri; toptancı halde bulunan komisyoncunun satış yerine gelen yaş sebze ve meyvenin giriş tarihine göre cins, miktar ve adedinin, araçla yapılan taşımalarda araç plakasının, göndericisinin adı ve soyadı ile açık adresinin günü gününe kaydedildiği defterdir. Cari Hesap Defteri Cari Hesap Defteri, komisyoncuların kendilerine satılmak üzere mal gönderen her üretici için ayrı sayfa açtıkları, mal giriş ve satış miktarları ile satış bedellerinin kaydedildiği defterdir. Bu deftere, mal giriş ve satış miktarlarının, masrafların, toptan mal satış bedelinin ve üreticiye gönderilmiş olan satış bedeli ve gönderilme tarihlerinin ayrı ayrı kaydedilmesi zorunludur.

  27. C- ) Vergi Uygulamaları 1 - Sebze ve Meyve Komisyoncularında Katma Değer Vergisi Uygulaması : Sebze ve meyve komisyoncularında katma değer vergisi uygulamasına ilişkin düzenlemeler temel olarak 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda yer almaktadır.            Sebze ve meyve komisyoncularında katma değer vergisi uygulaması bu düzenlemeler ışığı altında genel hatlarıyla aşağıda açıklanmıştır. a - Vergiyi Doğuran Olay : Katma Değer Vergisi Kanununun 10/d maddesine göre, komisyoncular vasıtasıyla yapılan satışlarda vergiyi doğuran olay malların alıcıya teslimi anında meydana gelir.            Ayrıca bundan farklı olarak, Katma Değer Vergisi Kanununun 10/b maddesine göre, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, vergiyi doğuran olay bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında meydana gelir.            Örnek:            Gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olan İzmir ’deki çiftçi (A), 10 ton Portakalı 10.11.2010 tarihinde satması için Ankara’daki komisyoncu (B)’ye göndermek üzere kamyona yüklemiştir. Komisyoncu (B) Portakalı 11.11.2010 tarihinde teslim almıştır. Söz konusu portakal komisyoncu (B) tarafından 15.11.2010 tarihinde satılmıştır. Burada vergiyi doğuran olay 15.11.2010 tarihinde meydana gelmiştir. ışığı altında genel hatlarıyla aşağıda açıklanmıştır.

  28. b - Teslimleri Katma Değer Vergisine Tabi Olan Mükellefler Adına Komisyoncular Tarafından Yapılan Satışlar : Teslimleri katma değer vergisine tabi bulunan mükellefler (tüccar veya gerçek usulde vergiye tabi çiftçiler) tarafından gönderilen malların, sebze ve meyve komisyoncuları tarafından gerçek usule tabi katma değer vergisi mükelleflerine satışında % 1, katma değer vergisi mükellefi olmayanlara satışında % 8 oranında katma değer vergisi hesaplanacaktır.            Bu vergi, komisyoncu tarafından malı gönderen mükellefe intikal ettirilecek ve bu mükellefler tarafından genel hükümlere göre beyan edilerek ödenecektir.           Teslimleri katma değer vergisine tabi mükellefler adına komisyoncular vasıtasıyla satılan mallara ait katma değer vergisi, komisyoncunun düzenlediği satış ve komisyoncu faturasında, mal bedelinden ayrı olarak gösterilecektir.Bu vergi, yukarıda da belirtildiği üzere komisyoncu tarafından beyan edilmeyecektir.

  29. C- Teslimleri Katma Değer Vergisine Tabi Olmayanlar Adına Komisyoncular Tarafından Yapılan Satışlar : Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-b maddesi uyarınca, gelir vergisi kanununa göre gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler tarafından yapılan teslimler katma değer vergisinden istisna tutulmuştur.            Buna göre, teslimleri katma değer vergisinden istisna bulunan ve gelir vergisi kanununa göre gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler tarafından gönderilen malların, komisyoncular tarafından satışında katma değer vergisi uygulanmayacaktır.            Ancak yanlışlıkla katma değer vergisi uygulanması halinde, tahsil edilen bu vergi, komisyoncular tarafından verilecek KDV beyannamesinde “fazla ve yersiz hesaplanan katma değer vergisi” olarak beyan edilecektir. d - Komisyon Bedelleri Üzerinden Hesaplanacak Katma Değer Vergisi : Sebze ve meyve komisyoncularının, kendilerine mal gönderen üreticilerin veya tüccarların mallarını satmaları karşılığında aldıkları komisyon bedelleri, genel oranda % 18 katma değer vergisine tabi bulunmaktadır. Komisyoncular bu hizmetlerine ait katma değer vergisini, genel esaslara göre beyan edeceklerdir.

  30. e - Komisyoncular Tarafından Düzenlenen Komisyon Faturasında Gösterilen masraflara AitKatma Değer Vergisinin İndirimi : Komisyoncuların, kendilerine satmak üzere mal gönderen üreticiler veya tüccarların mallarını sattıktan sonra, bu kimseler adına düzenledikleri komisyon faturalarında gösterilen giderlere ait katma değer vergisi ( örneğin, nakliye ve komisyon bedeline ait katma değer vergisi ) komisyoncular tarafından indirim konusu yapılmayacaktır. Komisyon faturalarında gösterilen masraflara ait katma değer vergisi, genel hükümler çerçevesinde, satılmak üzere malı gönderen gerçek usulde katma değer vergisi mükellefleri tarafından indirim konusu yapılabilecektir. f - Toptancı Hallerde Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranları : Taze sebze ve meyveler, 2002/4480 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile değişen şekli uyarınca, KDV oranlarının belirlendiği, KDV Kanununa ekli II sayılı listenin A bölümünün 5’inci sırasında temel gıda maddesi olarak sayılmış ve teslimleri % 8 oranında katma değer vergisine tabi tutulmuştur.            Ancak, taze sebze ve meyvelerin toptancı hallerinden geçmesini teşvik etmek ve böylece belge düzenine işlerlik kazandırmak amacıyla, toptancı hallerinden yapılan taze sebze ve meyve teslimlerinde uygulanan katma değer vergisi oranında indirim yoluna gidilmiştir. Tüm bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere; toptancı halinde faaliyette bulunan sebze ve meyve komisyoncuları tarafından, katma değer vergisi mükellefiyeti bulunanların tamamına (bugün için katma değer vergisinde götürü usul mükellefi diye bir şey olmadığından) yapılan sebze ve meyve teslimlerinde KDV oranı % 1 ; katma değer vergisi mükellefiyeti bulunmayanlara yapılan sebze ve meyve teslimlerinde ise KDV oranı % 8 olarak uygulanacaktır.

  31. Burada şöyle bir tablo oluşmaktadır. g - Katma Değer Vergisinin Beyanı ve Ödemesi : Sebze ve meyve komisyoncuları, yaptıkları sebze ve meyve satışları karşılığında yaptıkları komisyon işlemleri ile ilgili katma değer vergilerini, ertesi ayın 24. gününe kadar beyan ederler.

  32. 2 - Sebze ve Meyve Komisyoncuları Tarafından Yapılması Gereken Gelir Vergisi Tevkifatı ve Müteselsil Sorumluluk Uygulaması : a - Gelir Vergisi Tevkifatı : Sebze ve meyve komisyoncuları, çiftçiden alarak satımına aracılık ettikleri zirai ürünlerin bedelini yine çiftçiye öderken, Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin 11 numaralı bendine göre gelir vergisi tevkifatı yapmak zorundadırlar. Yapılacak tevkifat oranı, GVK’ nun 94’üncü maddesinin 11/b-ii numaralı bendine göre % 4 olarak belirlenmiştir.            Ancak, Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan zirai ürün bedelleri üzerinden yapılan tevkifat oranı olarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, yapılacak tevkifat oranı, Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin 11/b-i numaralı bendine göre % 2 olacaktır. b - Müteselsil Sorumluluk Uygulaması : Sebze ve meyve komisyoncuları, yukarıda da belirtildiği üzere, çiftçiler tarafından gönderilen zirai ürünlerin bedelini yine çiftçilere öderken, gelir vergisi tevkifatı yapmak zorundadırlar.  Sebze ve meyve komisyoncularının tüccarlar tarafından gönderilen zirai ürünlerin bedelini yine tüccarlara ödedikleri sırada gelir vergisi tevkifatı yapma zorunlulukları bulunmamaktadır.

  33. D- )Kazancın Beyanı ve Uygulama Örnekleri 1. Sebze ve Meyve Komisyoncularında Kazancın Beyanı : Sebze ve meyve komisyoncularının yapmış oldukları faaliyetler, ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmekte olup, bu faaliyetler karşılığında elde ettikleri kazançlar (komisyon gelirleri) Gelir Vergisi Kanununun 37’inci maddesine göre ticari kazanç olarak sayılmıştır. Buna göre, sebze ve meyve komisyoncuları ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilirler. 2. Genel Uygulama Örneği : Gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olan Antalya’daki çiftçi (K), üretmiş olduğu 10 ton portakalı satması amacıyla Ankara’da sebze ve meyve komisyonculuğu yapan gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olan (L)’ye 17.11.2010 tarihinde göndermiştir.            Sebze ve meyve komisyoncusu (L) söz konusu malı 18.11.2010 tarihinde teslim almış ve malı Antalya’dan Ankara’ya taşıyan nakliyeciye çiftçi (K) adına KDV dahil toplam 118.00. TL vermiştir.            10 ton portakalın tamamı 20.11.2010 tarihinde sebze ve meyve komisyoncusu (L) tarafından KDV mükellefi olan alıcı (M)’ye kilosu 1.00 TL’den peşin olarak satılmış (KDV dahil toplam tutar 10.100.00TL’ dir.) ve söz konusu mal alıcı (M) tarafından taşıttırılmıştır.

  34. a – Sevk İrsaliyesine İlişkin Açıklamalar : Antalya’dan Ankara’ya satılmak üzere komisyoncu (L)’ye gönderilen söz konusu mal için sevk irsaliyesinin malı gönderen gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olan çiftçi (K) tarafından düzenlenmesi gerekmektedir.            Daha sonra, Ankara’da, sebze ve meyve komisyoncusu (L) tarafından satılan söz konusu mal alıcı (M) tarafından taşıttırıldığından buradaki sevk irsaliyesinin ise alıcı (M) tarafından düzenlenmesi gerekir. b – Fatura Düzenine İlişkin Açıklamalar :      Sebze ve meyve komisyoncusu (L) burada iki tür fatura düzenleyecektir. Bunlardan birincisi alıcı (M) adına düzenleyeceği satış faturası, ikincisi çiftçi (K) adına düzenleyeceği komisyon faturasıdır. Şimdi bunları içerdiği hususlar açısından tek tek ele alalım. Alıcı (M) adına düzenlenecek satış faturası, yukarıda da belirtildiği gibi, sebze ve meyve komisyoncusu (L) 10 ton portakalın tamamını 20.11.2010 tarihinde alıcı (M)’ye KDV dahil toplam 10.100.00. TL’ye satmıştır.            Sebze ve meyve komisyoncusu (L) tarafından malın satış tarihi olan 20.11.2010 tarihinden itibaren azami 7 gün içinde (01.01.2004 tarihinden itibaren bu süre 7 gün olarak değiştirilmiştir) malın toplam satış tutarı olan 10.000,00 TL ile bu tutar üzerinden hesaplanan (%1) 10.000.000 TL tutarındaki KDV’ni de içeren satış faturasını alıcı (M) adına düzenlemesi gerekmektedir. Söz konusu faturanın 20.11.2010 tarihinde düzenlendiği varsayılırsa, düzenlenen satış faturası ile bu faturada yer alması gereken tutarların aşağıdaki gibi olması gerekir.

  35. Satış Faturası (L)                                                                                                           FATURA        Sebze ve Meyve                                                                                    SERİ NO: Komisyoncusu ADI SOYADI:…M-FİRMASI........................ ADRESİ        :…..ANKARA..................... V.DAİRESİ    :…....................... TARİHİ          :20.11.2010 Yalnız, On bin yüz TL.

  36. Çiftçi (K) adına düzenlenecek komisyon faturası Sebze ve meyve komisyoncusu (L) tarafından malın satış tarihi olan 20.11.2010 tarihinden itibaren azami 10 gün içinde (01.01.2004 tarihinden itibaren bu süre 7 gün olarak değiştirilmiştir) çiftçi (K) adına bir komisyoncu faturası düzenlenmesi gerekmektedir.            Söz konusu faturanın 20.11.2010 tarihinde düzenlendiği varsayılırsa, düzenlenen komisyon faturası ile bu faturada yer alması gereken tutarların aşağıdaki gibi olması gerekir.

  37. (L)                                                                                          FATURA Sebze ve Meyve Komisyoncusu                                           SERİ: / SIRA NO: MALIN GELİŞ TARİHİ:18.11.2010  FATURA     TARİHİ:20.11.2010                                                                                                                                                       Sayın   : (K) Adres :   ANTALYA V. Dairesi :…................ V. Dairesi no:…............

  38. * KDV mükellefi olmayan bir çiftçinin ürünü satılmış olsaydı, Komisyoncu tarafından satış esnasında KDV tahsil etmeyecek, Komisyon faturasını tanzim ederken Gelir Vergisi Tevkifatı yapılacaktır Diğer masraflar (Nakliye,Rusum,Komisyon v.s).Komisyon faturası üzerinde belirtilip belgeleri ekte sunulacaktır. YEVMİYE KAYITLARI (L)                                                                                                          Sebze ve Meyve Komisyoncusunun Kayıtları A-_________________________20/11/2010________________ 932- EMANET GELEN KONSİNYE STOK.10.000 Konsinye olarak alınan mallar (10.000 KG.) 933- EMANET KONSİNYE STOKVERENLER 10.000 Çiftçi (K) Konsinye stok verenler __________________________/_________________________

  39. b-) --------------------------------------------20/11/2010--------------------------------- 933- EMANET KONSİNYE STOK VERENLER 10.000 Konsinyestokverenler 932- EMANET GELEN KONSİNYE STOKLAR 10.000 Konsinyeolarakalınanmallar (10.000 KG) ------------------------------------------------------/------------------------------------- c-) -------------------------------------------20/11/2010 ---------------------------------------- 120,10 ALICILAR HES/ÇİFTÇİ (K) 944,00 Komisyon fat. bedeli 391- HESAPLANAN K.D.V 144,00 600,10- KOMİSYON GELİRLERİ 800,00 (K) Satıcıya tanzim edilen komisyon faturası d)------------------------------------------------20/11/2010-/---------------------------------- 120,10 ALICILAR HES./ÇİFTÇİ (K) 318,00 Komisyon masrafları(Navlun,rusum v.s.) 100,10 KASA HESABI 318,00 -------------------------------------------------------------------------------------------------

  40. e)---------------------------20/11/2010/----------------------------------e)---------------------------20/11/2010/---------------------------------- 102,10 BANKA HESABI (K) 1.262,00 Komisyon masrafları(Navlun,rusum v.s.) 120,10 ALICILAR HES./ÇİFTÇİ (K) 1.262,00 Hesabın kapanışı ------------------------------------------------------------------------------------- * genelde kayıtlar bu şekilde yapılmaktadır. Ancak, 1-Toptancı hallerinde satış teslimi komisyoncu faturası ile yapılmaktadır. 2-Komisyoncunun V.U.K. 381 nolu G.T. ile aylık olarak yürürlükte olan BA ve BS formları ile ilgili bildirimin doğru yapılması için, 3-Komisyoncu tarafından konsinye satışlar dahil olmak üzere tüm satış faturalarının kayıt altına alınması gerekmektedir. BS bildirim formuna intikal ettirmesi gerekmektedir. 4-Satıcının, komisyoncu ’ya satış için sevk ettiği mal bedelinin komisyoncu tarafından satıcıya banka ,ptt ve benzeri finans kuruluşları aracılığı ile gönderilmesi ve kayıt altına alınması gerekmektedir. 5-Komisyoncu satışını yaptığı konsinye malların, satışın teslim tarihi itibariyle satıcıya 7 gün içinde bilgi verip satış tutarı üzerinden komisyon faturasının tanzim edilerek satıcıya ulaştırılması ve aynı zamanda satıcıdan satılan mal kadar alım faturasının temini ve kayıt altına alınması gerekmektedir.

  41. VUK-355 ci maddesinde, • Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için bu maddeye göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere işleme konu tutarın % 5'i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Bu şekilde ceza kesilen mükellefler hakkında üçüncü fıkra hükmü uygulanmaz.(6009 sayılı Kanunun 12 inci maddesiyle eklenen cümle Yürürlük; 01.08.2010)Ancak, bu fıkra uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 770.000 TL'yi geçemez hükmü mevcuttur. • V.U.K 355 md. Uygulanmasının cezai durumuyla muhatap olmamak için, • Yukarıdaki örneğin kayıtları aşağıdaki gibi olmalıdır.

  42. YEVMİYE KAYITLARI (L)                                                                                                          Sebze ve Meyve Komisyoncusunun Kayıtları 1-)----------------------------18/11/2010------------------------------------- 932- EMANET GELEN KONSİNYE STOKLAR 10.000 Konsinye olarak alınan mallar (10.000 KG.) 933- EMANET KONSİNYE STOKVERENLER 10.000Çiftçi (K) Konsinye stok verenler 2-)------------------------------20/11/2010---------------------------------- 120,10 ALICILAR HES/ ALICI-(M) 10.100,00 Konsinye mal satışı 391- HESAPLANAN K.D.V 100,00 600,10- KONSİNYE MAL SATIŞLARI 10. 000,00 (M) Alıcıya tanzim edilen konsinye mal satış faturası -------------------------------------/-----------------------------------------

  43. 3-) --------------------------------------20/11/2010------------------------------------------ 933- EMANET KONSİNYE STOK VERENLER 10.000 Konsinye stok verenler 932- EMANET GELEN KONSİNYE STOKLAR 10.000 Konsinye olarak alınan mallar (10.000 KG) 4-) ---------------------------------------20/11/2010 ---------------------------------------- 120,99 ALICILAR HES/ÇİFTÇİ (K) 944,00 Komisyon fat. bedeli 391- HESAPLANAN K.D.V 144,00 600,11- KOMİSYON HİZMET SATIŞLARI. 800,00 (K) Satıcıya tanzim edilen komisyon faturası 5-)-----------------------------------------20/11/2010---------------------------------------- 153,99 KONSİNYE MAL ALIŞI 10.000,00 (K) Çiftçiden alış(10.000 KG.) 191 İNDİRİLECEK K.D.V. HES. 100.00 320,99-SATICILAR/Konsinye (K) 10.100,00 7 gün içinde alınan fatura ----------------------------------------------------/-------------------------------------------

  44. 6-)----------------------------------20/11/2010------------------------------------6-)----------------------------------20/11/2010------------------------------------ 120,10 ALICILAR HES./ÇİFTÇİ (K) 318,00 Komisyon masrafları(Navlun,rusum v.s.) 100,10 KASA HESABI 318,00 7-)-----------------------------------20/11/2010-------------------------------------- 102,10-BANKALAR HESABI 10.100,00 Alıcı (M) havalesi 120,10-ALICILAR (M) 10.100,00 Alıcı (M) havalesi 8-)-----------------------------------20/11/2010------------------------------------ 320,99-SATICILAR (K) 1.262,00 120,99 hesap mahsubu/Komisyon ve Masraflar 120,99 –ALICILAR/ÇİFTÇİ (K) 1.262,00 320,99 Satıcılar hesabı (K) . mahsubu -------------------------------------/-----------------------------------------------

  45. 9-)-------------------------------------------20/11/2010-----------------------------------9-)-------------------------------------------20/11/2010----------------------------------- 320,99-SATICILAR (K) 8.838,00 102,10 hesap mahsubu/Komisyon ve Masraflar 102,10 –BANKALAR HES. 8.838,00 320,99 Satıcılar hesabı (K) hesap ödemesi 10-)------------------------------------------20/11/2010----------------------------------------- 391-HESAPLANAN K.D.V 244,00 191-İNDİRİLECEK K.D.V. 100,00 360,10- ÖDENECEK K.D.V. HESABI 144,00 K.D.V. Ödeme tahakkuku SONUÇ HESAPLARI: 11-)--------------------------------------------30/11/2010--------------------------------------- 621- SATILAN TİC.MAL MALİYETİ 10.000,00 153,99-Hesaptan virman kapanış mad. 153,99-KONSİNYE MAL HESABI 10.000,00 Sonuç hesaplarına virman  -------------------------------------------------/----------------------------------------------

  46. 12-)-------------------------------------------30/11/2010---------------------------------------12-)-------------------------------------------30/11/2010--------------------------------------- 600,10-KONSİNYE MAL SATIŞLARI 10.000,00 600,11-KOMİSYON HİZMET SATIŞLARI 800,00 690- DÖNEM KAR VE ZARAR HESABI 10.800,00 600 hes.690 hesaba Virman 13-)----------------------------------------------30/11/2010------------------------------------- 690- DÖNEM KAR VE ZARAR HESABI 10.000,00 621-SATILAN TİC. MAL MALİYETİ 10.000,00 621 Hesabın 690 Hesaba Virman. 14-)---------------------------------------------30/11/2010------------------------------------ 690-DÖNEM KAR VE ZARAR HESABI 800,00 691-DÖNEM KAR’I VE DİĞ.YÜK.KARŞ. 160,00 692-DÖNEM NET KAR’I VE ZARARI 640,00 K/Z Sonuç hesap mahsubu -------------------------------------------------/---------------------------------------------

  47. 15-)----------------------------30//11/2010-----------------------------------15-)----------------------------30//11/2010----------------------------------- 691-DÖNEM KAR’I VE DİĞ.YÜK.KARŞ. 160,00 370-DÖNEM KAR’I VE DİĞ.YÜK.KARŞILIĞI 160,00 Vergisel karşılık hesabı virmanı 16-)-------------------------30/11/2010----------------------------------------- 692-DÖNEM NET KAR’I VE ZARARI 640,00 590-DÖNEM NET KAR’I 640,00 ---------------------------------------------------------------------------------------- Yukarıdaki kayıtlara göre komisyoncu (L) adına, BA Formu :10.000,00 TL BS Formu :10.800,00 TL. olarak bildirim yapılması gerekir.

  48. SONUÇ Bu yazımızda, komisyoncu (konsinyi) vasıtasıyla satışlar ve muhasebeleştirilmeleri konusu ilgili Kanunlar ve Tebliğler açısından incelenmiştir. Konsinye satışların diğer satışlardan farkı, satış işlemine bir komisyoncunun aracılık etmesidir. Bu tür satışlarda, satıcı ve alıcı karşı karşıya gelmemekte, satış, satıcının vekili olan, bir başka deyimle onun adına hareket eden Komisyoncu (konsinyi) tarafından gerçekleştirilmektedir. Konsinye satışlarda malların mülkiyeti, nihai alıcıya satılana kadar satıcıya ait olduğundan, malların komisyoncuya (konsinyi ‘ye) gönderilmesi aşamasında stoklardan çıkarılması ve hasılat kaydı yapılması mümkün değildir. Bununla beraber, malların, satıcı tarafından komisyoncuya gönderildikten sonra 152 – Mamuller veya 153 – Ticari Mallar hesabının konsinye satışlara ayrılan alt hesaplarında veya Nazım hesaplarda kayıtlara alınması muhasebe tekniği açısından doğru bir uygulama olacaktır. Komisyoncu (Konsinyi) ise, malların mülkiyetine değil zilyetliğine sahip olduğundan dolayıdır ki; satmak kaydıyla emanete aldığı malları Nazım hesaplarda izlemesi gerekmektedir.

  49. T.C MALİYE BAKANLIĞI İstanbul Defterdarlığı Usul Gelir Müdürlüğü SAYI    : B.07.4.DEF.0.34.20./VUK-229-10585KONU : Konsinye satışlarda belge düzeni hk. 16.07.2004-7471 ……………………….GELİR MÜDÜRLÜĞÜNE             ……………………Vergi Dairesi Müdürlüğünün ……………………vergi numaralı mükellefi ………………………tarafından Müdürlüğümüze verilen bila tarihli dilekçeye istinaden Müdürlüğümüz görüşü aşağıda açıklanmıştır.               Bilindiği üzere; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229’ncu maddesinde; “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” şeklinde tanımlanmıştır.              Aynı kanunun 230’ncu maddesinde; malın bir mükellefin birden çok işyeri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de malı gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gerekmektedir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere bu madde hükmü ile 231’nci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.              Ayrıca; konsinye işlemi bir işletmenin daha önceden tespit edilen bir fiyatla ya da günün koşullarına göre satılmak üzere diğer bir işletmeye mal göndermesi işlemidir. Malı gönderen tüccar veya işletmeye konsinyatör, malı satmak üzere teslim alan tüccar veya işletmeye de konsinyi denmektedir.              Malın konsinyiye teslimi satıştan çok bir emanet işlemi niteliğindedir. Çünkü malın mülkiyeti, konsinyi tarafından satılıncaya kadar konsinyatör üzerinde kalmaktadır. Konsinyinin görevi malın satışına aracılık yapmaktır.              Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere konsinye malın, konsinyatör tarafından konsinyiye gönderilmesi halinde sevk irsaliyesinin konsinyatör tarafından, konsinyinin taşıması veya taşıttırması halinde ise konsinyi tarafından konsinye işlemi ile sevk edildiğine ilişkin açıklama yapmak suretiyle tanzim edilmesi gerekmektedir.              Öte yandan konsinyasyon suretiyle satışının yapılacağı konsinyatör ile konsinyi arasında yapılan yazılı bir sözleşme ile belirlenen konsinye malın satılması durumunda, bu satış işlemine ait belgenin (faturanın) malı satan konsinyi tarafından gerçek satış bedeli üzerinden malın alıcısına düzenlenmesi, konsinyatöründe konsinyiye kendi sattığı bedel üzerinden fatura düzenlemesi ve yapılan bu işlemlere ilişkin kayıtların ise Vergi Usul Kanununun 219’ncu maddesinde belirlenen süre içerisinde kayıtlara intikal ettirilmesi gerekmektedir.              Bilgi edinilmesini ve dilekçede Müdürlüğünüzü ilgilendiren hususlar hakkındaki görüşünüzün görüşümüze eklenerek mükellefe bilgi verilmesini ve görüşünüzün bir örneğinin Müdürlüğümüze gönderilmesini  rica ederim. 

  50. TEŞEKKÜR EDERİZ.

More Related