Download
1 / 65
E N D
Rehberlik nedir? Bireyin kendini anlaması,problemlerini çözmesi,gerçekçi kararlar alması,kapasitelerini kendine en uygun düzeyde geliştirmesi,çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye verilen psikolojik yardımlardır. (Kepçeoğlu ,1995)
Okullarda Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri • Hizmetler Modeli • Süreç Modeli • Görevler Modeli • Kapsamlı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programları Modeli
Hizmetler Modeli Bu modelde; • Psikolojik Danışmanların etkinlikleri • Oryantasyon • Bireyi Tanıma • Bilgi verme • Psikolojik Danışma • Yerleştirme ve izleme Bu Model; birinci derecede ortaöğretim yönelimli olması, rehberlik hizmetleriyle öğrenciye kazandırılacak davranışların değerlendirmeye uygun olmaması ve psikolojik danışmanların zamanlarını nasıl kullanmaları, hangi etkinliğe ne kadar zaman ayırmaları gerektiğinin belirsiz olması yönleriyle eleştirilmiştir.
Süreç Modeli Bu Model; Psikolojik Danışma hizmetinin klinik ve terapötik yönü vurgulanmış, psikolojik danışmanlar psikolojik danışma, müşavirlik ve koordinasyon rollerini üstlenmişlerdir.
Görevler Modeli Bu modelde psikolojik danışmanların görevleri basitçe listelenmiştir. Bu görevler fazla sayıdadır ve son görev genellikle “ZAMAN ZAMAN KENDİSİNE VERİLEN GÖREVLERİ YERİNE GETİRİR” şeklindedir. Bu durum da psikolojik danışmanların rollerinde bazen belirsizliklere neden olmuştur…
Kapsamlı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programları Modeli • PDR hizmetleri sadece problem yaşayan öğrencilere değil, tüm öğrencilere yöneliktir. • Gelişimsel rehberlik yaklaşımı organize edilmiş ve planlı bir müfredatı gerektirir. • Gelişimsel rehberlik esneklik gösterir. • Gelişimsel rehberlik, okuldaki eğitimsel süreçler bütününün tamamlayıcı bir parçasıdır ve PDR programı akademik programlarla bağlantılı ve etkileşim hâlindedir. • PDR programından beklenen verimin alınabilmesi için okuldaki tüm personelin katılımı ve iş birliği gerekir. • Gelişimsel rehberlik, öğrencilerin kişisel gelişimleri ve bireysel potansiyelleri üzerinde odaklaşmıştır. • PDR programıyla gerçekleştirilen amaçlar dışında psikolojik danışmanların bireysel olarak ilgilenmeleri gereken problemli öğrenciler de söz konusudur.
Kriz odaklı yardım hizmeti Bilgi verme ve yöneltme ekseninde Uzman odaklı Tepkisel Görev yönelimli Öğretimden ayrıştırılmış Genel ve yapılanmamış Var olanı korur ve sürdürür Bağımsız uygulamalar Profesyonel müdahale Gelişmeyi sağlayıcı ve kolaylaştırıcı Tüm gelişim alanlarına yönelik yeterlilik kazandırma Öğretmen odaklı Yaratıcı ve esnek Program bütünlüğünde Hedef yönelimli Öğretimle bir arada Var olanı değerlendirme ve geliştirme Sürekli – aşamalı - ardışık Geleneksel – Gelişimsel Yaklaşımın Karşılaştırılması Geleneksel Gelişimsel
PDR Programlarının süreçsel Öğeleri • Bireysel Planlama • Müdahale Hizmetleri • Sistem Desteği • Rehberlik Müfredatı
Bireysel Planlama: Öğrencilerin kişisel ve mesleki gelişimlerinin yanı sıra kendi öğrenimlerini de planlamaları ve yönetmelerine yardımcı olacak etkinlikleri içerir. Müdahale Hizmetleri : Bu hizmetler çerçevesinde öğrencilerin psikolojik danışma, müşavirlik, sevk yada sadece bilgi vermeyi gerektiren acil sorunlarına ve ihtiyaçlarına yönelik etkinlikleri içerir. Sistem Desteği : PDR Programının oluşturulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesini sağlayacak yönetimsel ve eğitsel etkinlikleri içerir. Rehberlik Müfredatı : Her düzeyden tüm öğrencilere, normal büyüme ve gelişim bilgisi sağlamak ve yaşam becerilerini kazanma ve kullanmalarına yardımcı olmayı içerir.
Grup Rehberliği Sınıf Bireysel Pln Müdahale Hizmetleri Prg.Geliştrm Diğer Hafta Kazanım Okul
Programın Genel Amaçları • Okula ve çevreye etkin olarak uyum sağlamaları, • Potansiyellerini tam olarak kullanıp eğitsel başarılarını artırmaları, • Kendilerini tanımaları,kabul etmeleri ve geliştirmeleri, • Başkalarını anlamaları, kabul etmeleri ve kişiler arası etkileşim becerilenin geliştirmeleri, • Topluma karşı olumlu anlayış ve tutum geliştirmeleri, • Hayatı güvenli ve salıklı sürdürmek için olumlu tutum ve davranışlar geliştirmeleri, • Eğitsel ve mesleki kararları için gerekli olgunluğa ulaşmaları amaçlanmaktadır…
İlköğretimde mevcut rehberlik/sosyal etkinlikler saati 2005/2006 eğitim öğretim döneminde programsızyürütülmüştür.
Programın Vizyonu İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sınıf Rehberlik Programı”nın vizyonu; gelişen ve değişen dünyada kendini ve içinde bulunduğu durumu doğru algılayan, kendisi ve çevresiyle barışık, kişisel değerleri ile toplumsal beklentiler arasında bir denge kurabilen, yaşadığı toplumun sorumlu bir üyesi olan, karar verme, sorun çözme, kişiler arası ilişki ve iletişim becerilerine sahip, kapasite ve yeteneklerini en uygun biçimde geliştiren, potansiyelini tam olarak kullanan, başarıyı ve hayat boyu öğrenmeyi amaç edinmiş, araştıran, sorgulayan, üretken ve mutlu, kendini gerçekleştiren bireyler yetiştirilmesine katkı sağlamaktır.
PROGRAM; • İLKÖĞRETİM DE 15+3 • ORTAÖĞRETİM DE 30+6 Hafta olarak düzenlenmiştir… Burada belirlenen ilköğretime yönelik olarak 3 hafta, ortaöğretime yönelik olarak ise 6 hafta rehberliğe ilişkin test, envanter uygulamaları, meslek gezileri gibi konular için ayrılmıştır.
Programın Yapısı Program hazırlanırken; * kişisel – sosyal, * eğitsel, * mesleki rehberlik alanları temel alınmıştır…
Kişisel-sosyal rehberlik; Bireyin “kişisel-sosyal” gelişim ihtiyaçlarını karşılamak ve böylece onun kişisel gelişim ve uyumuna yardımcı olmak amacıyla yürütülen PDR hizmetleridir... • Eğitsel rehberlik; Bireyin öğrenmesini kolaylaştırmak, eğitsel başarısını artırmak, yetenek ve ilgilerine uygun bir eğitim dalı seçmesine katkı sağlamak, eğitim yaşamıyla ilgili karşılaştığı sorunlarının çözümüne yardımcı olmak, birey için uygun ve etkin bir öğrenme ortamı oluşturmak amacıyla yürütülen PDR hizmetleridir… • Mesleki rehberlik; Bireyin çeşitli meslekleri tanıması, kendi özelliklerine uygun meslekleri seçmesi, seçtiği mesleğe hazırlanması ve mesleki yönden gelişmesi amacıyla yürütülen PDR hizmetleridir…
Programda yer alan kazanımlar diğer derslerin içerisinde ve ara disiplinlerde yer alan rehberlik kazanımları dikkate alınarak düzenlenmiştir.
İLKÖĞRETİM 1-8 SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMLARINDAYER ALAN REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA İLE İLGİLİ KAZANIM ÖRNEKLERİ • Fiziksel özelliklerini tanıyarak olumlu bir beden imgesi geliştirir. Hayat Bilgisi • İlgi duyduğu mesleklerin gerektirdiği eğitim, bilgi, beceri ve kişilik özelliklerini araştırır. Sosyal Bilgiler • Duygu, düşünce ve hayallerini ifade eder. Türkçe
İLKÖĞRETİM 1-8. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMLARI İLE EŞLEŞEN ARA DİSİPLİNLERDE YER ALAN REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA İLE İLGİLİ KAZANIMLAR • Zamanını düzenli kullanır, planlı çalışma becerisini geliştirir. Hayat Bil.-1/ Mat-1 PDR • Kuralların koruyucu ve önleyici yanlarını fark eder. Fen Bil. 4 PDR • Çatışmaları şiddete başvurmadan çözebilme becerisi gösterir. Hayat Bil. 1-3 İnsan Hakları PDR
Birbiriyle ilişkili, beceri, kavram ve değerlerin bir bütün olarak görülebildiği özgün bir yapıdır. Kazanımlara ve etkinliklere ilişkin öğretmene yardımcı olacak ve yol gösterecek ifadelerdir. BİRİNCİ SINIF YETERLİK ALANI: GÜVENLİ VE SAĞLIKLI HAYAT Öğrencinin öğrenme süreci içerisinde planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar yoluyla edinmesi beklenen bilgi, beceri ve tutumlardır.
Programda yeterlik alanlarındaki kazanımlara ilişkin açıklamalar ve kazanımları işlenirken dikkat edilmesi gereken hususlar ayrı bir tablo ile sunulmuştur.
BİRİNCİ SINIF YETERLİK ALANI: OKULA VE ÇEVREYE UYUM
PROGRAM UYGULANIRKEN BAZI KAZANIMLARIN BİR HAFTA ÖNCEDEN SINIF VE SINIF REHBER ÖĞRETMENLERİ TARAFINDAN İNCELENMESİ PROGRAMIN SAĞLIKLI YÜRÜTÜLMESİ AÇICINDAN ÖNEMLİDİR…
GELİŞİM ALANLARIYLA İLGİLİ 7 YETERLİK ALANI • Okula ve Çevreye Uyum • Eğitsel Başarı • Kendini Kabul • Kişiler arası İlişkiler • Aile ve Toplum • Güvenli ve Sağlıklı Hayat • Eğitsel ve Mesleki Gelişim
Okula ve çevreye uyum yeterlik alanında öğrenciler; • Okullarını, sınıflarını, okul personelini tanıyarak, yaşadıkları çevrelerin kuralları ve bu çevrelere yönelik rol ve sorumluluklarının farkına varırlar. • Okulun ve çevrenin eğitsel, kültürel ve sosyal imkânlarından, ihtiyaç duyduklarında okulda kendilerini ilgilendiren yönetmeliklerden yararlanır ve okula yönelik olumlu tutum sergilerler.
Eğitsel başarı yeterlik alanında öğrenciler; • Öğrenmeye karşı olumlu tutumlar geliştirir, zamanlarını etkili biçimde planlar ve serbest zamanlarını ilgileri doğrultusunda değerlendirirler. • Kendi öğrenme stillerini fark ederek öğrenme stiline uygun çalışma yöntemlerini kullanırlar. • Eğitsel başarıda, amaç belirlemenin önemini fark ederek, uygulanabilir ve gerçekçi amaçlar belirlerler. • Ortaöğretim ve yüksek öğretim kurumlarına giriş sınavlarına yönelik bilgi toplayarak, sınava yönelik gerekli hazırlıkları yapar ve sınavda izleyeceği yöntemi belirlerler.
Kendini kabul yeterlik alanında öğrenciler; • Sahip oldukları kişisel nitelikler (ilgileri, güçlü ve zayıf yönleri) hakkında farkındalıklar geliştirerek kendilerini tanırlar. • Bedensel değişimlerini ve içinde bulundukları gelişim dönemine özgü bedensel ve ruhsal değişimlerini fark ederek, bu değişimlerle başa çıkabilir, duygu, düşünce ve davranışlarına yönelik farkındalıklar geliştirirler. • Kendilerinde gördükleri olumlu özellikleri ifade edebilir, başkalarının kendilerinde gördükleri olumlu özellikleri fark ederler. • Hata yapabileceğini ve bunun doğal olduğunu fark eder ve hatalarının sonuçlarını değerlendirerek düzeltme yollarını belirlerler.
Kişiler arası ilişkiler yeterlik alanında öğrenciler; • İletişim becerilerini kazanarak, iletişim engellerini fark ederler. • Sorunlarını uygun biçimlerde çözmek için etkili sorun çözme yöntemini kullanırlar. • Yaşadıkları çatışmaları uygun biçimlerde çözerek, şiddet, zorbalık ya da alay edilme durumlarıyla karşılaştıklarında uygun tepkilerde bulunurlar. • Öfke ile baş etmede yapıcı yolları kullanır, öfkenin yarattığı fiziksel, duygusal ve düşünsel etkileri açıklarlar. • Kişisel sınırlarını korumanın önemini açıklayarak bu sınırları korur ve insanların özel hayatına saygı gösterirler.
Toplum ve aile yeterlik alanında öğrenciler; • Kitle iletişim araçlarını tanıyarak uygun biçimde kullanır ve kitle iletişim araçlarında sunulan yanlış mesaj ve modellerin bireysel ve toplumsal değerlere uygunluğunu analiz eder. • Ailenin, aile içinde işbirliği davranışı sergilemenin önemini ve aile içinde değişen rolleri fark ederek, toplumsal değerlerin edinilmesinde ailenin önemini açıklarlar. • Çevreyi ve doğayı korur, iyi bir vatandaşın özelliklerini sergilerler.
Güvenli ve sağlıklı hayat yeterlik alanında öğrenciler; • Sağlıklı bir yaşam için gereken alışkanlıkları kazanarak, zararlı alışkanlıklardan uzak dururlar. • Beden ve ruh sağlığının insan davranışlarını nasıl etkilediğinin farkına varırlar. • Toplumu ve dünyayı ilgilendiren ortak sağlık sorunlarını belirterek bunlardan korunma yollarını ifade ederler.
Eğitsel ve mesleki gelişim yeterlik alanında öğrenciler; • Kişisel nitelikler ile meslekler arasındaki ilişkiyi fark ederek, çevresindeki insanların mesleklerini, güncel meslekleri tanır ve yerelçevrede bulunan işleri değerlendirirler. • Çalışmanın insan ve toplum için önemini açıklar ve mesleki doyum ile ilgi, yetenek, değer ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkiyi fark ederler. • İçinde bulunduğu koşulları ve kişisel niteliklerini değerlendirerek, ilgi, yetenek, değer ve kişilik özelliklerine uygun olarak eğitim-öğretim tercihlerinde bulunurlar. • İş ve meslek yaşamına hazırlanırlar
Bu yeterlik alanları temel alınarak hazırlanan “İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sınıf Rehberlik Programı” kendi içerisinde esnek bir yapıya sahiptir. Öğrencilerin, içinde yaşanılan çevrenin ve okulun ihtiyaçlarına göre programda değişiklikler ve düzenlemeler yapılabilir.
Programın Özellikleri • Program “Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışma Programı” değil, bu programın bir parçasıdır. Sınıf rehber öğretmenlerinin rehberlik saatinde uygulaması için hazırlanmıştır. • Bu program hazırlanırken 2004-2005 eğitim – öğretim yılında yapılan değişiklikle rehberlik programına eklenen çeşitli rehberlik kazanımları ile bütünlük göstermesine çalışılmıştır. • Program ilköğretim ve ortaöğretimde her yeterlik alanına yönelik etkinlikleri içermektedir. • Programda yer alan kazanımların hazırlanmasında öğrencilerin gelişimsel özellikleri dikkate alınmıştır. • Programda ilköğretim ve ortaöğretime ait kazanımların listesi işleniş sırasına göre verilmiştir. • İlköğretimde 18 hafta rehberlik, 18 hafta sosyal etkinlik olmak üzere dönüşümlü olarak kullanıldığından program, ilköğretimde 15 hafta olarak düzenlenmiştir. • Programda yer alacak etkinlikler, sınıf rehber öğretmenleri tarafından uygulanacaktır. • Programda yer alan kazanımlar etkinlikler ile desteklenmektedir
