Kościerzyna, 28.11.2013.

1. Planowanie i zarządzanie energią w jednostce samorządu terytorialnego Kościerzyna, 28.11.2013. RODZAJE AUDYTÓW, ŚWIADECTWA CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ BUDYNKÓW – WYMOGI I PRAKTYKA dr inż. Zbigniew Wyszogrodzki

2. Efektywność energetyczna

3. Zużycie energii - struktura • Unia Europejska • paliwa stałe 17,5%, • ropa naftowa 37,3%, • gaz 23,9% • paliwa odnawialne 7%, • energia jądrowa 14,1% Polska • paliwa stałe 58%, • ropa naftowa 24,7%, • gaz 12,6%, • paliwa odnawialne 5,1% Zbigniew Wyszogrodzki

4. Efektywność energetyczna Zbigniew Wyszogrodzki

5. Efektywność energetyczna • Tak istotna poprawa wskaźnika intensywności energetycznej w Polsce w okresie minionej dekady, była możliwa dzięki relatywnie wysokiemu wskaźnikowi wzrostu ekonomicznego oraz utrzymywaniu wskaźników konsumpcji energii - uzyskanym dzięki wielkiemu wysiłkowi modernizacyjnemu praktycznie we wszystkich dziedzinach gospodarki, w sektorze publicznym i w sektorze gospodarstw domowych - na prawie niezmienionym poziomie. Zbigniew Wyszogrodzki

6. Efektywność energetyczna • Wskaźnik intensywności energetycznej był nadal ponad 3-krotnie wyższy od przeciętnej w EU-15 i wynosił prawie 574 kg oleju ekwiwalentnego (10 lat wcześniej różnica ta była ponad 4,5-krotna). • Różnice wartości wskaźnika intensywności energetycznej obrazują ciągle znaczący dystans w tym względzie, jaki dzieli polską gospodarkę (ale także inne kraje regionu Europy Środkowej) od średniej EU-15. Zbigniew Wyszogrodzki

7. Efektywność energetyczna Tempo spadku intensywności energetycznej w wybranych krajach UE (według EEA)

8. Efektywność energetyczna • Jedna z najwyższych w regionie dynamika spadku wskaźnika energochłonności gospodarki polskiej w minionym 15 - leciu wynika przede wszystkim z praktycznej stabilizacji zużycia energii pierwotnej na poziomie nieco niższym, niż na początku lat 90-tych, przy jednoczesnym blisko 3-krotnym wzroście PKB w tym okresie (w kwotach realnych). Zbigniew Wyszogrodzki

9. Efektywność energetyczna Zbigniew Wyszogrodzki

10. Efektywność energetyczna • W latach 1997-2008 całkowite rzeczywiste zużycie energii pierwotnej w Polsce spadło realnie o około 1,9% (z blisko 11% spadkiem w latach 1997-2004 i wzrostem w kolejnych latach - początkowo ekstensywnym (1,6% średniorocznie) w latach 2004-2007, a następnie przyspieszonym do 4,7% w roku 2008. Zbigniew Wyszogrodzki

11. Efektywność energetyczna Zbigniew Wyszogrodzki

12. Efektywność energetyczna Zbigniew Wyszogrodzki

13. Efektywność energetyczna • wskaźnik obrazujący całkowite zużycie energii w przeliczeniu na jednego statystycznego mieszkańca, • Polskę charakteryzuje jeden z najniższych jednostkowych wskaźników zużycia energii w regionie oraz wśród krajów rozwiniętych, • zużycie energii pierwotnej per capita wynosiło w Polsce około 2,6 toe na mieszkańca, podczas gdy w EU-27 i EU-15 było to 3,66 toe, a w EU-15 prawie 3,95 toe. Zbigniew Wyszogrodzki

14. Kierunki polityki energetycznej Polski do roku 2030 • Poprawa efektywności energetycznej. • Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii. • Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej. • Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw. • Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii. • Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Zbigniew Wyszogrodzki

15. Kierunki polityki energetycznej Polski do roku 2030 • Współzależność przyjętych kierunków: Poprawa efektywności energetycznej ogranicza wzrost zapotrzebowania na paliwa i energię, przyczyniając się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, na skutek zmniejszenia uzależnienia od importu, a także działa na rzecz ograniczenia wpływu energetyki na środowisko poprzez redukcję emisji. Podobne efekty przynosi rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym zastosowanie biopaliw, wykorzystanie czystych technologii węglowych oraz wprowadzenie energetyki jądrowej. Zbigniew Wyszogrodzki

16. Poprawa efektywności energetycznej Kwestia efektywności energetycznej jest traktowana w polityce energetycznej w sposób priorytetowy, a postęp w tej dziedzinie będzie kluczowy dla realizacji wszystkich jej celów. W związku z tym, zostaną podjęte wszystkie możliwe działania przyczyniające się do wzrostu efektywności energetycznej. Zbigniew Wyszogrodzki

17. Poprawa efektywności energetycznej Główne cele: • Dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną, • Konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15. Zbigniew Wyszogrodzki

18. Poprawa efektywności energetycznej Cele szczegółowe: • Zwiększenie sprawności wytwarzania energii elektrycznej, poprzez budowę wysokosprawnych jednostek wytwórczych, • Dwukrotny wzrost do roku 2020 produkcji energii elektrycznej wytwarzanej w technologii wysokosprawnej kogeneracji, w porównaniu do produkcji w roku 2006, Zbigniew Wyszogrodzki

19. Poprawa efektywności energetycznej Cele szczegółowe: • Zmniejszenie strat sieciowych w przesyle i dystrybucji, poprzez modernizację obecnych i budowę nowych sieci, wymianę transformatorów o niskiej sprawności oraz rozwój generacji rozproszonej, • Wzrost efektywności końcowego wykorzystania energii, Zbigniew Wyszogrodzki

20. Poprawa efektywności energetycznej Cele szczegółowe: • Zwiększenie stosunku rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną do maksymalnego zapotrzebowania na moc w szczycie obciążenia, co pozwala zmniejszyć całkowite koszty zaspokojenia popytu na energię elektryczną. Zbigniew Wyszogrodzki

21. Poprawa efektywności energetycznej – program działań • Ustalenie narodowego celu wzrostu efektywności energetycznej. • Wprowadzenie systemowego mechanizmu wsparcia dla działań służących realizacji narodowego celu wzrostu efektywności energetycznej. • Stymulowanie rozwoju kogeneracji poprzez mechanizmy wsparcia, w tym w postaci świadectw pochodzenia, z uwzględnieniem kogeneracji ze źródeł poniżej 1 MW, oraz odpowiednią politykę gmin.

22. Poprawa efektywności energetycznej – program działań • Stosowanie obowiązkowych świadectw charakterystyki energetycznej dla budynków oraz mieszkań przy wprowadzaniu ich do obrotu oraz wynajmu. • Oznaczenie energochłonności urządzeń i produktów zużywających energię oraz wprowadzenie minimalnych standardów dla produktów zużywających energię. • Zobowiązanie sektora publicznego do pełnienia wzorcowej roli w oszczędnym gospodarowaniu energią. Zbigniew Wyszogrodzki

23. Poprawa efektywności energetycznej – program działań • Wsparcie inwestycji w zakresie oszczędności energii przy zastosowaniu kredytów preferencyjnych oraz dotacji ze środków krajowych i europejskich. • Wspieranie prac naukowo-badawczych w zakresie nowych rozwiązań i technologii zmniejszających zużycie energii we wszystkich kierunkach jej przetwarzania oraz użytkowania. Zbigniew Wyszogrodzki

24. Poprawa efektywności energetycznej – program działań • Zastosowanie technik zarządzania popytem (DemandSideManagment), stymulowane poprzez zróżnicowanie dobowe stawek opłat dystrybucyjnych oraz cen energii elektrycznej w oparciu o ceny referencyjne będące wynikiem wprowadzenia rynku dnia bieżącego oraz przekazanie sygnałów cenowych odbiorcom za pomocą zdalnej dwustronnej komunikacji z licznikami elektronicznymi. • Kampanie informacyjne i edukacyjne, promujące racjonalne wykorzystanie energii. Zbigniew Wyszogrodzki

25. Ustawa o efektywności energetycznej

26. Ustawa o efektywności energetycznej Ustawa określa: • krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią • zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej • zasady uzyskania i umorzenia świadectw efektywności energetycznej (białych certyfikatów) • zasady sporządzania audytu efektywności energetycznej Zbigniew Wyszogrodzki

27. Ustawa o efektywności energetycznej Krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią: • uzyskanie do 2016 r. oszczędności energii finalnej w ilości nie mniejszej niż 9 % średniego krajowego zużycia tej energii w ciągu roku, przy czym uśrednienie obejmuje lata 2001–2005 Zbigniew Wyszogrodzki

28. Ustawa o efektywności energetycznej • Podmioty objęte regulacją: • odbiorcy końcowi tj. zgodnie z dyrektywą 2006/32/WE: osoby fizyczne lub prawne zakupujące energię na własny użytek • przedsiębiorstwa będące dostawcami środków poprawy efektywności energetycznej • przedsiębiorstwa zajmujące się wytwarzaniem oraz przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego • Obowiązek nałożony na przedsiębiorstwa energetyczne sprzedające energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny odbiorcom końcowym Zbigniew Wyszogrodzki

29. Ustawa o efektywności energetycznej Wzorcowa rola sektora publicznego wprowadzenie obowiązku opracowywania i wdrażania planów działań dotyczących efektywności energetycznej na szczeblu lokalnym informowanie społeczeństwa o osiąganych efektach w zakresie oszczędności energii za pośrednictwem stron internetowych Zbigniew Wyszogrodzki

30. Ustawa o efektywności energetycznej • Wzorcowa rola sektora publicznego • jednostka sektora publicznego realizując swoje zadania stosuje co najmniej dwa z niżej wymienionych środków poprawy efektywności energetycznej: • zawieranie umów z podmiotem realizującym przedsięwzięcia służące poprawie efektywności energetycznej, • nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji, Zbigniew Wyszogrodzki

31. Ustawa o efektywności energetycznej • Wzorcowa rola sektora publicznego • wymiana eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu albo ich modernizacja, • nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub remont użytkowanych budynków, • sporządzenie audytu energetycznego eksploatowanych budynków o powierzchni użytkowej powyżej 500  m², których jest właścicielem lub zarządcą. Zbigniew Wyszogrodzki

32. Białe certyfikaty

33. Białe certyfikaty - podstawy • mechanizm stymulujący i wymuszający zachowania proefektywnościowe • wydawane za inwestycje nakierowane na: • zwiększenie oszczędności energii przez odbiorców końcowych • zwiększenie oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych • zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła i gazu w przesyle i dystrybucji • prawa majątkowe z białych certyfikatów mogą być zbywane na Towarowej Giełdzie Energii (TGE) Zbigniew Wyszogrodzki

34. Białe certyfikaty - obowiązek • obowiązek nałożony na podmioty sprzedające energię(tj. energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny ) odbiorcom końcowym • obowiązek dotyczy przedłożenia białych certyfikatów do umorzenia Prezesowi URE lub uiszczenia opłaty zastępczej Zbigniew Wyszogrodzki

35. Białe certyfikaty - przetarg • przetarg ogłaszany przez Prezesa URE • ilość przyznawanych białych certyfikatów określona w drodze przetargu (co najmniej 80% białych certyfikatów dla odbiorców końcowych) Zbigniew Wyszogrodzki

36. Białe certyfikaty - katalog • Rodzaje przedsięwzięć służącychpoprawie efektywności energetycznej: • izolacja instalacji przemysłowych, • przebudowa lub remont budynków, • modernizacja: • urządzeń przeznaczonych do użytku domowego, • oświetlenia, • urządzeń potrzeb własnych, • urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych, • lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła. Zbigniew Wyszogrodzki

37. Białe certyfikaty - katalog • Rodzaje przedsięwzięć służącychpoprawie efektywności energetycznej (c.d.): • odzysk energii w procesach przemysłowych, • ograniczenie strat sieciowych, strat w transformatorach oraz przepływów mocy biernej. • Szczegółowy wykaz przedsięwzięć - obwieszczenie w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” Zbigniew Wyszogrodzki

38. Białe certyfikaty - przetarg W przetargu może uczestniczyć podmiot: • u którego zostanie zrealizowane przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej lub podmiot przez niego upoważniony (np. firma ESCO), • który przedłoży Prezesowi URE prawidłowo wypełnioną deklarację przetargową wraz z audytem efektywności energetycznej sporządzonym dla przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej określonego w tej deklaracji.

39. Białe certyfikaty - przetarg • Doprzetargu może być zgłoszone przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej, w wyniku którego uzyskuje się oszczędność energii, która nie może być niższa niż równowartość 10 toe średnio w ciągu roku, przy czym okres uzyskiwania oszczędności tej energii wynosi co najmniej 10 lat; Zbigniew Wyszogrodzki

40. Białe certyfikaty - przetarg • Do przetargu nie może być zgłoszone przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej: • zakończone przed dniem 1 stycznia 2008 r.; • na którego realizację: • przyznano premię termomodernizacyjną, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów lub • uzyskano środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, lub z budżetu państwa. Zbigniew Wyszogrodzki

41. Białe certyfikaty - przetarg • Przetarg wygrywają te podmioty, które zadeklarowały wartość efektu energetycznego (), zawierającą się w przedziale: (t x śr; max) gdzie: t –współczynnik akceptacji ofert określany przez ministra właściwego do spraw gospodarki, max– najwyższa zadeklarowana w danym przetargu wartość efektu energetycznego, śr– średnia wartość efektu energetycznego – jako średnia zadeklarowanych w danym przetargu wartości efektów energetycznych

42. Ścieżka dochodzenia do osiągnięcia celu indykatywnego w zakresie oszczędnego gospodarowania energią – 9% do 2016 roku

43. Białe certyfikaty – skutki ekologiczne • Należy podkreślić, że zwiększenie efektywności energetycznej w polskiej gospodarce w skutek wdrożenia przepisów projektu ustawy zmniejszy koszty wypełniania przez sektory przemysłu i energetyki wymogów dyrektywy dotyczącej handlu emisjami CO2 (tzw. dyrektywy ETS). • Poprawa efektywności energetycznej ułatwi także właściwą implementację dyrektywy dot. emisji przemysłowych, ustalającej m.in. limity wartości emisji SO2­, NOx oraz pyłów (tzw. dyrektywa IPPC) w dużych instalacjach spalania. Zbigniew Wyszogrodzki

44. Białe certyfikaty – skutki ekologiczne • Według wstępnego raportu McKinsey`a, w Polsce występuje duży zamrożony potencjał efektywności energetycznej (13,8 mld Euro), który jednak nie zostanie zaktywizowany samoistnie, tzn. bez uruchomienia specjalnych mechanizmów wsparcia. Zbigniew Wyszogrodzki

45. Białe certyfikaty – wpływ na gospodarkę • Skutecznie realizowane przedsięwzięcia w zakresie efektywności energetycznej będą stymulować wzrost konkurencyjności gospodarki. • Przewiduje się, iż proponowana regulacja spowoduje wzrost nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw sektora energetycznego. Zbigniew Wyszogrodzki

46. Białe certyfikaty – wpływ na gospodarkę • Przewiduje się rozwój rynku usług energetycznych, w tym rozwój firm ESCO. • Dzięki wystąpieniu efektu skali, środki poprawy efektywności energetycznej staną się bardziej dostępne dla odbiorców końcowych i konkurencyjne cenowo. Zbigniew Wyszogrodzki

47. Co można zrobić lepiej?

48. Najważniejsze uwagi do zawartości ustawy • niejasności związane z przetargami, • wygórowany poziom minimalnych oszczędności energii (10 toe), • nieuzasadniona przewaga konkurencyjności niewielkich sieci ciepłowniczych, zasilanych np. z lokalnych kotłowni gazowych nad miejskimi sieciami ciepłowniczymi zasilanymi ze źródła kogeneracyjnego, Zbigniew Wyszogrodzki

49. Najważniejsze uwagi do zawartości ustawy • potrzeba nadania uprawnień do pomniejszenia kwoty przychodu (stanowiącej jeden z elementów obliczania wartości świadectwa efektywności energetycznej) również o kwotę akcyzy naliczonej przez przedsiębiorstwo energetyczne z tytułu sprzedaży gazu ziemnego odbiorcy końcowemu Zbigniew Wyszogrodzki

50. Najważniejsze uwagi do zawartości ustawy • potrzeba uproszczenia sposobu rozliczania kosztów wynikających z systemu świadectw efektywności energetycznej, redukcji kosztów jego funkcjonowania oraz podniesienia jego wydajności, • drastyczna wysokość kar za niedopełnienie obowiązków Zbigniew Wyszogrodzki