Sektor bankowy -Elektroniczne instrumenty płatnicze ocena stanu bieżącego, kierunki rozwoju

1. I Część Kongresu Gospodarki Elektronicznej Sektor bankowy -Elektroniczne instrumenty płatnicze ocena stanu bieżącego, kierunki rozwoju Andrzej Wolski Dyrektor Generalny ZBP Warszawa, 21 marca 2006 r.

2. Pierwsza część Kongresu wywołała m.in. następujące konstatacje:1. Świadomość zmian jakie dokonują się w świecie, 2. Postęp jaki dokonał się w Polsce w gospodarce elektronicznej3. Dystans do krajów świadomie wspierających model gospodarki opartej na wiedzy

4. Dane roku 2005 wskazują wkład sektora bankowego w rozwój gospodarki elektronicznej • Ograniczona rola „niewidzialnej ręki rynku” • Proces ten był wynikiem: • Porozumienia na rzecz bankowości elektronicznej między bankami, NBP i firmami infrastrukturalnymi • Zmian prawnych • Wspólnych prac koncepcyjnych • Prac standaryzacyjnych • Prac organizacyjnych i wdrożeniowych • Budowy instytucji wspólnej infrastruktury technicznej: TELBANK S.A., KIR S.A., BIK S.A., BIG S.A., SWD w ZBP, CENTRAST S.A., PolCard S.A.

5. Działania podjęte w obszarze obrotu bezgotówkowego: • Przyjęto szereg standardów międzynarodowych, w • tym standardy NRB/IBAN, BIC, EMV, • Dostosowano prawo polskie do wymogów UE w obszarze syst. pł • Wdrożono instrumenty bezgotówkowe • i rozwiązania ułatwiające dokonywanie • płatności takich jak polecenie zapłaty, gospodarcze • obciążenie bezpośrednie czy MPS • Wyeliminowano dokumenty papierowe z obiegu międzybankowego • Zabezpieczono tracący na znaczeniu obrót czekowy • Podjęto stała kampanię promującą obrót • bezgotówkowy i nowe instrumenty płatnicze

6. W 10 największych krajach UE 24% dochodów banków to prowizje od transakcji systemu płatniczego. • Detaliczny obrót bezgotówkowy w Polsce obejmuje nadal zaledwie 2% obrotu płatniczego kraju. Jest jeden z najgorszych wyników w UE. • W UE ( dawna 15 państw) koszty gotówki to 0,4-0.6 % KPB • W Polsce szacuje się, że koszt gotówki sięga do 1% KPB • Koszty ponoszą: • Banki • Bank centralny • Sektor sprzedaży detalicznej • Konsumenci i podatnicy

7. Koszty usług bankowych • Wg ostatniego raportu McKinsey&Company banki w Polsce nie zarabiają że na obsłudze systemu płatniczego a dopłacają. Teza ta wymaga sprawdzenia jakie wartości brano do badań, ale faktem jest że koszty banków polskich na budowę systemów informatycznych są ogromne. • Koszty licencji, hardware i software są analogiczne we wszystkich systemach bankowych • Polski system charakteryzuje się: • 3 sesje rozliczeniowe dziennie • Mniejsza ilość rachunków • Mniejsza ilość operacji • Niższa zamożność klientów a więc niższy osad na rachunkach • Wyższe koszty telekomunikacji • Niska podatność klientów na nowe produkty i kanały dystrybucji *McKinsey&Company, Payments Charting a Course to Profit, grudzień 2005

8. Wady obrotu gotówkowego: • sprzyjają wielu nadużyciom, • stanowią cel niebezpiecznych dla życia ataków • przestępczych • - sprzyjają unikaniu płacenia podatków • zmniejszając wpływy do budżetu państwa, • - pozostająca w obiegu gotówka nie podlega procesowi • akumulacji, nie sprzyja inwestowaniu, nie ułatwia • zasilania gospodarki w kredyty, jakich banki udzielają • konsumentom i przedsiębiorcom.

9. W Polsce dominującą formą płatności bezgotówkowych jest polecenie przelewu: 79,34 % Zauważalny jest wzrost ilości płatności dokonywanych kartami płatniczymi : 20,03 %. Formą zanikającą jest płatność czekiem. Przyszłość przed : poleceniem zapłaty.

10. Główne czynniki hamujące rozwój obrotu bezgotówkowego Przyzwyczajenie do obrotu gotówkowego Niskie, niestabilne dochody ludności Niski stopień ubankowienia społeczeństwa - posiadanie rachunków bankowych przez uczestników transakcji jest podstawowym czynnikiem determinującym możliwość dokonania płatności w formie bezgotówkowej, Wysokie koszty telekomunikacji

11. Inne czynniki hamujące rozwój obrotu bezgotówkowego • Ceny usług - Jednym z kierunków obniżania cen za usługi • bankowe jest wykorzystywanie elektronicznych • kanałów dostępu do usług bankowych i zwiększanie ilości oraz wolumenu operacji bezgotówkowych • Preferencje klientów: • dostęp do gotówki • bezpośredni kontakt z pracownikiem bankowym • Unikanie form płatności typu polecenia zapłaty • lub zlecenie stałe ze względu na brak zaufania do urządzeń technicznych • Szara strefa

12. Zalety obrotu bezgotówkowego • Obrót bezgotówkowy podlega informatyzacji i nabiera wszelkich cech właściwych procesom i produktom opartym o zaawansowane technologie • Elektroniczne transfery mogą skutecznie obsługiwać wszelkie operacje handlowe w gospodarce elektronicznej, zarówno transakcje wielko kwotowe jak i detaliczne. • Systemy płatnicze dostosowywane są do obsługi mikropłatności, • Obrót bezgotówkowy pozwala , w oparciu o ekonomię skali, na obniżenie kosztów, na zachowanie pozycji konkurencyjnej na rozwijającym się rynku płatniczym UE w tym bankowości mobilnej.

13. Efektywność kosztowa w Polsce i w Unii Europejskiej Źródło: GINB

14. Kierunki rozwoju Polski sektor bankowy na najbliższe lata stawia sobie za zadanie rozwój obrotu bezgotówkowego. Oznacza to: - wzrost liczby rachunków bankowych, - wzrost liczby operacji bezgotówkowych, w tym z wykorzystaniem instrumentów elektronicznych, - wzrost liczby posiadaczy kart płatniczych i wzrost liczby transakcji z użyciem kart, - zagospodarowanie wraz z innymi partnerami obszaru mikropłatności i wprowadzenie elektronicznego instrumentu dla transakcji niskokwotowych.

15. Planowane działania promocyjne na rzecz: • -powszechnego rachunku bankowego osób fizycznych, • dalszego rozwoju obrotu kartowego, w tym kart kredytowych • płatności w Internecie w tym opłaty administracyjne, • - rozliczeń przez konta bankowe płatności na rzecz pracowników, ZUS, podatkowych, płatności handlowych • - propagowanie zwrotu nadpłat podatku dochodowego • od osób fizycznych na konta bankowe podatników. • Wspólna kampania promocyjna z NBP na rzecz rozwoju obrotu bezgotówkowego

16. · Wprowadzenie do obrotu pieniądza elektronicznego, · koordynacja inwestycji w technologie o wzajemnie akceptowalnym standardzie instrumentów płatniczych · prowadzenie prac nad bezpieczeństwem internetu działania na rzecz obniżaniem kosztów telekomunikacji · efektywne wykorzystywanie baz danych · wykorzystanie nowoczesnych technologii do racjonalizacji kosztów prowadzonej działalności, min.: XML, faktura elektroniczna, podpis elektroniczny, mikroprocesor wieloaplikacyjny,

17. Wnioski (1) • Dystans jaki przeszedł polski system bankowy w ciągu ostatnich 15 lat to przejście od stanu głębokiego zapóźnienia do stanu pozwalającego na nawiązanie walki konkurencyjnej na wolnym rynku usług finansowych, jednym z otwartych liberalnych rynków UE • Sytuacja polskich banków przypominała w pewnym sensie sytuację jaką mamy obecnie w gospodarce elektronicznej w Polsce. • Osiągnięty postęp był możliwy m.in. dzięki współpracy banków w zakresie standardów i budowy wspólnej infrastruktury technicznej oraz promocji obrotu bezgotówkowego • Usługi płatnicze jakie otrzymali w ofercie od banków polscy obywatele są na porównywalnym poziomie jak usługi proponowane obywatelom innych krajów UE.

18. Wnioski (2) • Elektroniczne instrumenty płatnicze otworzyły możliwość dalszych prac nad wdrażaniem gospodarki elektronicznej, przekonały do Internetu i transakcji elektronicznych miliony klientów • Doświadczenia sektora bankowego w przyspieszaniu rozwoju i nadrabianiu zaległości można wykorzystać w skali całej gospodarki, m.in. poprzez konsekwentne uruchamianie wszelkich bodźców mających na celu rozszerzenie wykorzystywania Internetu przez administrację i wszystkich podmiotów mających z nią kontakt, poprzez jeden standard dokumentu zabezpieczanego podpisem elektronicznym, elektroniczny dostęp do publicznych baz danych, elektronizację wybranych procedur sądowych, ogólnoplski system antyoszukańczy, łączący systemy publiczne i prywatne, powszechnie dostępna informacja o miejscach pracy i e-edukacja

19. Proces edukacji społecznej ma swoje tempo, uwarunkowania , może być stymulowany poprzez umiejętne działania administracyjne, stosowanie instrumentów finansowych. Może też być spowalniany, poprzez np. zaniechania, komplikowanie procesu standaryzacji, bariery prawne, protekcjonizmy itp.. • W Polsce do tej pory mieliśmy do czynienia z rozwojem spontanicznym, jako wynikową procesów kulturowych i rynkowych. • Brak było strategicznego myślenia i konsekwencji w działaniach na rzecz rozwoju społeczeństwa informatycznego kolejnych Rządów III RP. Liczymy że kolejny Kongres gospodarki elektronicznej odnotuje w tej sferze przełom. • Sektor bankowy deklaruje swoje poparcie i wolę współpracy w tym procesie

20. Dziękuję za uwagę