Hastane Temizliği ve Atık Yönetimi

1. Hastane Temizliği ve Atık Yönetimi Hastane Enfeksiyonları Kontrol Komitesi

2. Temizlik / Hastane temizliği • Temizlik insan hayatında temel bir ihtiyaç • Hastane temizliği ise zorunluluktur Hastanelerde “Temiz bir çevre ortamı” enfeksiyonları önlemede önemli rol oynar

3. Amaç • Hastane ortamından kaynaklanabilecek enfeksiyonları önlemek • Hasta, hasta yakını ve hastane çalışanları için sağlıklı bir ortam oluşturmak • Temizlik kurallarını belirlemek ve uygulanmasını sağlamak

4. Alan Sınıflaması (Enfeksiyon Risk Sınıflaması) • Yüksek riskli alanlar • Orta riskli alanlar • Düşük riskli alanlar

5. Yenidoğan ünitesi Ameliyathane ve Yoğun bakım üniteleri, Acil ve Hemodiyaliz ünitesi Kemik iliği ve organ nakli üniteleri, İzolasyon ve nötropenik hasta odaları, Otopsi salonu, doğumhane Temizlik + dezenfeksiyon Yüksek Riskli Alanlar

6. Orta Riskli Alanlar • Laboratuarlar, hasta odaları, mutfak Düşük Riskli Alanlar • Hemşire, doktor odaları, ofisler, kafeterya, koridorlar ve depolar • Temizlik

7. Temizlikte Kullanılan Malzemeler

8. Genel temizlik kuralları • Tüy bırakmayan temizlik bezleri tercih edilmelidir • Bez ve kova renkleri kullanım alanına göre belirlenmelidir • Kirli bezle temizliğe devam edilmemeli, sık bez değiştirilmelidir • Kirlenen bezler sıcak su ve dezenfektanlı solüsyonla yıkanıp kurutulduktan sonra kullanılmalıdır

9. Genel temizlik kuralları • Dezenfeksiyondan önce deterjanlı ılık su ile ön temizlik yapılır • Temizleme ve dezenfeksiyon işlemi temiz alandan kirli alana doğru yapılır • Kuru süpürge / elektrik süpürgesi kullanılmamalıdır • Islak mop kullanılmalıdır

10. Genel temizlik kuralları • Riskli alanların temizliğinde hazırlanan temizlik suyu sık sık değiştirilir • Her paspaslama öncesi yeni temizlik solüsyonu hazırlanır • Önce çöpler alınıp, görünen kirler temizlenir ve tozlar alınır

11. Genel temizlik kuralları • Tuvalet, banyo ve lavaboların temizlik malzemeleri ayrı olmalıdır • Amonyak ve klor içeren kimyasallar karıştırılmamalıdır • Klorlu ovma ürünleriyle temizlendikten sonra bol su ile durulanmalıdır • Dezenfektan kullanıldığında doğru konsantrasyonda hazırlanmalıdır

12. Hasta bakım alanlarında zemin temizliği • Zeminlerin dezenfeksiyonunun , düzenli deterjanlı su ile yapılan temizliğe bir üstünlüğü olmadığı ispatlanmıştır Çevrede dirençli bakterilerin olduğu tahmin ediliyorsa DEZENFEKSİYON uygulanır

13. Yüzey Temizliği ve Dezenfeksiyonu • Her alan için ayrı solüsyon, ayrı renk kova ve ayrı renk bez kullanılmalıdır • Bir alanda kullanılan solüsyon ve bezler diğer odada kullanılmaz

14. Toz Bezi ve Kovalarının Kullanımı • Temizlik bezi ve kova rengi, iş alanına göre seçilir ve kullanılır • Mavi bez ve kova; masa etajer, cam önü ve kapı kolları • Sarı bez ve kova; tüm ıslak alanlar, banyo, duş, küvet, armatür • Kırmızı bez ve kova; •Klozet, pisuvuar ve sifon tankı

15. Rutin hasta bakım alanlarındaki yatay yüzeyler (pencere kenarları sert zemin) Düzenli şekilde Kirlenme ve sıçrama olduğunda Hasta taburculuğunda temizlenir El teması az olan yüzeyler

16. El teması az olan yüzeyler • Rutin hasta bakım alanlarındaki • Duvarlar • Pencere perdeleri • Jaluzi • Pencereler • Kirlilik gözle görülür olduğunda yıkanmalıdır

17. El teması fazla olan yüzeyler • El temasının az olduğu yüzeylere oranla daha sıklıkla temizlenmeli/dezenfekte edilmelidir

18. Yüksek Riskli Alanlarda • Yer ve yüzeyler her gün düzenli olarak kirlendikçe ve hasta taburculuğunda temizlenir • İzolasyon odaları için ayrı solüsyon hazırlanır • Temizliğe ek olarak temizlik sonrası %1-2 (500-1000 ppm) klorlu su ile dezenfeksiyon uygulanır • Dezenfeksiyon işleminde silme sonrası durulama ve kurulama yapılmaz

19. İzolasyon odası Zeminler • Her vardiyada en az iki kez ve gerektiğinde daha sık temizlenip dezenfeksiyonu sağlanır

20. İzolasyon odası Bütün malzemeler Deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır + %70 alkol veya %1 sodyum hypoklorid ile temizlenir.

21. İzolasyon odası Şilteler, Yastıklar • Plastik koruyucu kullanılır. Hasta aralarında ve gerektiğinde deterjanlı su ile temizlenir. %70 alkol veya %1 sodyum hypoklorid ile dezenfekte edilir

22. En az günde bir kez temizlenir, zemini ıslak paspas ile • silinir • Bulaşık süngeri/bezi, kesme tahtaları, tezgah yüzeyleri iş bitiminde su/sabun/klorlu ürünlerle temizlenir ve kuru kalması sağlanır • Buzdolabı temizliği uygun aralıklarla yapılır. Bulaşık makinesi kendini temizlemesi için belli aralıklarla boş çalıştırılır

23. Yer ve yüzeylere organik madde bulaşı varlığında • Organik madde (kan, cerahat, idrar vb.) eldiven giyilerek kağıt havlu ile sıvı tamamen emildikten sonra %10 (5000 ppm) oranındaki klorlu su ile dezenfeksiyon yapılır • Kullanılan kağıt havlu enfekte atık kutusuna atılır

24. Hastane Ortamında Bulunan Diğer Yüzeylerin Periyodik Temizliği

27. Temizlik malzemelerinin temizliği • Kullanılan fırçalar, toz bezleri paspaslar ve moplar yıkanıp 20 dakika %1’lik klorlu suda bekletildikten sonra kuru bir şekilde muhafaza edilir • Temizlik bezleri, mop ve paspaslar ayrı çamaşır makinesinde yıkanır

28. Temizlik Yemek Çamaşır Vasıfsız Personel (Eğitim düzeyinin düşük olması) Personel sayısının yetersizliği Ücret yetersizliği Personel sirkülasyonu Hizmet içi eğitim yetersizliği Malzeme yetersizliği Malzeme kalitesinin düşük olması Eldivenin yanlış kullanımı Yanlış uygulamalar Hizmet satın alınan şirketler ve sorunlar

30. TIBBİ ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ Mevzuat 22/07/2005 tarih ve 25883 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir

31. Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan evsel, tıbbi ve tehlikeli atıkların üretildikleri yerlerde ayrı toplanması, geçici olarak depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesidir Kapsam

32. Atık Yönetiminin Genel İlkeleri • Tıbbi atıkların oluşumunun ve miktarının kaynağında en aza indirilmesi esastır • Tıbbi atıkların, tehlikeli ve evsel atıklar ile karıştırılmaması esastır • Tıbbi atıkların kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak toplanması, biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı esastır • Tıbbi atık üreticileri atıkların bertarafı için gerekli harcamaları karşılamakla yükümlüdür

33. Atık Yönetiminin Genel İlkeleri • Tıbbi atık üreten sağlık kuruluşlarının, belediyelerin ve özel sektör firmalarının tıbbi atık yönetimiyle ilgili personellerinin periyodik olarak eğitimden ve sağlık kontrollerinden geçirilmesi esastır • Sağlık kuruluşları ve belediyeler, oluşan, taşınan ve bertaraf edilen tıbbi atık miktarını kayıt altına almakla yükümlüdür

37. Temel İlkeler • Evsel nitelikli atıklar ile tıbbi atıklar aynı taşıma arabası ile aynı anda taşınmamalıdır. • Tıbbi atık içeren çöp torbalarından birisinin toplama veya taşıma sırasında patlaması halinde bu torba hemen ikinci bir kırmızı çöp torbasının içine konmalıdır. • Patlama sonucu kirlenen yüzey temizlenir ve dezenfekte edilir.

38. Temel İlkeler • Her tür kesici-delici alet, kesici-delici alet kutularına atılmalıdır. • Kesici-delici alet kutuları ¾ oranında doldurulmalı, beklenmemeli, kesinlikle sıkıştırılmamalıdır. • Dolduktan sonra ağızları kapatılıp uygun büyüklükte kırmızı çöp torbalarına atılmalıdır.

39. Temel İlkeler • Kırmızı çöp torbaları normal servislerde ve polikliniklerde tedavi odalarında, • Yoğun Bakım Ünitelerinde, Ameliyathane ve Hemodiyaliz Ünitesinde ofis alanları dışında tüm alanlarda bulundurulmalıdır. • Hasta bakım hizmeti verilen tüm alanlarda (hasta odası, muayene ve tedavi odaları, ameliyathane, hemodiyaliz, vb.) kesici-delici alet kutusu bulundurulmalıdır.

40. Temel İlkeler • Kırmızı çöp torbası bulunmayan bir alanda üretilen tıbbi atık en yakındaki kırmızı torbalı çöp kovasına veya kesici-delici alet kutusuna atılmalıdır. • Atık toplama işlemi sırasında mavi veya siyah bir çöp poşetinin içinde tıbbi atık bulunduğunun görülmesi durumunda temizlik personeli bu çöp poşetini uygun boyda kırmızı bir çöp poşetinin içine koyarak tıbbi atık şeklinde ortamdan uzaklaştırmalıdır. • Kesinlikle ayrıştırma yapma yoluna gidilmemelidir

41. TEŞEKKÜR EDERİM

42. Kan Yoluyla Bulaşan Hastalıklardan Korunma

43. Kan Yoluyla Bulaşabilecek Hastalıklar • Hepatit B • Hepatit C • AIDS • Hepatit A • Hepatit D • Hepatit E

44. Bulaş Yolu • Parenteral yol • Cinsel temas • Anneden bebeğe • Horizontal

45. Parenteral Yolla Bulaşma • Kan • Kan ürünleri • Kanlı vücut sıvılarınındirek teması ya da • İğne • Sivri uçlu aletler • Kesici aletler aracılığıyla olmaktadır

46. Parenteral bulaşmada Risk Grupları • Çoğul transfüzyon yapılan hastalar • Hemodiyaliz hastaları • Damar içi uyuşturucu kullananlar • Dövme yaptıranlar • Sağlık personelleri (WHO, HBV’ yi meslek hastalığı olarak kabul etmiş)

47. Anneden bebeğe bulaşma • Perinatal (doğum öncesi) • Vertikal (doğum sırasında) • Postpartum dönemde anne sütü ile geçiş olabilir

48. Horizontal bulaşma • Tükrük ve salya aracılığı ile yakın kişisel temas • Havlu , diş fırçası, jilet , manikür-pedikür setlerinin ortak kullanılması • Yaygın öpüşme alışkanlığı

49. Korunma Önlemleri Genel olarak; • Tüm hastaların kan ve vücut sıvıları potansiyel olarak, enfekte kabul edilmeli ve gerekli önlemler alınmalı

50. Standart Önlemler • Hastanın marker sonuçlarının negatif olması, enfekte olmadığı anlamına gelmez. • İnkübasyon süreleri: • Hepatit B=50-180 gün • Hepatit C=30-150 gün • HIV=30-90 gün