Opleiding Duurzaam = gewoon doen !

1. OpleidingDuurzaam = gewoondoen! POM Oost-Vlaanderen, POM West-Vlaanderen, POM Zeeland i.s.m. BECO België

2. Agenda • Kennismaking • Watis MVO? • Waarstaan de Vlaamse /Belgischebedrijven? • Waarom MVO? • Hoemaatschappelijkverantwoordondernemen in je bedrijf? • Doorkijknaar de volgendesessies

3. Aanpak • Interactief, kennisdelen met elkaar • Op maat, ruimtevoorconcretevragen en cases vanuitjullieeigenbedrijf

4. 1. Kennismaking

5. Céline De WaeleAdviseurBECO België NVKoninginAstridplein 41-422018 Antwerpent: 03/250.91.61dewaele@beco.be http://www.beco.be // http://www.duurzaam-ondernemen.be // http://www.duurzaamheidsverslaggeving.be

6. Duurzaam bouwen - Energieprestatie gebouwen - Materialen met lage energie-inhoud en lage milieuschade - Energiezuinig of passief bouwen Energie in de industrie - Energie-audit/ haalbaarheidsstudie - Duurzame energie (WKK, groene stroom) - Basisengineering • Duurzame productinnovatie • - Ecodesign • - Carbon footprint • - Cradleto cradle Energie in de tertiaire sector - Energie-audit - Duurzame energie (wind/water/groene energie) Eco-efficiëntie en afvalpreventie - Procesoptimalisatie - Duurzame bedrijventerreinen - Afvalpreventie en – scheiding Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen - Duurzaamheidsstrategie - Stakeholdermanagement - Duurzaamheidsverslaggeving

7. Voorstelling deelnemers 1. Voorstelling bedrijf 2. Argumenten voor deelname en verwachtingen 3. Eén voorbeeld van MVO in uw bedrijf KORT & KRACHTIG !

8. 1. Watis MVO? Zie: Citaten over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

9. Wat is duurzaam of maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)? “Een continu verbeteringsproces waarbij ondernemingen vrijwillig en op systematische wijze economische, milieu- en sociale overwegingen op een geïntegreerde en coherente manier in de hele bedrijfsvoering opnemen en waarbij overleg met de stakeholders, of belanghebbenden, van de onderneming deel uitmaakt van dit proces” (ICDO – referentiekader MVO)

10. Wat is MVO? • Het zoeken naar evenwicht tussen financiële resultaten, sociale belangen en het milieu. • Hoe dat evenwicht het beste ligt, wordt bepaald door de belanghebbenden bij het bedrijf: de stakeholders (bv. eigen werknemers, klanten, aandeelhouders, overheid, …). • MVO creëert meerwaarde op de 3P’s (People, Planet, Profit) en aandacht te besteden aan de wensen en verwachtingen van alle relevante stakeholders. • De uitdaging voor bedrijven is om via de MVO-principeskansen op te sporen voor het doorvoeren van innovatie/verandering, met gelijktijdig voordeel voor mens, milieu en economie. • Praktijkervaringen wijzen uit dat die kansen gevonden worden voor bedrijven die ernaar op zoek gaan via een pro-actieveMVO-houding.

11. Economisch  Aankoop en onderhoud fietsen Huur overdekte stalling Minder parkeerplaatsenRekrutering nieuwe personeelsleden 3 FIETSPROJECT COLRUYT 8 9 Ecologisch Gebruikopenbaarvervoervermindertvoertuigkilometers 600.000 km/jaar. Besparing brandstof en vermijden luchtemissies 2,7 ton CO/jaar, 130 ton CO2:jaar Maatschappelijk Vermijdenverderetoenameverkeerscongestie Comfortabele woon-werkverplaatsingen Samenwerking met fietshersteldienst: sociale tewerkstelling

12. Economisch Visitiekaartje voor bezoekers en nieuwe personeelsleden Lagere energiekost Hoger rendement medewerkers Gebouw is meer waard 3 ENERGIEZUINIG KANTOOR ALS VISITEKAARTJE bij Ecobouw(Aarschot) 8 9 Ecologisch Energiezuinige verlichting, zonnewering, warmtepomp, duurzame materialen (bv. hout, houtvezels als isolatie), enz. Personeel Grote glaspartijen > transparantie / open bedrijfscultuur en communicatie Mooie, rustgevendewerkomgevingwerktmotiverend

13. Kortom: MVO is het ‘jongleren’ met aspecten vanuit people, planet en profit rekening houdend met interne en externe stakeholders.

14. MVO kenmerken • Vrijwillig • MVO vervangt geen wetgeving en normering • Transparantie is essentieel • MVO gaat uit van het lange termijnperspectief • MVO gaat uit van een ketenbenadering constructeurs, installateurs (indirecte) Supply Chain Productie grondstoffen (directe) leveranciers Afval verwerking afvallogistiek gebruikers distributie vestiging

16. 3. Waar staan de Vlaamse/Belgische bedrijven?

17. Enkeleonderzoeken • VBO (2007): • CEO's/voorzitters/gedelegeerd bestuurders of algemeen directeurs van 250 Belgische bedrijven met een omzet van minstens 1,25 miljoen € • Stad Antwerpen (2007): • 421 deelnemers op ca. 4500 uitnodigingen • 75% van de ondernemingenminder dan 10 werknemers • Prov. Vlaams-Brabant (2008): • 703 respondenten op ca. 6800 uitnodigingen • 70% van de ondernemingen minder dan 10 werknemers

18. Studieresultaten VBO, 2007

19. Waarrond werden voorbije 2 jaar maatregelen getroffen - stad Antwerpen? geen maatregelen occasionele maatregelen continue maatregelen

20. Waarrond werden voorbije 2 jaar maatregelen getroffen - Vlaams-Brabant? geen maatregelen occasionele maatregelen continue maatregelen

21. Waar wil uw bedrijf haar prestaties (nog verder) verbeteren? • 9 op 10 ondernemingen wenst haar beleid op minstens 1 van voorgelegde domeinen in de toekomst (nog verder) te verbeteren. • Top 5 domeinen waar men verbetering nastreeft: • Meten / verbeteren klanttevredenheid • Vorming en opleiding wn • Innovatie tbv verbetering concurrentiepositie • Verbeteren interne comm. • Verbeteren dialoog met klanten / leveranciers • Er bestaan weinig of geen verschillen tussen de studies in Vlaams-Brabant en Antwerpen. Top 5 is in beide onderzoeken dezelfde.

22. ConclusiesMVO-platform Antwerpen (2007) en Vlaams-Brabant (2008) • Veel van de bedrijven blijken al actief met MVO. Voor de meeste bevraagde MVO-kwesties geldt dat 50 – 80% van de bedrijven in de voorbije 2 jaar reeds maatregelen heeft genomen (continu dan wel occasioneel). • De 5 MVO-kwesties die in deze periode de meeste aandacht: • Meten en verbeteren van klanttevredenheid • Verbetering dialoog met klanten/leveranciers • Interne communicatie • Innovatie tbv verbetering concurrentiepositie • Verbeteren veiligheid en arbeidsomstandigheden

23. Conclusies MVO-platform Antwerpen (2007) en Vlaams-Brabant (2008) • Kleine bedrijven (met 0 – 10 wn.) blijken gemiddeld minder ver te staan in vergelijking met grotere bedrijven in het hebben van een uitgeschreven MVO beleid en de continue uitvoering van MVO-gerelateerde maatregelen. Dit kan deels verklaard worden door de lage herkenbaarheid (bv. medewerkersgerelateerde vragen) en door de lagere nood aan formalisering. • MVO-kwesties waarvoor in algemene zin door bedrijven de voorbije 2 jaar relatief weinig maatregelen zijn getroffen: • het bieden van loopbaankansen voor mensen uit kansengroepen. • de ontwikkeling en uitvoering van MVO-beleid in de breedte. Hier zijn nog weinig bedrijven mee bezig geweest, en het staat ook niet zozeer op het programma.

24. 5. Waarom MVO?

25. Waarom MVO (VBO, 2007)?

27. 10 redenen: waarom MVO? • Evoluerende wetgeving • Managementsystemen of overkoepelend beleid • Commerciële voordelen • Kostenreductie • Innovatie • Persoonlijke overtuiging • Personeelsmotivator • Omdat het product zelf dit vereist • Labeling of etikettering • Reputatiemanagement

28. 1. Wetgeving • Bv.: REACH (Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals), in voege sinds 1 juni 2007 - Verplichte registratie van chemische stoffen. Mogelijke beperkingen voor gebruik of autorisaties voor bepaalde toepassingen. - Niet alleen van toepassing voor stoffenproducenten uit de scheikundige, ferro- en non-ferrosector, maar ook indien men beroepsmatig stoffen gebruikt in sectoren als textiel, bouw, baksteen, beton, cement, glas, hout, schoonmaak, cosmetica, verf, kleding, papier, grafische industrie, elektronica, automobiel, enz.

29. Wie doet wat voor REACH – 4 rollen? “This product containschemicalsknownby the State of California to causecancer and birth defects orotherreproductiveharm.”

30. 1. Wetgeving • Bv.: VOS wetgeving > schilders decorateurs mogen vanaf 2010 enkel producten met een minimaal aantal solventen gebruiken

31. Van bedrijfsbeheer … naar ketenbeheer Bedrijf Leveranciers Transport Afval Gebruik

32. 2. Managementsystemen of overkoepelend beleid SocialAccountability International SA 8000 is een toonaangevend certificeringssysteem op het gebied van arbeidsomstandigheden. De standaard is gebaseerd op de internationale normen zoals neergelegd in de IAO en VN conventies en omvat onder meer standaarden rondom kinderarbeid, gedwongen arbeid, gezondheid en veiligheid, recht van vakvereniging en collectieve belangenbehartiging, discriminatie, werktijden en eerlijke betaling • Bv.: SA 8000

33. 2. Managementsystemen of overkoepelend beleid • Bv.: ISO 26000 – in ontwikkeling - geeft praktische richtlijnen voor: • het opzetten en implementeren van MVO; • het identificeren en betrekken van stakeholders; • het vergroten van geloofwaardigheid van claims en communicatie op het gebied van MVO. • Bv.: UN Global Compact Global Compact is een wereldwijd samenwerkingsverband tussen de VN en internationaal opererende bedrijven, dat in 2000 werd gelanceerd door de toenmalige VN-secretaris generaal KofiAnnan. Het verband richt zich op milieu, mensenrechten en arbeidsomstandigheden en heeft tot doel een aanzet te geven tot meer verantwoordelijk ondernemerschap. Wereldwijd onderschrijven intussen meer dan 2000 bedrijven Global Compact. www.unglobalcompact.org

36. 2. Managementsystemen of overkoepelend beleid • Bv.: ISO 9001, internationale normvoorkwaliteitsmanagement • Bv.: ISO 14001 (milieu) en VCA (veiligheid)

37. 3. Commerciële voordelen - marktaandeel • Bv.: Puro koffie In 2006 lanceerde Miko zijn fairtradekoffiePuro op de Belgische markt. De ontwikkeling van het product vond haar oorsprong in Engeland. “Daar staat duurzaam ondernemen mijlenver voor op België”, aldus Frans Van Tilborg in De Morgen.”Aan de andere kant van het Kanaal heeft Max Havelaar een marktaandeel van 15 procent van het koffieverbruik. Hier is dat amper 1,8 procent. Dat is dramatisch weinig. Nu onze fairtradekoffie ook in België op de markt is, hopen we natuurlijk dat ons land dezelfde weg op gaat als in Engeland."

38. 3. Commerciële voordelen – op vraag van uw klantenBedrijven/overheden B-to-B Duurzame overheidsopdrachten krijgen stimulans De Vlaamse Regering heeft op 5 september 2008 de krachtlijnen voor het actieplan duurzame overheidsopdrachten vastgelegd. Het wil het duurzaam aankoopbeleid op basis van milieuvriendelijke en sociaal-economisch verantwoorde producten en diensten bij de Vlaamse overheid structureel uitbouwen. De doelstelling is om tegen 2020 100% duurzame overheidsaankopen te doen.

39. 3. Commerciële voordelen – op vraag van uw klantenConsumenten B-to-C

40. 3. Bron:www.duurzameontwikkeling.be

41. Bijna alle Belgen (95 %) zijn bereid meer te betalen voor duurzame of milieuvriendelijke bouwmaterialen. Bijna de helft van de ondervraagden wil tot 10 % meer neertellen voor duurzaamheid. 46 % is bereid om tussen 10 % en 30 % meer te betalen voor milieuvriendelijke en duurzame bouwmaterialen. (Bron: enquête van Reynaers Aluminium en het magazine 'Ik ga bouwen/Je vaisconstruire, 2008)

42. 4. Kostenreductie Vzw De Prijkels: “Afval wordt winst voor iedereen” “De kleine bedrijven op ons bedrijventerrein genereren veel afvalstromen. Zeker voor kleinere bedrijven is het niet evident om daar op een ecologisch en economisch verantwoorde manier mee om te gaan. Het groepscontract dat de vzw met de afvalwerker SITA afsloot, levert iedereen winst op – ook het milieu.” Andere voorbeelden: beveiliging, groenaanleg, stakeholderoverleg met buurt en gemeente …

43. 4. Kostenreductie Vb.: Variatie hoeft niet duur te zijn Bouwbedrijf Nijhuis (Rijsen, NL): de eindgebruiker staat centraal in het bouwproces. Voor het maken van een basisontwerp wordt een uitgebreide interne kennisbank met klantgebonden specificaties gebruikt. Er wordt ook samengewerkt met een beperkt aantal toeleveranciers die goed gebrieft worden. Resultaten: • Reductie van faalkosten. • Betaling van (dalende) ontwerpkosten door de opdrachtgever.

44. 5. Innovatie Bv.: Steelcase

45. end-of-use materials use production transport LCA (Life CycleAssessment): meting van de milieuimpact van een product tijdens de verschillende productie- en consumptiestadia

46. Materials 0% hazardous materials 26% recycled materials Packaging 100% recycled materials End of life 99% recyclable Use No VOC emissions Production ISO 14001 100% foam is water-based No glue Transport Eco Smart+

49. 35% less trucks on the road save per year*… • 43.000 lit petrol • 143 tones of CO2 • * For 100.000 chairs sold

50. 6. Vanuit persoonlijke overtuiging – waardegedreven ondernemerschap Eerst echt in MVO geloven, vervolgens MVO implementeren en dan pas erover communiceren