RACJONALNE GOSPODAROWANIE ENERGIĄ, WODĄ I ODPADAMI

1. RACJONALNE GOSPODAROWANIE ENERGIĄ, WODĄ I ODPADAMI

2. Czym jest racjonalne gospodarowanie? • Racjonalne gospodarowanie jest jednym z kluczowych pojęć w ekonomii, w myśl którego podmiot dokonuje takiej alokacji ograniczonych zasobów, które optymalizują korzyści, jakie z tego czerpie. • Do racjonalnego gospodarowania zmusza rzadkość zasobów i dóbr dostępnych w gospodarce. Warunkiem racjonalnego gospodarowania jest możliwość wyboru pomiędzy różnymi wariantami rozwiązań, a także sprecyzowane kryteria wyboru. Rozwiązanie najbardziej racjonalne z punktu widzenia jednego kryterium nie musi takie być w kontekście innego kryterium.

3. Zasada racjonalnego gospodarowania Zasada racjonalnego gospodarowania może być sformułowana w dwóch wymiarach: • Maksymalizacja efektów, przy założonym poziomie nakładów • Minimalizacja nakładów, przy założonym poziomie efektów Racjonalność postępowania wymaga, aby podmiot zbierał i analizował przy pomocy rozumu wszystkie informacje niezbędne do podjęcia właściwej decyzji o alokacji zasobów. Oznacza to, że postulat racjonalności wymaga od podmiotu znajomości wszystkich tych informacji oraz zdolności do ich właściwego przetworzenia. W praktyce takie warunki są rzadko spełnione, ze względu na ograniczoność dostępnej w danym momencie wiedzy. Zdobycie wiedzy, która pozwoliłaby na dokonanie najlepszej możliwej decyzji także wiąże się z poniesieniem określonych kosztów, co oznacza obniżenie efektywności rozwiązania. W związku z tym podmioty gospodarcze podejmują decyzje w warunkach ryzyka i niepewności.

4. Dlaczego powinniśmy racjonalnie gospodarować energią? Zgodnie z wytycznymi Ustawodawstwa Unijnego w 2020 roku udział odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym kraju powinien wynosić 15% przy jednoczesnym zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych o 20 % i poprawie efektywności (zmniejszeniu zużycia energii pierwotnej) o 20%. Obecnie udział odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym to zaledwie ok 5%.W produkcji energii elektrycznej największy udział stanowi węgiel kamienny (ok. 57%) i węgiel brunatny (ok. 34%). Pozostałe źródła takie jak gaz ziemny, olej opałowy, biomasa, elektrownie wiatrowe, wodne to zaledwie 9%. Energia cieplna niezbędna do ogrzewania naszych mieszkań podobnie jak energia elektryczna produkowana jest ze spalania nieodnawialnych surowców naturalnych; węgla i gazu, których głównym składnikiem jest węgiel i metan. Kopaliny, jako źródła nieodnawialne, których zasoby szybko się wyczerpują muszą być racjonalnie wykorzystywane. A my możemy się do tego przyczynić poprzez racjonalne gospodarowanie produktami powstałymi w wyniku ich przetwarzania. Spalanie kopalin zwiększa obecność w atmosferze gazów potęgujących efekt cieplarniany, co z kolei przyczynia się do zmian klimatycznych. Do gazów „cieplarnianych" należą min. dwutlenek węgla, ozon, freony, metan tlenki rzutu, halony...

5. Energia cieplna Dużą ilość energii zużywamy na ogrzewanie naszych domostw oraz podgrzanie wody. Aby racjonalnie korzystać z ciepła powinniśmy:

6. Nie zabudowywać i nie zasłaniać grzejników, aby umożliwić właściwą cyrkulację powietrza w ich otoczeniu. Zabudowany lub zasłonięty grzejnik powoduje, że ciepło nie rozprzestrzenia się równomiernie w pomieszczeniu a grzana jest głównie ściana zewnętrzna, przez co rosną straty ciepła.

7. Zmniejszać straty ciepła przez okna i drzwi zapewniając ich odpowiednią szczelność pamiętając jednocześnie o odpływie powietrza niezbędnego do właściwego funkcjonowania wentylacji, która uchroni mieszkanie przed zawilgoceniem (a później zagrzybieniem). Nie można całkowicie odciąć dopływu świeżego powietrza, które jest niezbędne do oddychania i usunięcia z pomieszczeń wilgoci, której źródłem są ludzie i czynności gospodarcze przez nich wykonywane (np. gotowanie).

8. Wietrzyć mieszkanie należy krótko i intensywnie poprzez szerokie otwarcie okien i drzwi balkonowych z jednoczesnym zamknięciem zaworów termostatycznych przy grzejnikach. Nie należy uchylać ani „rozszczelniać" okien przy otwartych zaworach grzejnikowych, ponieważ zimne powietrze ochładza grzejnik i termostat otwiera się, co powoduje zbędne straty ciepła.

9. Efektywnie wykorzystywać zawory termostatyczne w celu obniżenia temperatury w pomieszczeniu. Jeśli spodziewamy się gości, to należy przymknąć zawór termostatyczny przy grzejniku, bo każda osoba emituje ciepło w ilości porównywalnej z wydajnością połowy „żeberka" grzejnika. W sypialni i rzadziej odwiedzanych pomieszczeniach warto obniżać temperaturę do 16°C. Będzie to korzystne nie tylko ze względu na oszczędność energii, ale również dobre dla zdrowia.

10. Zwracać uwagę na właściwe użytkowanie pomieszczeń wspólnych w budynku takie jak; klatki schodowe, korytarze, suszarnie, pralnie i piwnice. Należy zwrócić szczególną, uwagę na zamykanie drzwi wejściowych i okien na klatce schodowej, zamykanie okienek w piwnicach i innych pomieszczeniach wspólnego użytku.

11. Energia elektryczna Mniejsze zużycie energii elektrycznej to mniejsze rachunki za prąd. Poza tym jest to także oszczędzanie środowiska. Większość osób może bezproblemowo zmniejszyć zużycie energii elektrycznej w swoim mieszkaniu nie rezygnując z komfortu. Codziennie wykonujemy setki czynności, podczas których konieczne jest korzystanie z energii elektrycznej. Nie używajmy jej jednak niepotrzebnie. Starajmy się racjonalnie korzystać z urządzeń gospodarstwa domowego, gaśmy światło, kiedy wychodzimy z pokoju, wyjmujmy ładowarki z gniazdek. Przy zakupie nowego sprzętu elektrycznego sprawdź jego klasę energooszczędności. Pamiętaj, że klasa „A" to małe zużycie energii a urządzenia klasy „B" i „C" są dużo mniej energooszczędne. Bardziej efektywne użytkowanie sprzętów zasilanych energią elektryczną, wykorzystywanych w gospodarstwie domowym pozwala na znaczne obniżenie wysokości rachunków. Aby to osiągnąć pamiętaj o;

12. Do gotowania najlepsze są naczynia dobrze przewodzące ciepło, np. ze stali szlachetnej z dnem kompensacyjnym (wielowarstwowym utrzymującym ciepło po wyłączeniu kuchenki). Średnica garnka powinna być dopasowana do płyty pola grzejnego kuchenki, ale nie mniejsza. Garnki powinny mieć płaskie dno, najlepiej o grubości 3-5 mm i dobrze dopasowaną pokrywkę. Dno garnków powinno być czyste zanieczyszczenia mogą zwiększyć zużycie prądu nawet o 50%. Gotowanie bez pokrywki pochłania trzy razy więcej energii.

13. Podczas prania można łatwo oszczędzać prąd, wystarczy wybrać niższą temperaturę prania. Pojemność pralki powinna być zawsze w pełni wykorzystana. Bardziej oszczędne będzie jedno pranie w do pełna załadowanej pralce niż dwa prania, kiedy pralka będzie wypełniona zaledwie do połowy.

14. Optymalna temperatura chłodziarki Wynosi 7°C, a zamrażarki -18°C. Każdy dodatkowy stopień mniej, wymaga więcej prądu i więcej kosztuje. Należy pamiętać o rozmrażaniu zamrażarki zawsze wtedy, kiedy nagromadzi się w niej widoczna warstwa lodu. Zużywa ona wówczas więcej prądu. Już przy warstwie lodu o grubości 0,5 cm koszty energii niepotrzebnie rosną. Pamiętaj że lodówka powinna znajdować się z dala od źródeł ciepła przy obniżeniu temperatury pomieszczenia o 1 stopień Celsjusza, lodówka zużyje o ok. 5 procent mniej energii.

15. Używaj żarówek energooszczędnych, zużywają 5-krotnie mniej energii niż standardowe i w porównaniu ze zwykłymi żarówkami działają 10 razy dłużej.

16. Wykorzystuj naturalne światło dzienne. Drzwi wewnętrzne powinny być z przeszkleniami umożliwiając swobodny przepływ światła pomiędzy pomieszczeniami.

17. Aby uniknąć niepotrzebnego zużycia energii, wyłączajmy całkowicie urządzenia elektryczne z trybu stand-by. Jeśli kilka urządzeń jest używanych w jednym miejscu, warto zaopatrzyć się w listwy przełącznikowe z gniazdkami. Dzięki temu można włączać i wyłączać wszystkie urządzenia jednocześnie.

18. Wyłączaj sprzęty na noc i gdy wyjeżdżasz na urlop nie tylko zapłacisz mniejsze rachunki ale także możesz uniknąć uszkodzenia sprzętu przy awarii sieci elektroenergetycznej.

19. Woda Całkowita objętość wody na Ziemi wynosi około 1,386 mln km3 (332.5 mln. m3), z czego 97% to wody słone. Wody słodkie w 68% zmagazynowane są w lodach i lodowcach. Pozostałe 30% wód słodkich znajduje się pod ziemią. Powierzchniowe zasoby słodkiej wody, w rzekach czy jeziorach, wynoszą około 93,000 km', co stanowi zaledwie 1/150% całkowitych zasobów wodnych Ziemi. A mimo to rzeki i jeziora są podstawowym źródłem wody w codziennym życiu człowieka. Ciągłe zwiększanie się zużycia wody doprowadziło do tego, iż wiele regionów na Ziemi cierpi na niedostatek wody. Polska jest jednym z najuboższych w wodę krajów europejskich. Wielkość zasobów wodnych stawia nas na 26 miejscu w Europie. Dlatego powinniśmy oszczędnie gospodarować wodą stosując proste metody takie jak;

20. Wymiana uszczelek przy kapiących kranach i spłuczkach w toaletach. Jeżeli kran kapie z częstotliwością 1 kropli na sekundę można oczekiwać utraty 11935 litrów wody rocznie. Zostanie to dodane do kosztów Państwa rachunku za wodę i ścieki. Sprawdźcie również czy Wasze instalacje wodociągowe nie mają przecieków.

21. Używajmy spłuczek z funkcją stop oraz podziałem na spłukiwanie oszczędnościowe 3/6 litrów.

22. Używanie małej ilości wody do kąpieli najlepiej poprzez wzięcie prysznica zamiast kąpieli w wannie. Nie dość, że jest bez porównania bardziej igieniczne, to jeszcze bez porównania bardziej oszczędne.

23. Zakręcanie wody podczas mycia zębów, golenia lub namydlania pod prysznicem. Każda kropla wody to dodatkowy koszt związany zarówno z jej zużyciem jak i podgrzaniem oraz opłatą za ścieki.

24. Stosowanie perlatorów (napowietrzających końcówek na wylewkę) pozwała zmniejszyć zużycie wody o I 5-50%.

25. Gaz ziemny Zwany również błękitnym paliwemjest stosowany do celów grzewczych, jako paliwo w silnikach oraz do syntez chemicznych. Jego skład chemiczny to mieszanina węglowodorów (głównie metanu - powyżej 90% i etanu), zawierająca jako domieszki azot, helowce, tlen, tlenek węgla(IV), siarkowodór, siarczek węgla(IV). W gospodarstwie domowym instalacje gazowe podłączone do kuchenek służą do przyrządzania potraw. Przy użyłkowaniu kuchenki gazowej musimy w pierwszej kolejności zadbać o bezpieczeństwo, czyli sprawdzenie czy gaz nie ucieka. Aby racjonalnie gospodarować gazem powinniśmy zwrócić Szczególną uwagę na to aby;

26. Płomień nie powinien wychodzić poza ścianki garnka podczas gotowania gdyż część gazu jest marnotrawiona.

27. Podczas gotowania przykrywać garnki pokrywkami, co zwiększy efektywność gotowania. Potrawy gotują się szybciej przez co zmniejszymy zużycie gazu.

28. Selektywna zbiórka odpadów Zgodnie z dyrektywami UE do 2020 roku Polska powinna zwiększyć poziom odzysku i recyklingu odpowiednio do 60% i 50% wytwarzanych odpadów opakowaniowych, a więc metali, papieru, tworzyw sztucznych i szkła. W przeciwnym przypadku poniesiemy konsekwencje w postaci wysokich kar. W naszym mieście w zakresie gospodarki odpadami funkcjonuje program ,EKODUO 2000" polegający na dualnej zbiórce odpadów u źródła z podziałem na frakcję mokrą i suchą.

29. Frakcja mokra, która stanowi ok. 30% całej masy odpadów komunalnych kierowana jest do kompostowania. Zaliczamy do niej; -resztki warzyw i owoców, -resztki po posiłkach, -resztki mięsa i ryb, -kości, -filtry po kawie, -skorupki po jajkach i orzechach, -trawa, -liście, -zwiędłe kwiaty, -inne.

30. Frakcja sucha trafia na linię sortowniczą gdzie odpady poddawane są segregacji mechanicznej, na sicie bębnowym (rozdział na frakcje) oraz ręcznej segregacji na surowce wtórne takie jak; - opakowania szklane, -opakowania papierowe, -tworzywa sztuczne, -metale kolorowe, -porcelana, ceramika, -żarówki, -pieluchy, -wata, -niedopałki papierosów, - inne

31. Wykonał: Na podstawie ulotki Spółdzielni Mieszkaniowej „Południe” we Włocławku i strony internetowej : wikipedia.pl Mikołaj Szczerbiak Kl. IIB Gimnazjum Nr 4 im. ONZ we Włocławku Rok szkolny 2012/2013 Opiekun: Grzegorz Stolcman