KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU MESLEK MENSUPLARI İÇİN

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU MESLEK MENSUPLARI İÇİN FİNANSAL YÖNETİM

İÇERİK • 1. BÖLÜMFİNANS VE FİNANSAL YÖNETİM • 2. BÖLÜMFİNANSAL (MALİ) PİYASALAR • 3. BÖLÜMFİNANSAL HESAPLAMALAR ve PARANIN ZAMAN DEĞERİ • 4. BÖLÜMRİSK-GETİRİ İLİŞKİSİ • 5. BÖLÜMFİNANSAL TABLOLAR • 6. BÖLÜMPROFORMA FİNANSAL TABLOLAR • 7. BÖLÜMFİNANSAL ANALİZ • 8. BÖLÜMFİNANSAL PLANLAMA • 9. BÖLÜMSERMAYE MALİYETİNİN BELİRLENMESİ • 10. BÖLÜMSERMAYE BÜTÇELEMESİ • 11. BÖLÜMÇALIŞMA SERMAYESİ • 12. BÖLÜMKAR DAĞITIM POLİTİKASI • 13. BÖLÜMFİNANSAL (MALİ) ARAÇLAR VE DEĞERLEME • 14. BÖLÜMFİRMA DEĞERİ VE FİRMA DEĞERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER

1. BÖLÜMFİNANS VE FİNANSAL YÖNETİM • Finansal Yönetim, • Amaçlar, • Finans Teorisinin Temel Kavramları, • Finansal Kararlarda Risk –Getiri Dengelemesi, • İşletmelerin Hukuki Yapıları, • Vergiler, • Amortismanlar

FİNANSAL YÖNETİM Finans kavramı, işletmenin faaliyetlerini devam ettirebilmesi için bir yandan gereksinim duyduğu fonların sağlanmasını, öte yandan bulunan bu fonların uygun varlıkları yatırılmasını ifade eder. Diğer bir ifade ile kaynak-kullanım alanlarının yönetimidir. Firmanın fon ihtiyacının sağlanması, finansal planlama, satış politikalarının belirlenmesi, büyük harcamaların ve yatırım kararlarının değerlendirilmesi, firmanın işletme sermayesi politikalarının belirlenmesi, büyük harcamaların ve yatırım kararlarının değerlendirilmesi, firmanın işletme sermayesi politikalarının belirlenmesi, firmaların birleşmesi ve devralmalar finansal riskin yönetimi ve diğer finansal olaylarla ilgili birçok işlem kararını finansal yönetici alır ve bu işlemleri koordine eder.

AMAÇLAR Modern finansal yönetim teorisi, firmanın amacının; hissedarların refahını maksimize etmek varsayımı üzerine kurulduğunu kabul eder. Bu amaç, şirketin hisse senetlerinin piyasa fiyatının maksimizasyonunun gerçekleştirilmesi şeklinde ifade edilir. Yukarıda sayılan diğer amaçlar ise tali amaçlar olarak kabul edilebilir. Finans yöneticisi aşağıdaki faktörleri yöneterek ortakların refahının maksimizasyonunu sağlayabilir: • Firmanın bugünkü ve gelecekteki hisse başına gelir durumu, • Bu gelirlerin (karların) zaman içerisindeki akışı ve risk derecesi, • Kar payı (temettü) politikası.

FİNANS TEORİSİNİN TEMEL KAVRAMLARI Finans teorisinin temel konuları on temel başlık altında sınıflandırılabilir. Bunlar, • Risk – getiri ilişkisi, • Paranın zaman değeri, • Nakit, • İlave nakit akımları, • Rekabetçi piyasalar, • Etkin sermaye piyasaları, • Temsil (acente) problemi, • Vergiler, • Risk farklılığı • Etiktir

FİNANSAL KARARLARDA RİSK –GETİRİ DENGELEMESİ Finans teorisinin en önemli konusu fonların risk-getiri dengesinin ortaya konulmasıdır. Firmalarda risk ve beklenen getiri oranı arasında pozitif bir korelasyon vardır. Bütün finansal kararlar bir çeşit risk-getiri dengesini içerir. Bir finansal kararda risk arttıkça bundan beklenen getiri oranı da artar, azaldıkça düşer. Risk-getiri olayının etkin değerlendirilmesi, refah maksimizasyonu planının önemli bir bölümüdür. Bu nedenle, birçok yatırımcı belirli bir risk-getiri alt ve üst sınırı içerisinde hareket ederek yatırım portföyünü kurar. Yatırımcının yüksek riske sahip bir menkul değeri (hisse senedi, tahvil vb) kabul edebilmesi için, kendisini tatmin edecek bir risk priminin risksiz getiri oranına eklenerek, riski de içeren bir getiri oranı olarak sunulması gerekir.

İŞLETMELERİN HUKUKİ YAPILARI İşletmeler hukuki yapılarına göre; • Tek kişi işletmeleri, • Şirketler (ortaklıklar) a) Adi ortaklık b) Ticari ortaklık olarak ayrılırlar. Tek kişi işletmelerinde, işletmenin sahibi bir kişidir ve sonuç sorumluluğu (kar-zarar) bu kişiye aittir Adi ortaklıklar, Borçlar Kanunu hükümlerine tabi olarak herhangi bir amaç için iki veya daha fazla kişi tarafından kurulan işletmelerdir. Kuruluşu tek kişi işletmeleri gibidir. Ortaklar yazılı (açık) ya da sözlü (zimmi) anlaşma yapabilirler. Ticari ortaklıklar, Türk Ticaret Kanunu’na tabi olarak kurulan şirketlerdir. Bunlar; şahıs (kişi) şirketleri ve sermaye şirketleri olarak ayrılırlar. • Şahıs şirketleri, kolektif ve adi komandit, • Sermaye şirketleri iselimited, anonim ve hisseli komandit şirketler olarak ayrılır.

VERGİLER Finansal yönetici firmada doğru bir finansal karar ve yatırım kararı alabilmek için firmanın vergi yapısını ve vergiyle ilgili olarak yasal teşvik ve indirimleri bilmesi gerekir. Diğer bir ifade ile finansal yönetici şu konular üzerinde durmalıdır: • Firması gelir veya kurumlar vergisinden hangisine tabidir? • Vergi matrahını bulabilmek için yasaya göre ticari kara ilave edilecek giderler ve kardan düşülecek gelirler nelerdir? • Vergi ile başka fonlar da ödenecek midir? • Faiz ve temettü gelirleri ve giderleri var mıdır? • Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar ile olağan gider ve zararlar nelerdir? • Olağan dışı gelir ve karlar ile olağan dışı gider ve zararlar nelerdir? • Vergi teşvikleri ve vergi muafiyetleri var mıdır? • İstihdam teşvikleri, örneğin SGP istisnaları var mıdır? • Yeni veya tevsi yatırımları için Kalkınma Ajansı veya AB Hibe fonlarından yararlanma imkanı var mıdır? Hangi konulardadır? • Hangi tip amortisman uygulanmaktadır? • Geçmiş yıl firma zararları var mıdır ve varsa ileriye taşınacak mıdır?

AMORTİSMANLAR Amortisman bozulmaya kırılmaya eskimeye, tükenmeye demode olmaya maruz bulunan duran varlıkların mal oluş (edinme) bedellerinin amortisman ömrü içerisinde, paylara ayrılarak gider yazılmasıdır. Amortisman Ayırma yöntemleri Normal amortisman yöntemi, duran varlık, amortisman ömrü içerisinde eşit taksitler halinde amortismana tabi tutularak gider yazılır ve yok edilir. Amortisman ömrü varlığın ekonomik ömrü değildir; yasalarla belirlenen ömrüdür. Şöyle hesaplanır: • Amortisman gideri = (Maliyet- Hurda değer)/ Amortisman süresi Hızlandırılmış amortisman yöntemi, amortisman ömrü normal amortismanın aynısıdır. Amortisman oranı ise, normal amortisman oranının 2 katıdır ve her yıl kalan varlığın net değeri üzerinden ayrılır. Olağanüstü amortisman yöntemi, duran varlıkların yangın, heyelan, sel, su basması, varlığın teknolojisinin ve modasının geçmesi gibi durumlarda firmanın başvurusu üzerine Maliye Bakanlığı yetkilileri tarafından zarar durumuna göre yeniden belirlenen oranlarda amortisman ayrılmasıdır.

2. BÖLÜMFİNANSAL (MALİ) PİYASALAR • Finansal Piyasalar, • Finansal Araçlar, • Para ve Sermaye Piyasaları, • Repo, Banka Kredileri, • Menkul Kıymet Borsaları, • Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsaları, • VarantPiyasası, • Döviz-Altın Piyasaları, • Futuresve Forward Sözleşmelerinde Fiyatlama, • Opsiyon ve Swap Sözleşmelerinde Fiyatlama, • Auction(Mezat) Piyasası, • Euro Piyasalar)

Finansal Piyasalar • Geleneksel ifadesiyle piyasa kavramı, herhangi bir malın veya hizmetin alıcı ve satıcısının, yani arz ve talebinin karşılaştığı ve fiyatının belirlendiği yerler, mekânlar olarak adlandırılır. • Ekonomik literatürde finansal piyasa kavramı çoğu kez finansal sistem, finansal kesim, finansal sektör ya da finansal kurum kavramlarıyla eşanlamlı olarak kullanılmıştır. Hâlbuki, örneğin bir finansal kurum bir ekonomide finansal sistemi oluşturan unsurlardan biridir. Finansal piyasa ise finansal sistemin içindeki bir bölümdür. Piyasa sistemden daha dar bir anlam taşır. • Bir ekonomideki farklı finansal piyasalar beraberce o ekonomideki finansal sistemi ya da organizasyonu oluştur. Ancak her finans piyasası içerisinde, finansal sistemin unsurları; fon sunucu ve kullanıcıları, kendine özgü finansal araçları, kurallar ve kurumlar yer alır. Finansal sistem farklı işlevlere sahip bu piyasaların bir bütünüdür.

Finansal Araçlar • Finansal piyasalar oluşum biçimlerine, kullanılan belgelerin özelliklerine ve fon transferinin içerdiği vadeye göre gruplandırılabilirler. • Piyasaların bu ayırımında çoğu kez kesin çizgiler yoktur. Bir piyasa bir diğer piyasanın alt piyasası veya diğer bir piyasanın paraleli olabilir. Bir piyasanın tipik bir kurumu çoğu kez diğer bir piyasa içerisinde de yer alabilir, faaliyette bulunabilir. Burada yapılacak ayırım teorik tabanlı ve fonksiyonel içerikli bir ayırım olacaktır

Para Piyasaları • Para piyasaları (moneymarkets) kısa süreli fon transferinin yapıldığı piyasalardır. Bu piyasada vade teorik olarak bir günden bir yıla kadar, uygulamada genel olarak l -91 gün (3 ay) arasında değişir. Piyasanın temel kurumları Merkez bankası, Hazine, mevduat ve ticaret bankaları, banka yatırım fonları, özel finans kurumları ile bazı durumlarda menkul kıymet borsası aracıları ile döviz büfeleridir. • Para piyasalarının finansal araçları ticari senetler (bono, poliçe, çek) banka mevduat hesapları, mevduat sertifikaları, hazine bonoları, finansman bonoları, katılma belgeleri, kredi kartları dahil olmak üzere çeşitli kısa süreli kredi sözleşmeleridir. Son yılların en yaygın para piyasası tekniği ise repo’dur. Bankalararası para transferinin gerçekleştiği ve gecelik (over-night) faizlerin oluştuğu merkez bankası interbank’ı Türkiye’de para piyasasının önemli bir alt piyasasıdır. • Para piyasası enstrümanları ticari senetler (bono, poliçe, çek), kısa süreli banka kredileri, hazine bonoları, finansman bonoları, çeşitli dövizler gibi kısa vadeli işlem araçlarını sayabiliriz.

Repo Bu teknikte, taraflardan biri elindeki menkul değerlerini belli bir fiyattan geri satın alma koşuluyla satar. Karşı taraf ise, bu varlığı ileride geri satmak amacıyla satın alır. Menkul kıymeti satın alan taraf, repo süresi sonunda yatırdığı parasını faiziyle birlikte geri alırken, bu koşulla aldığı finansal aracı geri verir.Repo işlemlerinde vade 1–30 gün arasında değişir Repo işlemleri aşağıdaki menkul kıymetler üzerine yapılabilir. • Devlet tahvilleri ve Hazine bonoları • Kamu Ortaklığı İdaresi senetleri ve Toplu konut İdaresi tarafından ihraç edilmiş borçlanma senetleri ile yerel yönetimlerin SPK çerçevesinde çıkardıkları borçlanma senetleri • Bunlar dışında kalan, ancak, İMKB’de işlem gören borçlanma senetleri İşlemin teknik formaliteleri şöyle sıralanabilir: • Taraflar arasında repo işlemini belirten bir sözleşmenin düzenlenmesi, • Bu sözleşme çerçevesinde işleme konu edilen menkul değerlerin ya teslim edilmesi ya da repoyu yapan banka tarafından düzenlenecek saklama makbuzu karşılığı emanete alınması, • Vade sonunda saklama makbuzu veya menkul değerin karşı tarafa iade edilmesi karşılığında repo bedelinin faiziyle geri ödenmesi.

Banka Kredileri Kredi bir paranın veya itibarın (güvenin) belli bir süre için tekrar geri verilmek koşuluyla belli bir bedelle karşı tarafa ödünç verilmesidir. Nakit olarak verilen kredilerin bedeli faizdir. Nakit dışı kredilerin yani itibarın transferinin karşılığı belli bir komisyondur. 1. Nakit krediler • İskontove iştira kredileri • Spot kredi • Borçlu cari hesaplar (B C/H) B C/H’lar bankaca kabul edilen teminatının özelliğine göre aşağıdaki türlere ayrılırlar • Açık kredi • Kefalet mukabili kredi • Teminatlı kredi 2. Nakit dışı (Gayrınakdi) krediler • Akreditifler • Kabul-Aval kredileri • Prefinansman kredisi • Teminat mektupları Teminat mektupları, süresine ve konusuna göre aşağıdaki türleri ayrılır • Geçici teminat mektupları • Kesin (Kat’i) teminat mektupları • Avans teminat mektupları • Özel konulu teminat mektupları

Sermaye Piyasaları • Sermaye piyasaları (capitalmarkets) orta (1–3 yıl) ve uzun (3–40 yıl) vadeli fon transferlerinin gerçekleştiği belirsizliği fazla ve riski yüksek piyasalardır. Piyasaların temel finans kurumları kalkınma ve yatırım bankaları, menkul kıymet borsaları, bu organizasyon içersinde broker ve dealer olarak işlem yapan borsa aracılık şirketleri, çeşitli sigorta şirketleri, emeklilik fonları, yatırım ortaklıkları, tasarruf sandıkları, ipotek (mortgage) bankaları, leasing şirketleri, orta ve uzun vadeli fon sunumunda yatırım bankacılığı hizmetleri veren mevduat ve kalkınma bankaları, bireysel emeklilik şirketleri ve benzerleridir. • Sermaye piyasasının temel finansal araçları kamu ve özel kesim anonim şirketlerine ait tahvil ve hisse senetleri, Hazine tahvilleri, orta ve uzun vadeli sigorta poliçeleri, işletme ve yatırım kredileri sözleşmeleri ve benzeri finansal araçlardır.

Menkul Kıymet Borsaları • Bu borsalarda daha önce ihraç edilmiş menkul kıymetler belirli bir düzen ve prosedür içerisinde arz ve talep koşulları altında alınır ve satılırlar. Bu nedenle borsalar belli bir birikime sahip tasarruf sahiplerinin işletmelere katılması kolaylaştırarak ekonomideki tasarruf hacminin yükseltilmesinde önemli roller oynarlar • Borsa işlemleri belli zaman dilimleri içerisinde, belli kurallar altında ve belli standartlara göre yürür. Menkul kıymetlerin alım satım İşlemleri yetkilendirilmiş aracılar (broker) tarafından yapılır. Brokerlerin kendi nam ve hesabına işlem yapanına dealer denilir. Brokerler işlem karşılığında kurtaj adı verilen bir komisyon alırlar. Borsada belli bir ya da birkaç menkul kıymetin fiyatına istikrar kazandırmak isteyen dealera piyasa yapıcısı (market-maker) adı verilmektedir. Menkul kıymet borsalarının ekonomik işlevleri şunlardır: • Tasarruf sahiplerine likidite sağlama, • Menkul kıymetle sağlıklı fiyat oluşturma, • Güvenli bir yatırım ortamını oluşturma, • Ekonomi ve menkul kıymeti yayınlayan şirket hakkında barometre görevi yapma, • Mülkiyeti tabana yayma, • Sermayeye hareket kazandırma.

Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsaları Belli bir kıymetin önceden belirlenmiş bir fiyattan yine önceden belirlenmiş bir tarihte teslim edilmesini öngörür. VOP, fiyat dışındaki şartları standartlaştırılmış bir vadeli sözleşmenin işlem gördüğü piyasalardır. Bu piyasalarda sözleşmeye konu teşkil eden ürün kontrat şartlarına uygun olarak ileri bir teslimat tarihinden alınıp satılmaktadır. Kısa (short) ve Uzun (Long) Pozisyonlar Bir vadeli işlem sözleşmesini alan taraf uzun (long), satan taraf ise kısa (short) olarak adlandırılır. Uzun pozisyondaki kişi açığa alış yapmış gibidir ve fiyatların yükselmesini umar. Kısa pozisyondaki ise açığa satmış gibidir ve fiyatların düşmesini bekler. Alan taraf (long) sözleşmenin fiyat artışından kar ederken, kısa taraf zarar eder. Benzer şekilde, sözleşmenin fiyat düşüşünde long pozisyon zarar, short pozisyon kar eder. Likidite faktörü Piyasada işlem yapan yatırımcıların bilmesi gereken en önemli noktalardan biri, bazı sözleşmeler ve bazı vadelerin diğerlerine göre daha aktif olarak alınıp satıldığı, dolayısıyla daha likit olduğudur VOB Sözleşme türleri • Vadeli işlemler sözleşmeleri döviz (TL/Dolar, TL/Euro), • Faiz (DİBS 91 ve 365 gün), • Endeks (İMKB 30) ve • Emtialar (pamuk, buğday) üzerinde yapılmaktadır.

Varant Piyasası Elinde bulunduran kişiye dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğinde sermaye piyasası aracıdır. 1. İşlem aşamasına göre finansal piyasalar Finansal piyasaları, bünyesinde işlem gören finansal araçların (belgelerin) ihracından itibaren geçirdiği işlem aşamaları ve işlemin yapıldığı kurumlar esas alınarak farklı alt bölümlere ayrılabilir. Birincil piyasa (ihraç piyasası) menkul kıymetlerin ilk çıkarımında oluşan piyasaya verilen isimdir. Çıkarımda halka arz, blok satış bu piyasanın temel yöntemleridir. İkincil piyasa (borsa) daha önce ihracı yapılmış olan menkul kıymetlerin tedavül ettiği organize piyasalardır. Menkul kıymet borsaları aynı zamanda ikincil piyasalar olarak da adlandırılırlar. Üçüncül piyasahisse senetleri borsaya kote edilmiş anonim şirketlerin daha önce ihracını yaptığı hisse senetlerinin ve yine daha önce ihracı yapılmış Hazine tahvil ve bonolarının borsa dışında bankalar, borsa aracıları (dealer) vb kurumların ofislerinde alınıp satılmalarıyla oluşan piyasadır. Piyasa, tezgâh üstü piyasa olarak da adlandırılmaktadır. Dördüncülpiyasa, yayınlanan menkul kıymetlerin yatırımcısıyla çıkarımı yapan şirket veya kurum arasında el değiştirmesiyle oluşan piyasadır. Yatırım fonları katılma belgeleri ile açık uçlu yatırım ortaklıklarının hisse senetleri tasarruf sahibi ile şirket veya fon yönetimi arasında direkt olarak el değiştirdiğinden bu tür piyasalardandır. 2. Finansal aracın türüne göre piyasalar Bir piyasada sadece belli bir tür finansal araç ticareti yapılıyorsa ya da piyasa belli bir finansal aracın işlemi üzerinde ihtisaslaşmışsa genellikle o finansal aracın adıyla anılır. Örneğin tahvil piyasası, bono piyasası, hisse senedi piyasası, rüçhan hakkı piyasası, kamu kâğıtları piyasası, repo piyasası gibi…

Döviz ve Altın piyasaları Döviz ve efektif diğer mallar gibi arz ve talebi ile fiyatı olan finansal varlıklardır. Bir dövizin ya da efektifin ulusal para cinsinden fiyatına döviz ya da efektif kur adı verilmektedir. Bir ekonomide dövizin fiyatını tıpkı diğer mal ve hizmetlerin fiyatında olduğu gibi arz ve talep belirler. Bu değişkenlerin belli başlılarını şöyle sıralayabiliriz: - Ülkedeki reel faiz oranları düzeyi, - Dış ticaret (ihracat-ithalat) dengesi, - Ödemeler dengesinin pozisyonu, - Ülkenin satın alma gücü ve paritesi, - Başta para politikası olmak üzere uygulanmakta olan ekonomi politikaları. Döviz piyasaları, spot ve vadeli döviz piyasaları olarak iki kısma ayrılır: • Spot döviz piyasasıover-thecounter biçiminde; alışverişlerin elektronik ortamda veya karşılıklı ikili anlaşmalarla, teslim ve ödemenin hemen yapılması esasına göre çalışır. Bu piyasada oluşan kur “spot döviz kuru” denir. • İkinci piyasa olan vadeli döviz piyasasında ise anlaşma şimdi, teslim ve ödemeler daha sonraki bir tarihte yapılır. Bu piyasada geleceği yöneliktir. Fiyatlar, “futures kur” veya “forward kur” olarak adlandırılır.

Döviz ve Altın piyasaları 1. Kurallarına göre finansal piyasalar Piyasayı düzenleyen yerleşik kurallarına göre finans piyasaları organize ve organize olmamış finans piyasaları biçiminde bir ayırıma tabi tutulabilir. Organize piyasalar, devletin sıkı gözetim ve denetimi altında çalışan piyasalardır. 2. İşlemin özelliğine göre finansal piyasalar Menkul kıymet, döviz, altın, endeks gibi varlıklar ve değerler üzerinde uygulanabilen farklı ve yeni finansal teknikler sonucunda ortaya çıkan ve finans literatürüne giren bu piyasaları daha önce de vurgulandığı üzere bazen kesin çizgilerle birbirinden ayırabilmek zordur. Bununla birlikte piyasa türlerini gösterebilmek amacıyla piyasanın özelliği ve tekniği dikkate alınarak aşağıdaki gibi bir ayırıma gidilmiştir. Spot Piyasa: Bir şeyin peşin para karşılığı hemen teslim koşuluyla alışverişinin yapıldığı piyasaların genel adıdır. Nakit piyasa adı da verilen bu piyasada bir yanda elinde nakit parası olan ve istediği şeyi almak isteyen alıcılar, diğer yanda hazır malını peşin olarak satmak isteyen satıcılar yer alır. Günlük hayatımızda genellikle karşılaştığımız piyasalar bu piyasalardır. Sözleşme piyasaları:Spotpiyasaların alternatifi vadeli işlemler piyasalarıdır. Bu piyasalarda alıcı ve satıcı alım-satım sözleşmesini şimdi yapar, ancak, teslim ve ödemeler gelecekteki bir tarihe kaydırılır. Burada gelecek (futures) genellikle bir haftadan başlayarak daha uzun bir vadeyi içermektedir. Vadeli piyasa spot piyasanın alternatifi olduğundan piyasalarda oluşan fiyatlar birbirinin etkisi altındadır. Vadeli işlem piyasaları futures, forward, opsiyon ve swap piyasaları olarak gruplandırılabilir. Bu piyasalar geleceğe yönelik işlemleri içerdiğinden, işlemlerde belirsizlik koşulları altında fiyatlama ve risk yönetimi uygulanır.

Finansal futures piyasaları Futures piyasası, vadeli işlemlerin bir borsa içersinde sözleşmeler (kontratlar) aracılığıyla yapıldığı bir gelecek piyasasıdır. İşlemler hem piyasa koşullarının gelecek için içerdiği risklerin başkası üzerine devredilmesi (hedging) yani riskin devredilmesi, hem de spekülasyon geliri sağlama amacı taşıyabilir. Futures sözleşmeleri emtia, döviz, endeks ve finansal futures sözleşmeleri olmak üzere dört grupta toplanabilir. • Emtia (mal) sözleşmeleri altın, buğday, şeker, kahve, mısır, soya, ham petrol, dondurulmuş tavuk, pamuk gibi mallar üzerine çekilebilirler. • Döviz sözleşmeleri, çeşitli konvertible dövizlerin geleceği yönelik alım satımını düzenleyen kontratlardır. Gelecekteki döviz kurları tahmin edilerek düzenlenen bu sözleşmeler forward kontratı olarak da adlandırılır. • Endeks sözleşmeleri, çeşitli borsa endeksleri üzerine düzenlenirler. • Finansal futures sözleşmeleri, hazine bonoları (T-Bill), devlete tahvilleri (T-Bond), birinci kalitede ticari senetler, mevduat sertifikaları, ipotekli borç senetleri (GNMA), belediye tahvilleri üzerine düzenlenen sözleşmelerdir.

Finansal futures piyasaları Finansal futures sözleşmelerinde fiyatlama Bir futures sözleşmesinin teorik fiyatı, işleme konu ürünün spot fiyatı ile bu fiyatı sözleşme vadesine taşımanın maliyeti ve işlem giderlerinin toplamından oluşur. Teorik futures fiyatı(Ff) = Spot fiyat + taşıma maliyetleri + işlem giderleri Arbitraj, bir ürünün mekansal veya zamansal açılardan birbirinden farklı olan iki piyasa arasında transfer edilmesi yoluyla kar sağlamaya yönelik işlem ya da işlemlerdir. Bu işlemle ürün, fiyatının ucuz olduğu piyasadan satın alınarak pahalı olduğu piyasada satılır. Finansal piyasalarda kolaylık getirisi şu durumda gerçekleşebilir. Eğer bir tahvilin kupon getirisi para piyasası faiz oranı (repo) altında kalmışsa, basis pozitiftir; tersi durumda ise negatiftir. Basisdurumu Spot piyasa Futurespiyasa Düşen basi →Yüksek fiyat- SATIŞ → Düşük fiyat- ALIŞ Yükselen basis →Düşük fiyat- ALIŞ → Yüksek fiyat- SATIŞ

Finansal futures piyasaları Forward sözleşmelerinde fiyatlama Forward sözleşmesi, borsa dışında serbest piyasada bankalarla bankalar veya bankalarla müşterileri arasında döviz üzerine yapılan bir gelecek işlemidir. Forward sözleşmelerini bankalar düzenler. Bu yüzden borsa içersinde işlem gören döviz futuresleri kadar güvenilir sayılırlar. Forward işlemleri döviz ve faiz üzerine düzenlenebilirler. Forward işlemleri vadeli satış yapan dış ticaret firmaları açısından kur riskinin düşürülmesi yönünde önemli bir finansal tekniktir. Faiz forwardları’nda sözleşme tutarı üzerinden kayıp ve kazançlar BBA (The British BankersAssociation) tarafından belirlenen şekilde hesaplanmaktadır. Kazanç ya da kayıp, forward faizi ile vade içersinde gerçekleşen LİBOR arasındaki farka dayanır.

Opsiyon sözleşmesinde fiyatlama Opsiyon sözleşmesinde fiyatlamaFinansal açıdan opsiyon, bir tarafa, belli bir değeri, önceden belirlenmiş bir tarihte, belli bir fiyattan satma (put option)veya satınalma (calloption) hakkını veren bir sözleşmedir. Opsiyon sözleşmeleri gelecekte muhtemel ters fiyat değişimlerinin oluşturacağı risklerden korunmak amacıyla satın alınırlar. Opsiyon sözleşmelerinde futures sözleşmelerinde olduğu gibi temel olarak iki amaç taşırlar: •Riskten korunmak (hedging) •Spekülasyon yoluyla kazanç sağlamak Bir opsiyon sözleşmesinin fiyatı genel olarak üç faktöre bağlıdır: •Sözleşmeye konu olan ürünün cari piyasa fiyatı ile opsiyon kullanma fiyatı arasındaki fark (strikeprice) Mevcut ürünlerin volatilitesi Opsiyon sözleşmesinin vadesi

Opsiyon sözleşmesinde fiyatlama • Swap sözleşmelerinde fiyatlama Swap işleminde, genellikle bir spot piyasa işlemi ile bir vadeli piyasa işlem birleştirilerek tek işlem haline getirilir. Bununla birlikte işlem “spot-vadeli” dışında, “vadeli-vadeli” biçiminde de yapılabilir. • Faiz swapı’nda sabit faizle alınmış bir kredinin vadesi içerisinde cari faiz oranlarının düşmesi karşısında oluşabilecek zararın önlenmesi düşüncesi vardır. • Döviz swapı’nda ise belli bir döviz cinsinden alınmış borcun, vade içerisinde kur artışlarının getireceği zarardan korunma düşüncesi vardır. • Swap sözleşmeleri ikincil piyasalarda gün geçtikçe önemini artıran, likidite gücü yüksek finansal araçlar haline gelmektedir.

Auction (mezat) piyasası Mezat piyasası, belirli menkul değerlerin ticaretinin bağımsız hareket eden bir üçüncü (aracı) kişi tarafından yürütüldüğü, borsa içinde oluşan özel bir piyasadır. Piyasanın dört temel unsuru vardır. • Fiziksel bir mekân (borsa) ve merkezi ticaret • Benzer karakterde, homojen finansal araçlar • Alım-satış işlemlerinde önceden belirlenmiş limitler • Mezat işlemini yürüten bir kişi ya da kurum Over-thecounter (Tezgâhüstü) piyasa Daha önce çıkarımı yapılmış menkul değerlerin bankalarda ve borsa aracılarının ofislerinde alınıp satılmasıyla veya tahvillerin ilk ihracının yapılmasıyla oluşan piyasalar “Tezgah üstü” piyasaolarak adlandırılmaktadır. Negotiated(muvazaalı) piyasa Bu piyasada bir finansal varlığın alıcı ve satıcısı fiyat ve miktar açısından genellikle kendi aralarında direkt olarak anlaşırlar. Bazen de işlemlerde bir broker veya dealer’dan yararlanılır ve alıcılarla satıcılar birbirlerini tanımazlar.

Euro piyasalar Euro piyasalar uluslararası finans piyasalarıdır. Bu piyasalar genellikle hükümet kontrollerinin az olduğu veya hiç bulunmadığı, yerel kuralların finansal yatırımcılar açısından uygun olduğu ülkelerin piyasalarıdır. İsviçre, Hollanda, İngiltere, Lüksemburg, Fransa, Bahamalar, Cayman Adaları, Singapur, Hong-Kong, Bahreyn, Güney Kıbrıs gibi off-shore bankacılık merkezlerinin bulunduğu ülkelerin finans piyasaları bu piyasalara örnek olarak gösterilebilir. Euro piyasalar kendi içerisinde finansal aracın türüne ve yoğunluğuna göre, - Euro para piyasası - Euro bono-tahvil piyasası - Euro hisse senedi piyasası şeklinde gruplandırılabilir.

3. BÖLÜMFİNANSAL HESAPLAMALAR ve PARANIN ZAMAN DEĞERİ • Finansal Araç Kavramı, • Özellikleri, • Faiz-Iskonto-Maliyet-Getiri Kavramları, • Hesaplama Yöntemleri, • Reel Getiri Kavramı

Finansal Araç Kavramı • Finansal araç, para ve sermaye piyasalarında fon transferi için tarafların düzenlediği ve kullandığı belgelerdir. Dolaysız ve dolaylı finansal araçlar, para piyasası araçları, sermaye piyasası araçları gibi temel ayırım biçimleri yanında banka kartı, kredi kartı, hazine bonosu, hazine tahvili, hisse senedi, mevduat hesap cüzdanı ve benzeri adlandırmalar yapılabilir. • Dolaysız finansal araçlar (direkt securities), bir ekonomide fonu bizzat kullanan nihai yatırımcıyı temsil eder. Bu belgelerin en yaygın olanları tahviller, hisse senetleri ile finansman bonolarıdır. • Dolaylı finansal araçlar (indirektsecurities) ise, ekonomide fonu bizzat kullanan nihai yatımcıyı değil, fon transferinde zincirin Bu belgelerin başlıcaları banknotlar, mevduat hesap cüzdanları ile sertifikaları, fona katılma belgeleri, sigorta poliçeleri, banka kartları, kredi kartları, kredi sözleşmeleri, banka opsiyonları, forward sözleşmeleri ve bizzat aracılarca yayınlanmış devredilebilir veya devredilemez nitelik taşıyan benzeri belgelerdir bir halkası olarak yer alan finansal aracıyı temsil eder.

Finansal Araçların Özellikleri Finansal araçları birbirinden ayıran başlıca özellikler söyle sıralanabilir: Aracın adı: Finansal araçlar yayınlayıcısı kişi veya kurumun kimliği, vadesi, içerdiği hak ve teminat, kupon ödeme dönemi, pazarlanabilir nitelikte olup olmadığı gibi çeşitli kıstaslara göre farklı adlar altında toplanabilirler. Finansal aracın vadesi :Aracın içerdiği vade, satın alınan finansal aracın bugünden başlayarak yayınlayıcısı tarafından geri ödenecek olduğu tarihe kadar beklenmesi gereken süredir. Finansal aracın taşıdığı hak: Finansal araçların bir bölümü elinde bulunduran finansal yatırımcıya sahiplilik (ortaklık), bir bölümü alacaklılık, bir bölümü belli bir şeyi kullanım (intifa), bir bölümü ise bir şeyden yararlanma hakkı verir. Finansal aracın teminatı: Finansal araçlara bağlı bulunan teminat, araçların kalite göstergesidir. Tüm finansal araçların ana teminatı fon kullanan ekonomik birimin gelir yaratma kapasitesidir. Kupon ödeme aralığı: Faize dayalı enstrümanlarda, faiz ödemesi aracın türüne göre ya vade sonunda (bono) veya vade içersinde belli aralıklarla (tahvil) yapılır. Tahvillerde faiz ödemeleri, vade boyunca standart dönemlere bağlanmıştır. Finansal aracın pazarlanabilme yeteneği: Bir finansal aracın pazarlanabilme yeteneği, geri ödeme tarihinden önce ikinci piyasada (borsada) oluşabilecek alış-satış maliyetleri arasındaki marja bağlıdır. Finansal aracın faiz ödeme şekli: Finansal araçların faiz ödemeleri, örneğin tahvillerde faiz kuponlarının kesilmesi şeklinde veya bonolarda bono bedelinin vadeye göre ıskontosu biçiminde yapılabilir. İşlem vergisi: Tahviller ile bonoların faiz gelirleri işlem vergisi (muamele-gider vergisi) finansal yatırımcısına değil, ihraç eden şirketi ilgilendirir. Faiz hesaplama yöntemi: Faiz işlemleri çoğu kez finansal aracın türü ve vadesine göre farklı biçimlerde hesaplanır.

Faiz-Iskonto Kavramları Faiz, geçici bir süre için devralınan fonun bu süre için kullanım fiyatı veya bedelidir. Bu fiyat, fonun kullanılma süresine bağlı olarak genellikle bir yıl üzerinden oran biçiminde ifade edilir. Faiz tutarının hesabında, kullanılan fon tutarı vade dikkate alınarak belirlenmiş bu oranla çarpılır. İskonto, gelecekte ele geçecek bir değerin bugünkü fiyatını hesaplamak için yapılan ters kapitalizasyon işlemidir. . Burada, değerin indirgenmesinde kullanılacak oran, piyasa kazanma oranı, firmanın ortalama sermaye maliyeti oranı, piyasa faiz oranı ya da yatırım projelerinin değerlendirmesinde özsermaye maliyeti olabilir. İskonto işlemi, bir yatırımın gelecekte sağlayacağı nakit akışlarını “paranın zaman değeri”ne uyarlamak için kullanılmaktadır.

Faiz Hesaplama Yöntemleri Basit faiz yönteminde, borç veya alacağa esas olan bedele yani sadece ana-paraya faiz yürütülür. Bu yöntemde faiz tutarının hesaplanmasında kullanılan geleneksel formül, basit faiz formülü olarak bilir. F = a x n x i / 360 veya 365 F: Vadeye kadar hesaplanan faiz tutarı A: Anapara i: Yıllık faiz oranı n: Vade (gün olarak) Bileşik faiz yöntemiyle hesaplamada, dönemsel faiz hesaplamaları dikkate alınır ve elde edilen faiz gelirine tekrar faiz yürütülür. Türkiye’de bankalar, ÖPVİK’ ya göre dönemleri üç aydan az olmamak koşuluyla kısa süreli kredilerine bileşik faiz hesabıyla faiz işlemi yapabilirler. Adi işlemlere bileşik faiz yöntemi uygulanmaz. Bileşik faiz tutarı (f) = - 1 a: anapara m: yıl içerisindeki dönem sayısı n: vadeye kadar dönem sayısı F: vadeye kadar faiz tutarı

Reel Getiri Kavramı Getiri, yatırım sahibinin belirli bir dönem içerisinde yatırımından sağladığı net nakit girişidir. Maliyetise, kullanılan kaynak karşılığında aynı dönem içerisinde katlanılan net nakit çıkışını ifade eder. Getiri ve maliyet kavramlarında zaman dilimi bir yıl olarak kabul edilerek sonuç yüzde veya tutar olarak ifade edilir. Nominal getiri, yatırımın sahibinin belli bir dönem içerisinde enflasyondan arındırılmamış net kazancı veya kaybının oransal ya da tutarsal ifadesidir. Reel getiri ise, bu kazanç veya kaybın o dönemi içeren enflasyondan arındırılmış şeklidir. Nominal getiri hesaplanırken yatırımı ilgilendiren cari vergilerle, diğer kesintiler (fonlar ve benzeri) dikkate alınır.

4. BÖLÜMRİSK-GETİRİ İLİŞKİSİ • RİSK VE GETİRİ, • RİSKİN ÖLÇÜLMESİ

RİSK VE GETİRİ Risk: Finansal açıdan risk, beklenen getirinin gerçekleşen getiriden sapma olasılığıdır. Yatırımcının yapmış olduğu yatırımdan sağlayacağı verimin, beklenen verimin altına düşme veya üstüne çıkma olasılığı söz konusudur. İşte bu olasılık, yatırımcı açısından yapmış olduğu yatırımın riskini oluşturur. Örneğin, bir menkul kıymetin gerçekleşen getirisi, beklenen, tahmin edilen getiriden ne kadar büyük farklılık veya sapma gösteriyorsa, söz konusu menkul kıymetin riskinin o kadar yüksek olduğu söylenebilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta kişilere göre risk nedir? Bu soruya verilen cevapların hemen hepsinde bazı ortak noktaların bazı dikkat çekmesidir: Birincisi riskin geleceğe ilişkin “belirsizlik”çağrıştıran bir kavram olmasıdır. İkinci ortak nokta olarak risk belirsizliğin içinde “olumsuz” bir şeyin ortaya çıkma ihtimalini akla getirmektedir. Bir başka ifade ile beklentilere “ters” bir şeyin ortaya çıkma ihtimalidir Bu çerçevede “risk yönetimini” en basit şekilde; “geleceğe ilişkin belirsizlikten aleyhimize bir sonuç çıkması ihtimalini azaltmak veya lehimize bir sonuç çıkma ihtimalini güçlendirmek” biçiminde tanımlayabiliriz. Risk yönetim süreci risklerin tanımlanması, risklerin ölçülmesi, uygulama ve takip – değerlendirme olmak üzere dört temel bileşenden oluşmaktadır.

RİSK VE GETİRİ Getiri: Bir yatırımdan belirli bir dönem içinde yapılan yatırıma karşılık elde edilen gelirdir. Getiri çoğunlukla başlangıçtaki menkul değerin pazar fiyatının yüzde oranı olarak tanımlanmaktadır Beklenen Getiri: Beklenen getiri, belli bir dönem getirileri ile bu getirilerin gerçekleşme olasılıklarının çarpımının toplamıdır. Başka bir deyişle, beklenen getiri, risk veya belirsizlik ortamında beklenen değer sonuçlarının ortalama değerini ölçmeye yarayan bir ölçüttür. Risk ve Getiri ile ilgili bazı temel kavramlar İstenen Getiri Oranı: Bir yatırımcıyı yatırım yapmaya razı eden en az getiri oranıdır. Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli: herhangi bir menkul kıymetin beklenen risk primi, menkul kıymetin betası ile piyasa risk priminin çarpımına eşittir Riskten Kaçınma: Tüm koşullar eşitken, yatırımcıların riskli varlıklar arasında en az riske sahip olanı seçeceği yönündeki varsayımdır. Volatilite: Bir menkul kıymetin riskinin bir ölçüsüdür Çeşitlendirme: “Tüm yumurtaları aynı sepete koymayın” ifadesi ile aynı anlama gelmektedir. Açığa Satış: Sahip olunmayan bir menkul kıymetin satılması işlemidir.

RİSK VE GETİRİ Hedging: Beklenmeyen fiyat değişimlerinin karlar üzerindeki olumsuz etkisini elimine etmeyi amaçlayan bir finansal işlemdir Portföy: Menkul kıymet sepetidir. Kovaryans: Kovaryans iki değişkenin zaman içindeki değişmelerinin birlikteliğinin ölçüsüdür. Korelasyon Katsayısı: İki değişken arasındaki zaman içindeki değişmelerin birlikteliğinin sayısal bir ölçütüdür. Yatırım Danışmanlığı: Sermaye piyasası araçları ile bunları ihraç eden ortaklık veya kuruluşlar hakkında ve benzeri konularda yönlendirici nitelikte yazılı veya sözlü yorum ve yatırım önerilerinde bulunma faaliyetidir. Piyasa Kapitalizasyonu: Borsaya kayıtlı şirketlerin hisse senetlerinin piyasa değerinin dolaşımdaki hisse senetleri sayısı ile çarpılarak bulunan şirket piyasa değerlerinin toplamıdır. İmtiyazlı Hisse Senedi: Kar payları bakımından adi hisse senedine göre önceliği olan hisse senetleridir. Devlet Tahvili: devlet tarafından uzun vadeli finansman ihtiyacını karşılamak amacıyla ihraç edilen bir menkul kıymet türüdür. Hazine Bonosu: Üzerinde faiz kuponu taşımayan ve bir yıldan kısa vadeli devlet borçlanma senetleridir.

RİSK VE GETİRİ Halka Arz:Bir anonim şirketinin ilk kez hisse ihracına birincil halka arz adı verilir. Sermaye Artırımı: Sermaye artırımı iki şekilde yapılır. Birincisi, sermaye artırımı gereksinimi ortaya çıktığında, sermaye artırımı şirketin özkaynakları kullanılarak yapılır. İkincisi ise, şirkete yeni ortaklar alınması şeklinde olur. Takasbank, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) gerçekleştirilen alım/satım işlemlerinin menkul kıymet ve nakit takasının yerine getirilmesinden sorumlu merkezi takas kurumudur. İMKB – 100 endeksi: Kurumsal Ürünler Pazarı’nda işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım ortaklıkları arasından seçilen 100 hisse senedinden oluşmaktadır. VOB: Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş., Türkiye'nin ilk özel borsa kuruluşudur Dayanak Varlık: Türev ürünlerinin fiyatını belirleyen ve spot piyasada alınıp satılabilen varlıklara “dayanak varlık”denir. Spekülasyon: Bilgiye dayalı olarak yatırım varlıklarının fiyat hareketlerinden kazanç elde etmeye çalışma işlemidir. Arbitraj:Arbitraj piyasalar arasındaki fiyat dengesizliklerinden yararlanarak risksiz kar elde edilmesi sürecidir. Dealar: Dearlarlar hem kendi adlarına hem de başkalarının adlarına işlem yapma yetkisine sahiptir. Spekülator:Spekülasyon yapan kişilere spekülatör denir. Hedger: Üstlendiği riski elimine edecek karşıt bir işlem yapan yatırımcıdır. Hedging:Hedgingfinans literatüründe üstlenilen riski elimine edecek karşıt bir işlem yapma faaliyeti olarak tanımlanmaktadır. Sigorta, belirli bir prim karşılığında bir kimsenin para ile ölçülebilir, yasa ile korumaya değer bir sigortalanabilir menfaatine zarar veren bir rizikonun gerçekleşmesi halinde bu zararı karşılayacak tutarda sigortalının tazminata hak kazanmasını sağlayan çift taraflı bir sözleşmedir. Aktüer ve AktüeryaAktüer yalnızca bugünü değil yarınları da düşünerek finansal belirsizlikleri değerlendirir.Aktüerya, matematiksel ve istatistiksel altyapı gerektiren, sigorta, uzun vadeli yatırımlar ve emeklilik ile ilgili fiyatlandırma ve risk analizine yönelik hesaplama ve tahmin yöntemlerinin bütününü içeren bir bilim dalıdır.

Risk-Getiri İlişkisi ve Portföy Teorisi Yatırımcı risk-getiri ilişkisini, risk getiriyle ilgili olan etkin Pazar teorisini fortföy ve arbitraj teorilerini bilmek zorundadır. Buradaki temel çıkış noktası, yatırımcılar açısından riskli bir yatırımın kabul edilebilmesi için getiri oranının risksiz yatırımın getiri oranının üzerinde ve rıza gösterilebilecek bir oran olmasıdır. Portföy açısından bakıldığında yatırımın riski iki ana kısma ayrılır: Piyasanın veya pazarın oluşturduğu; firmanın kendi dışında oluşan ve kontrol edilemeyen risk (market risk) yani sistematik risk, Sistematik risk kaynakları • Ekonomik risk • Enflasyon riski • Politik risk • Sosyal risk • Doğal risk • Sektör riski • Küresel ve uluslararası risk Firmanın riski yani sistematik olmayan risk, kontrol edilebilir risktir. Bu iki riskin toplamı bize yatırımın toplam riskini vermektedir. Firma ya da sistematik olmayan risk kaynakları • İşletme riski • Finansal risk • Yönetim riski

RİSKİN ÖLÇÜLMESİ Bir varlığa ait riskin ölçülmesi:Risk, duyarlılık analizi veya olasılık dağılımı kullanarak iki şekilde ölçülebilir. Duyarlılık Analizi İle Riskin Ölçülmesi: Bir varlığın muhtemel getirileriyle ilgili olarak belirli bir mantık çerçevesinde sonuç veya sonuçlar setinin belirlenmesidir. Olasılık Dağılımına Göre Riskin Ölçülmesi: Olasılık dağılımında bir yatırımın sonucunun meydana gelme şansını dikkate alır. Olasılık dağılımının iki parametresi vardır. Bunlar beklenen değer ve standart sapmadır. Riskteki aralığın büyüklüğünü ölçmek için ise değişim katsayısı kullanılır. • Beklenen Değer:Biryatırımın nakit akımları geleceğe yönelik olarak tahmin edilir. Tahmin belirsizlik koşulları altında yapılır. Nakit akışlarının tahmininde belirli olasılıklar (ihtimaller) kullanılır. • Değişim katsayısı, ilgili varlığın standart sapmasının beklenen getiri oranına bölünmesi yoluyla hesaplanır • Değişim katsayısı (dk)= Standart sapma/ beklenen getiri oranı

RİSKİN ÖLÇÜLMESİ Portföy riskinin ölçülmesi: Portföy olasılık dağılımını hesaplayabilmek için, portföy getiri oranı, portföy varyansıile korelasyon katsayısını hesaplamak gerekir. Portföyün riski:Portföyüoluşturan varlıkların her birinin kendine özgü bir riski ve portföy içerisinde bu risklerin bir ağırlığı vardır. Portföyün toplam riski, bu varlıkların ağırlıklı ortalamasıdır Portföyü oluşturan her menkul değerin kendisine ait bir varyansı olduğu gibi bir kovaryansı da vardır. Kovaryansmenkul değerlerin birlikte nasıl değiştiğini ölçer. Beta Katsayısı: Yatırımcılar için sistematik riskin düzeyini ölçebilmek için kullanılan yöntem beta β katsayısıdır. Bu katsayı, varlığın getirisinin, Pazar getiri oranının değişikliğine karşı göstermiş olduğu tepkilerin bir göstergesi yani endeksidir.

5. BÖLÜMFİNANSAL TABLOLAR • Finansal Durum Tablosu (Bilanço) • Gelir Tablosu • Nakit Akım Tablosu • Öz Sermaye Değişim Tablosu

FİNANSAL TABLOLARIN AMACI •finansal bilgi talep edebilme imkanına sahip olmayan – geniş bir kullanıcı kitlesine, •genel olarak işletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçları ve nakit akışları hakkında –faydalı bilgi sağlamak; •ayrıca, işletme yöneticilerinin, yönettikleri kaynaklar ile ilgili – hesap verebilirliklerini göstermektir.

Finansal Raporlamada Temel Varsayımlar - Tahakkuk Esası • İşlemlerin ve diğer olayların etkisi gerçekleştiğinde tanınır, ödeme yapıldığında veya tahsil edildiğinde değil • İlgili oldukları dönemlerde kaydedilirler • İşletmenin Sürekliliği İşletmenin faaliyetlerine öngörülebilir gelecekte devam edeceği varsayımına göre hazırlanır • Amaç işletmenin tasfiyesi veya sınırlanması ise, bir başka yaklaşım daha doğru olur

Finansal Tabloların Niteliksel Özellikler • Anlaşılabilirlik • Karşılaştırılabilirlik • İhtiyaca Uygunluk • Önemlilik • Güvenilirlik • Gerçeğe Uygun Sunum • Özün önceliği • Tarafsızlık • İhtiyatlılık ve Tamlık (bütünlük) • ZAMANINDA SUNUM • FAYDA/MALİYET DENGESİ

FİNANSAL TABLOLARDA TANIMA -VARLIK- –Varlığın gelecekte işletmeye ekonomik yarar girişine neden olacağı olası ise, –Varlığın maliyeti ya da değeri güvenilir biçimde ölçülebiliyor ise.

FİNANSAL TABLOLARDA TANIMA -YÜKÜMLÜLÜK (BORÇ)- –İşletmenin dönem sonunda geçmiş bir olaydan kaynaklanan bir yükümlülüğü varsa, –İşletmenin ödeme için ekonomik faydaları içeren kaynakları transfer etmesi olası (genellikle nakit çıkışı muhtemel ise) ise –Yükümlülük tutarı güvenilir biçimde ölçülebiliyor ise.

FİNANSAL TABLOLARDA TANIMA -GELİRİN /GİDERİN TANINMASI- •Teoride Kar Yaklaşımları –Birincisi; Varlık /Yükümlülük yaklaşımı –İkincisi ise; Hasılat/Gider yaklaşımı

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU MESLEK MENSUPLARI İÇİN